Władysław Drucki Lubecki
Władysław Drucki Lubecki (ur. 1864, zm. 21 kwietnia 1913 w Teresinie) – polski ziemianin kresowy i działacz społeczny, właściciel dóbr w Teresinie (1909–1913), prezydent Grodna w 1907, książę.
.jpg)
| |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Prezydent Grodna | |
| Okres |
od 1907 |
| Następca | |
Życiorys
edytujBył wnukiem ministra skarbu Królestwa Polskiego Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego (1778–1846). Żonaty z Marią Joanną z Zamoyskich, miał z nią syna Jana (ur. 1894). Studiował na Uniwersytecie w Dorpacie[1]. Odziedziczył po rodzinie liczne majątki na Grodzieńszczyźnie i Polesiu (m.in. w Szczuczynie, Stanisławowie i Poniemuniu)[2]. Pod koniec XIX wieku wzniósł pałac w Szczuczynie, który zachował się do chwil obecnych.
Wziął udział w uroczystym odsłonięciu pomnika Katarzyny II Wielkiej w Wilnie 23 września 1904 roku[3]. W 1907 pełnił obowiązki prezydenta Grodna. W 1909 zakupił od Mieczysława Epsteina pałac w Teresinie. Był założycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Automobilistów Królestwa Polskiego.
21 kwietnia 1913 gościł u siebie w majątku ordynata Jana Bispinga[4]. Po obiedzie obaj udali się na spacer do parku, po czym książę polecił zaprząc konie do faetonu i sam postawił odwieźć gościa do oddalonej o 1,5 wiorsty od swojego pałacu stacji kolejowej, łączącej Kalisz z Warszawą[4]. Po tym jak nie wrócił do domu, był poszukiwany, a finalnie odnaleziono jego zwłoki w połowie drogi między parkiem a stacją[4]. Został postrzelony dwa razy z broni palnej i dobity uderzeniem rękojeści rewolweru[4].
Proces
edytujPrzesłuchiwany w tej sprawie Bisping zeznał, że podczas drogi na stację Drucki-Lubecki napotkał dwóch mężczyzn, z którymi podjął rozmowę, wobec czego ordynat nie chcąc spóźnić się na pociąg udał się w dalszą drogę pieszo, po czym odjechał pociągiem do Warszawy[4]. Jako że poszlaki wskazywały na Bispinga został on aresztowany i osadzony w więzieniu śledczym[5]. Uważał się on jednak za niewinnego[5]. Niedługo morderstwie w pałacu doszło do kradzieży majątku z gabinetu księcia[5]. Ujawniono także, iż księcia usiłowano wcześniej otruć przez podanie strchniny w herbacie, a doszło do tego podczas wizyty Bispinga[5].
Cała sprawa od początku była określana jako tajemnicza[5]. Oprócz intensywnej pracy śledczych także dziennikarze warszawskich gazet usiłowali rozwikłać zagadkę[5]. Śmierć księcia stała się początkiem jednego z najdłuższych procesów na ziemiach polskich. O zbrodnię oskarżano barona Bispinga von Gallen, ordynata na Massalonach i szambelana papieskiego. Wyrokiem sądu I instancji z czerwca 1914 Bisping został uznany winnym zabójstwa w uniesieniu oraz sfałszowania podpisów księcia na wekslach w kwocie 300 tys. rubli i skazany na karę czterech lat rot aresztanckich[6]. W tym samym miesiącu za kaucją w wysokości 100 tys. rubli został zwolniony po prawie 14 miesiącach osadzenia z uwagi złego stanu zdrowia[7]. Po tym jak rozstrzygnięcie sprawy zatrzymał wybuch i przebieg I wojny światowej już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości trafiła ona w 1924 przed sąd apelacyjny[8]. Ostatecznie Bisping został on uniewinniony w 1928[2].
Dobra teresińskie odziedziczył po nim syn Jan, który w 1927 ofiarował kilkanaście hektarów ziemi zakonowi franciszkanów (w Niepokalanowie). "Panią na Szczuczynie" została żona Maria Joanna Drucka-Lubecka, która w 1930 objęła również kuratelę nad dobrami.
Przypisy
edytuj- ↑ Notatka na stronie poświęconej Konwentowi Polonia
- ↑ a b Kwiatkowski ↓.
- ↑ Głosy prasy polskiej : o udziale sześćdziesięciu szlachciców litewskich w uroczystości odsłonięcia pomnika Katarzyny w Wilnie, Lwów 1904, s. 15.
- ↑ a b c d e Tajemnica parku w Teresinie. „Nowości Illustrowane”. Nr 17, s. 2, 26 kwietnia 1913.
- ↑ a b c d e f Tajemnicze morderstwo w Teresinie. „Nowości Illustrowane”. Nr 19, s. 3, 10 maja 1913.
- ↑ Skazanie ordynata Bispinga. „Nowości Illustrowane”. Nr 25, s. 2, 20 czerwca 1914.
- ↑ Ordynat Bisping na wolności. „Nowości Illustrowane”. Nr 26, s. 13, 27 czerwca 1914.
- ↑ Czy baron Jan Kazimierz Bisping jest mordercą?.... „Nowości Illustrowane”. Nr 42, s. 2-3, 18 października 1924.
Bibliografia
edytuj- Bogusław Kwiatkowski: Sprawa zabójstwa w Teresinie ks. Władysława Druckiego Lubeckiego 21 kwietnia 1913 roku. e-Sochaczew Ziemia Sochaczewska, 2009-04-07. [dostęp 2020-04-29]. (pol.).
- Tadeusz Stefan Jaroszewski, Waldemar Baraniewski, Po pałacach i dworach Mazowsza: przewodnik. Cz. 1, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1997.
- Tadeusz Stefan Jaroszewski, Waldemar Baraniewski, Pałace i dwory w okolicach Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992
- Sârgej Uladzìmìravìč Danskìh, Naš Ščučyn, Grodno 2001.