Władysław Dobrowolski
Władysław Dobrowolski[a] (ur. 2 stycznia 1896 w Małobądzu, zm. 23 lutego 1969 w Warszawie) – major piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, lekkoatleta i szermierz, trener, działacz sportowy, brązowy medalista olimpijski w szermierce z Los Angeles.
![]() kpt. Władysław Dobrowolski (przed 1929) | |
![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
2 stycznia 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
23 lutego 1969 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca batalionu |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Data i miejsce urodzenia |
2 stycznia 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data śmierci |
25 lutego 1969 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dorobek medalowy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|


Życiorys
edytujUrodził się 2 stycznia 1896 w Małobądzu (obecnie część Będzina), w rodzinie Józefa, kowala, i Antoniny z Findzińskich[2][3][4]. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Będzinie. Ukończył sześć klas Szkoły Handlowej w Sosnowcu[2]. W latach 1911–1914 pracował w Fabryce Kotłów Parowych, Maszyn i Konstrukcji Mostowych Wilhelma Fitznera i Konrada Gampera w Sosnowcu bez etatu, na zasadzie dniówkowej[2]. Od 1912 działał w Związku Strzeleckim i PPS[2].
5 stycznia 1915 wstąpił do I Brygady Legionów Polskich[2]. 12 kwietnia tego roku został przydzielony do V batalionu[2]. Dwukrotnie został ranny: 3 sierpnia 1915 pod Lubartowem i 4 lipca 1916 w bitwie pod Kostiuchnówką[2]. 25 lipca 1917 w Lublinie został superarbitrowany i uznany za zdolnego do służby bez broni[2]. Po zwolnieniu z Legionów działał w Polskiej Organizacji Wojskowej w Sosnowcu i Lubartowie[2].
Od listopada 1918 służył w Milicji Ludowej w Płocku na stanowisku adiutanta komendy okręgowej[2]. Od czerwca 1919 w Wojsku Polskim, przydzielony został do batalionu zapasowego 6 pułku piechoty Legionów w Płocku na stanowisko młodszego oficera[2]. W styczniu 1920 został przeniesiony do Centralnego Obozu Szkół Podoficerskich Artylerii w Toruniu. W czasie wojny z bolszewikami został skierowany na front na czele spieszonej baterii[3].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 6 pp Leg. w Wilnie, w którym był kierownikiem sportowym[5][6][7][8]. W czerwcu 1921 był przydzielony z macierzystego pułku do Oddziału III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[9]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 1208. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10][11]. W tym samym roku w Wilnie ukończył kursy maturalne i zdał egzamin dojrzałości. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 15 sierpnia 1924 i 476. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12][13]. Ukończył następnie IV Oficerski Kurs Wychowania Fizycznego w Centralnej Wojskowej Szkole Gimnastyki i Sportów w Poznaniu (1925) i roczny Kurs Szermierczy 1925/26[14]. Po ukończeniu kursów pozostał w szkole (od 1929 Centralny Instytut Wychowania Fizycznego w Warszawie) na stanowisku dowódcy kompanii oficerskiej oraz wykładowcy teorii sportu i instruktora gimnastyki, lekkiej atletyki, szermierki, walki bagnetem, a także gier ruchowych i sportowych[15][16]. Publikował artykuły o zaprawie lekkoatletycznej, o grach sportowych i kursach przedolimpijskich w „Żołnierzu Wielkopolskim”, „Junaku” i „Stadionie”[17]. W Polskim Radiu prowadził gimnastykę poranną (1932–39) i jako prezes kierował pracami warszawskiego AZS (1929–1930)[18]. Był też członkiem zarządu PZLA.
Jako lekkoatleta – sprinter i wieloboista reprezentował barwy: Strzelca Wilno, 6 pp Legionów Wilno, Wilii Wilno i AZS Warszawa. Startował na igrzyskach olimpijskich w Paryżu (1924), odpadając w eliminacjach do biegu na 100 m. 15-krotny rekordzista Polski i 11-krotny mistrz Polski w konkurencjach lekkoatletycznych (100 m, 200 m, 110 m pł, rzut oszczepem, skok w dal, sztafeta 4 x 100 m i pięciobój)[19][20]. W 1928 w zawodach o mistrzostwo Armii zajął pierwsze miejsce w biegu na 110 m i drugie w biegu na 100 m[19].
W marcu 1932 został przeniesiony do 21 pułku piechoty w Warszawie[21][22]. W wieku 35 lat zaczął uprawiać szermierkę, reprezentując barwy AZS i Legii Warszawa (startował do 54 roku życia)[3]. W 1932 wystąpił na igrzyskach olimpijskich w Los Angeles, gdzie razem z kolegami z reprezentacji zdobył brązowy medal[23][20]. Dwa lata później zdobył drużynowo brązowy medal na mistrzostwach świata w Warszawie[24]. Brał też udział w igrzyskach olimpijskich w Berlinie w 1936, gdzie Polacy zajęli czwarte miejsce w szabli drużynowej[25]. W turnieju indywidualnym odpadł w ćwierćfinałach[26]. Na stopień majora został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 41. lokatą w korpusie oficerów piechoty[27][28]. W marcu 1939 w dalszym ciągu pełnił służbę w 21 pp na stanowisku dowódcy I batalionu[29]. Został powołany do polskiej kadry na Letnie Igrzyska Olimpijskie 1940[30]. Ślubowanie złożył 16 maja 1939 w Warszawie, a przed ceremonią poprowadził defiladę zawodników[30]. Był jedynym olimpijczykiem okresu międzywojennego, który uczestniczył w igrzyskach olimpijskich w dwóch różnych dyscyplinach sportu[20].
W kampanii wrześniowej 1939 dowodził I batalionem 21 pułku piechoty. Walczył w bitwie pod Mławą, w obronie Modlina, a następnie w obronie Warszawy[31]. Po kapitulacji stolicy w niewoli niemieckiej, m.in. w Oflagu X B Nienburg, Oflagu X A/Z Itzehoe, Stalagu X B Sandbostel, Oflagu X C Lubeka i od 17 września 1942 w Oflagu VI B Dössel (numer jeńca 75032)[32][20]. Tam organizował gimnastykę i zajęcia sportowe dla jeńców[33][20].
Po wojnie m.in. dyrektor Państwowych Uzdrowisk w Szklarskiej Porębie i Karpaczu, kierownik ośrodka szermierczego CRZZ, od 1957 trener w klubach RKS Marymont (wychowawca m.in. Ryszarda Parulskiego i Witolda Woydy) i Skra Warszawa[3]. W 1957 został pierwszym prezesem Polskiego Związku Sportów Saneczkowych[3]. Autor wielu podręczników sportowych[3]. Zmarł 23 lutego 1969 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B 18, rząd 2, miejsce 8)[34][35][36].
Od 2 kwietnia 1921 był żonaty z Haliną Janiną Górecką (1899–1975), z którą miał córkę Annę Krystynę po mężu Dzieciuchowicz (1922–2008) i syna Jerzego (1930–1987), aktora i reżysera[34].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – 29 września 1939 przez dowódcę Armii „Warszawa”, gen. dyw. Juliusza Rómmla „w uznaniu zasług i wykazane męstwo i ofiarność w czasie walk z Niemcami”[37]
- Krzyż Niepodległości – 9 stycznia 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[38]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[36]
- Krzyż Walecznych[5]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928[39]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Państwowa Odznaka Sportowa[40]
- Węgierski Krzyż Zasługi IV klasy – 1933[41]
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140, 432.
- ↑ a b c d e f g h i j k Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Dobrowolski Władysław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2025-01-13].
- ↑ a b c d e f Władysław Dobrowolski (1896–1969). Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2025-01-14].
- ↑ Łoza 1938 ↓, s. 145, tu urodzony 3 stycznia 1896 w Będzinie.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 136.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 56, 536.
- ↑ Pawełek 1929 ↓, s. 68.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 42.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 92.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 432.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 742.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 372.
- ↑ Pawełek 1929 ↓, s. 20, 24.
- ↑ Pawełek 1929 ↓, s. 43, 45, 47, 50–56, 58, 59, 68–69, 79, 81, 82.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 137, 213.
- ↑ Pawełek 1929 ↓, s. 92.
- ↑ Łoza 1938 ↓, s. 145.
- ↑ a b Pawełek 1929 ↓, s. 94.
- ↑ a b c d e Urban 2021 ↓, s. 45.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 230.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 452, sprostowanie.
- ↑ Olympedia – 1932 Summer Olympics, Fencing, Sabre, Team, Men. olympedia.org. [dostęp 2023-11-30]. (ang.).
- ↑ Fechten - Weltmeisterschaften (Säbel - Herren). sport-komplett.de. [dostęp 2023-11-30]. (niem.).
- ↑ Olympedia – 1936 Summer Olympics, Fencing, Sabre, Team, Men. olympedia.org. [dostęp 2023-11-30]. (ang.).
- ↑ Olympedia – 1936 Summer Olympics, Fencing, Sabre, Individual, Men. olympedia.org. [dostęp 2023-11-30]. (ang.).
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 424.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 28.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 573.
- ↑ a b Ślubowanie polskiej kadry olimpijskiej. „Polska Zbrojna”. 136, s. 7, 1939-05-17. Warszawa.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 213, 225, 226, 329.
- ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2025-01-14].
- ↑ Sobczak 2021 ↓, s. 168–169.
- ↑ a b Władysław Dobrowolski. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2025-01-13].
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 329.
- ↑ a b Zmarli. „Stolica”. 11 (1110), s. 10, 1969-03-16. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”.
- ↑ Rómmel 1958 ↓, s. 394.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 12, poz. 16.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Na podstawie fotografii [1].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 listopada 1933, s. 292.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
- Alojzy Pawełek: Centralna Wojskowa Szkoła Gimnastyki i Sportów w Poznaniu 1921-1929. Poznań: Główna Księgarnia Wojskowa, 1929.
- Juliusz Rómmel: Za honor i ojczyznę. Wspomnienia dowódcy armii „Łódź” i „Warszawa”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1958.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Monika Sobczak. Aktywność gimnastyków w Oflagu VI B Dössel na podstawie relacji por. Zdzisława Kuscha „Gimnastyka na drążku”. „Łambinowicki Rocznik Muzealny”. 44, 2021. Opole.
- Renata Urban. Polscy olimpijczycy w niemieckich obozach jenieckich. „Łambinowicki Rocznik Muzealny”. 44, 2021. Opole.
Linki zewnętrzne
edytuj- Władysław Dobrowolski biographical information. olympedia.org. [dostęp 2020-08-03]. (ang.).