Wikipedia

Władysław Jan Olszowski

Władysław Jan Olszowski, także jako Władysław Prus oraz Władysław Prus-Olszowski, ps. „Sokół” (ur. 9 marca 1891 w Bierniku, zm. 28 marca 1967 w Londynie) – rotmistrz Wojska Polskiego, oficer Armii Krajowej w stopniu majora.

Władysław Jan Olszowski
Sokół
major major
Data i miejsce urodzenia

9 marca 1891
Biernik

Data i miejsce śmierci

28 marca 1967
Londyn

Przebieg służby
Siły zbrojne

I Korpus Polski
Wojsko Polskie na Wschodzie
Wojsko Polskie
Armia Krajowa
Korpus Bezpieczeństwa
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

5 Dywizja Strzelców Polskich,
5 Dywizja Strzelców Polskich,
Centrum Wyszkolenia Kawalerii,
3 Pułk Ułanów,
7 szwadron kawalerii KOP,
Szkoła Podoficerów Zawodowych Kawalerii,
Batalion KB „Sokół”,
I Korpus Polski

Stanowiska

dowódca szwadronu KOP,
kwatermistrz szkoły

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna domowa w Rosji,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (powstanie warszawskie)

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie)

Życiorys edytuj

Urodził się 9 marca 1891[1]. Był synem Zygmunta i Stanisławy[2]. Na przełomie 1915/1916 był aktorem wodewilu w kabarecie Miraż w Warszawie[3]. W trakcie I wojny światowej służył w szeregach I Korpusu Polskiego w Rosji[3]. Wstąpił do Wojska Polskiego na Wschodzie[3]. Od 1918 do 1920 był komendantem Szkoły Podoficerskiej 15 pułku ułanów w Nowonikołajewsku[3]. Od 1919 do 1920 uczestniczył w wojnie domowej w Rosji[3]. Równolegle udzielał się jako kierownik artystyczny i aktor w ramach teatru działającego przy 5 Dywizji Strzelców Polskich[3]. Został zapamiętany za rolę dziadka w jasełkach, w związku z czym zyskał przydomek „dziadek syberyjski”[4][3].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Wykładał w Centrum Wyszkolenia Kawalerii[3]. Został awansowany na stopień porucznika kawalerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[5], a następnie na stopień rotmistrza kawalerii ze starszeństwem z dniem1 lipca 1923[6][7]. W 1923, 1924 był oficerem 3 pułku ułanów w garnizonie Tarnowskie Góry[8][9]. Z dniem 5 października 1924 został przeniesiony z 3 pułku Ułanów Śląskich do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy 7 szwadronu kawalerii[10][11]. Z tego stanowiska 19 lipca 1926 został mianowany kwatermistrzem Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie, gdzie służył w kolejnych latach jako oficer nadetatowy 3 pułku ułanów[12]. Przed 1932 został przeniesiony w stan spoczynku[13][14]. W 1934 jako rotmistrz w stanie spoczynku był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I jako „oficer przewidziany do użycia w czasie wojny” i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[15].

W okresie II Rzeczypospolitej udzielał się jako konsultant wojskowy oraz scenarzysta filmowy[3]. Był inicjatorem powstania i w 1935 pracował przy tworzeniu scenariusza do filmu Bohaterowie Sybiru, opowiadającym o 5 Dywizji Syberyjskiej z 1918 i jego osobistych przeżyciach[16][17][18][4]. Pod koniec lat 30. realizował filmy dokumentalne na zlecenie Polskiej Agencji Telegraficznej[3].

Po wybuchu II wojny światowej i nastaniu okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność konspiracyjną[3]. W stopniu majora był oficerem Armii Krajowej i Korpusu Bezpieczeństwa[3][2]. Wziął udział w powstaniu warszawskim 1944 sprawując stanowisko dowódcy batalionu KB „Sokół”[3][2]. Po kapitulacji strony polskiej był osadzony w niemieckim obozie jenieckim[2].

Na początku 1945 został członkiem Związków Zawodowych Wodniaków w charakterze kapitana żeglugi[3]. W związku ze swoją przynależnością do AK i wobec zagrożenia aresztowaniem przez władze komunistyczne opuścił obszar Polski w 1946[3]. Poprzez Włochy dotarł do Wielkiej Brytanii i osiadł w Londynie[3]. Działał jako kierownik artystyczny i reżyser Czołówki Teatralnej w I Korpusie Polskim, istniejącym do 1947 w strukturze Polskich Sił Zbrojnych[3]. Od tego roku należał do Związku Artystów Scen Polskich na emigracji[3]. Był aktorem Teatru Polskiego ZASP w Londynie, występując jako Władysław Prus-Olszowski[3].

Zmarł 28 marca 1967 w Londynie[3][2]. Jego żoną była Eugenia Magierówna (1908-1996), także artystka sceniczna na emigracji[3][19].

Odznaczenia edytuj

Filmografia edytuj

Filmy fabularne
Filmy dokumentalne

Przypisy edytuj

  1. ↑ Dzień urodzenia 9 marca 1891 podały Rocznik Oficerski 1928 i Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Współczesne źródła wskazały te same daty dzienne urodzenia lecz inne lata. Według jednego źródła: 9 marca 1888. Władysław Olszowski. nitrofilm.pl. [dostęp 2017-10-11]. Według innego źródła: 9 marca 1893. Władysław Jan Olszowski. 1944.pl. [dostęp 2017-10-11].
  2. ↑ a b c d e Władysław Jan Olszowski. 1944.pl. [dostęp 2017-10-11].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Władysław Olszowski. nitrofilm.pl. [dostęp 2017-10-11].
  4. ↑ a b Przegląd prasy. Film „Bohaterowie Sybiru”. „Sybirak”. 2 (10), s. 81-82, czerwiec 1936. 
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 682.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 604.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 347.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 605.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 547.
  10. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 75 z 21 lipca 1925 roku, s. 399.
  11. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 35.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 331.
  13. ↑ Władysław Jan Olszowski nie widniał w Roczniku Oficerskim 1932.
  14. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 337.
  15. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 847.
  16. ↑ Kronika. Nowy film syberyjski. „Sybirak”. 3 (7), s. 75, październik 1935. 
  17. ↑ Film syberyjski. „Sybirak”. 4 (8), s. 80, grudzień 1935. 
  18. ↑ „Bohaterowie Sybiru” (fabuła filmu). „Sybirak”. 1 (9), s. 24-26, kwiecień 1936. 
  19. ↑ Eugenia Magierówna. nitrofilm.pl. [dostęp 2017-10-11].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Jan_Olszowski&oldid=68439668”