Władysław Kozłowski (konstruktor lotniczy)
Władysław Aleksander Kozłowski (ur. 8 września 1907 w Łosicach zm. 14 marca 1942 w Bramcote) – polski inżynier, konstruktor lotniczy, porucznik pilot Wojska Polskiego i Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.
| |
 porucznik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 września 1907 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 marca 1942 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Syn Mieczysława i Stefanii z domu Mystkowskiej. W 1916 roku wyjechał z rodzicami do Kalisza, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej oraz do Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Działał w drużynie harcerskiej, spółdzielni uczniowskiej, w 1926 roku założył z kolegami Szkolne Koło Lotnicze oraz modelarnię lotniczą[1].
Na przełomie 1925 i 1926 roku zaprojektował swój pierwszy samolot sportowy WK-1 Jutrzenka, który zamierzał zaprezentować na I Konkursie Awionetek[2]. Budowę prototypu zakończył, przy wsparciu brata i kolegów, w 1927 r. Aby uzyskać dofinansowanie Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej na zakup silnika do swego samolotu przemianował swoje Koło Lotnicze na Koło LOPP. Samolot WK-1 został oblatany 18 września 1927 roku przez Stefana Czyżewskiego i wykazał się bardzo dobrymi właściwościami pilotażowymi. Stefan Czyżewski zajął na nim III miejsce w konkursie awionetek[3]. Konstrukcja została dostrzeżona, miesięcznik Lotnik Polski umieścił jej zdjęcie na okładce, a fotografię konstruktora wewnątrz numeru z października 1927 r.[4] Władysław Kozłowski rozpoczął prace nad następną konstrukcją oznaczoną WK-2, ale prace nad nią zostały zarzucone.
W 1927 roku zdał egzamin maturalny i rozpoczął naukę na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Równolegle pracował jako pomocnik konstruktora i obliczeniowca w Centralnych Warsztatach Lotniczych w Warszawie oraz działał w Akademickim Aeroklubie Warszawskim[1].
W 1929 roku opracował wstępny projekt samolotu, który wzbudził zainteresowanie dyrekcji Państwowych Zakładów Lotniczych. Projekt został zmodyfikowany pod kątem wymagań LOPP i otrzymał nazwę PZL-5. Samolot został oblatany w maju 1930 r. przez Bolesława Orlińskiego. Samolot okazał się udany i już w 1930 roku dwa egzemplarze serii przedprodukcyjnej wystartowały w Międzynarodowym Turnieju Lotniczym (Challenge)[5][6], gdzie jeden zajął 33. miejsce (drugi nie ukończył zawodów). W późniejszych latach PZL-5 wielokrotnie startował z powodzeniem w krajowych zawodach lotniczych.
W 1930 roku ukończył studia i został powołany do odbycia służby wojskowej. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty oraz odbył kurs pilotażu w 3. pułku lotniczym w Poznaniu[2]. Następnie powrócił do pracy w PZL, gdzie awansował na stanowisko konstruktora. W 1932 roku opracował ulepszoną wersję PZL-5 oznaczoną PZL-5 bis. Była to konstrukcja opracowana w ramach konkursu ogłoszonego przez wojsko na samolot szkolny. Powstał jego prototyp ale wojsko ostatecznie wybrało do użytku RWD-8[7]. W 1932 roku pracował, przy pomocy Ludwika Antonowicza, nad kolejną własną konstrukcją – WK-3[2]. Samolot został oblatany 28 czerwca 1933 roku przez Ignacego Giedgowda[8], ale nie wszedł do produkcji. Jedyny egzemplarz został zakupiony przez Aeroklub Łódzki, gdzie był używany do szkolenia podstawowego[1].
Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 76. lokatą w korpusie oficerów aeronutyki. Posiadał przydział w rezerwie do 1 pułku lotniczego w Warszawie[9]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 10. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa[10].
W 1936 roku, za pieniądze uzyskane ze sprzedaży WK-3, założył Warszawskie Lotniczo-Żeglarskie Warsztaty[2]. Tam, wspólnie z inż. Mieczysławem Plucińskim, zajmował się projektowaniem i produkcją żaglówek. Warsztaty działały do 1938 roku, następnie Władysław Kozłowski powrócił do pracy w PZL. Był członkiem zespołu projektowego P.11g Kobuz, w marcu 1939 roku objął stanowisko kierownika montażu Wytwórni Płatowców nr 2 w Mielcu-Cyrance[11].
Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Mielcu, dopiero w styczniu 1940 roku udało mu się przedostać do Francji. Otrzymał przydział do bazy Lyon Bron, gdzie szkolił się na samolotach francuskich. Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii[1].
W RAF otrzymał numer służbowy P-0925[12] i został przydzielony do Biura Instrukcji i Tłumaczeń w Centrum Sił Powietrznych w Blackpool. Odbył szkolenie lotnicze na samolocie Avro 621 Tutor, został skierowany na dalsze przeszkolenie do 15 Elementary Flying Training School. Po jego ukończeniu trafił do 3 Service Flying Trainng School, skąd na początku 1942 roku zostaje przeniesiony do 18 Operational Training Unit w Bramcote[1]. 14 marca 1942 roku zginął podczas nocnego lotu treningowego na samolocie Vickers Wellington Mk IC. Razem z nim zginęli kpr. Hipp, plut. Stengierski oraz brytyjski pilot P/O David M. Jones, natomiast katastrofę przeżył radiotelegrafista ppor. Zenon Luba[11].
W życiu prywatnym był żonaty z Ireną z Floręckich, w 1938 r. urodził się ich syn[1].
Działalność sportowa edytuj
Był członkiem Aeroklubu Warszawskiego, w 1928 r. uzyskał uprawnienia pilota samolotowego[1]. W latach 1931–1932 sprawował funkcję sekretarza zarządu Aeroklubu Warszawskiego. W dniach 23–28 września 1936 roku, wspólnie z Bolesławem Kocjanem, startował w VI Krajowym Lotniczym Konkursie Turystycznym, gdzie w kategorii juniorów zajął VI miejsce na 20 sklasyfikowanych załóg[13].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[14]
- Medal Lotniczy
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Srebrna Odznaka Honorowa L.O.P.P. II stopnia
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Tomasz Demidowicz: Konstruktor, który zrealizował marzenia: por. pil. inż. Władysław A. Kozłowski (1907–1942). „Podlaski Kwartalnik Kulturalny”. 3/2011, s. 37–46, 24 maja 1987. Biała Podlaska: Miejska Biblioteka Publiczna Towarzystwo Miłośników Podlasia. ISSN 1234-6160.
- ↑ a b c d Kozłowski Władysław Aleksander [online], www.samolotypolskie.pl [dostęp 2019-04-16] (pol.).
- ↑ Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893–1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976, s. 103.
- ↑ Zaranie lotnictwa sportowego w Polsce. „Młody Lotnik”. 10/1927, s. 213–214, 228, październik 1927. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
- ↑ Wykaz samolotów zgłoszonych do międzynarodowego konkursu awjonetek. „Skrzydlata Polska”. 1/1930, s. 5–7, lipiec 1930. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
- ↑ Z serii „Spotkania przy samolocie”: „Challenge” międzynarodowe turnieje lotnicze 1929–1934 i ich samoloty [online], dlapilota.pl [dostęp 2019-04-22] (pol.).
- ↑ Polski przemysł lotniczy Wytwórnie płatowców cz 2 – Spotkanie z historią [online], samoloty.pl [dostęp 2019-04-22] (pol.).
- ↑ Stanisław Riess: Nowy samolot szkolny WK3. „Skrzydlata Polska”. 7/1933, s. 252–253, grudzień 1936. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 162, 666.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 594.
- ↑ a b WŁADYSŁAW ALEKSANDER KOZŁOWSKI [online], niebieskaeskadra.pl [dostęp 2019-04-22] (pol.).
- ↑ Kozłowski Władysław Aleksander. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-04-22].
- ↑ Krajowy Lotniczy Konkurs Turystyczny. „Skrzydlata Polska”. 11/1936, s. 315–320, listopad 1936. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu przemysłu wojennego”.
Bibliografia edytuj
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.