Władysław Raginis

Kapitan przedwojennego Wojska Polskiego, dowódca obrony Wizny, Bohater Narodowy

Władysław Raginis (ur. 3 lipca 1908[a] w Zarinach pod Dyneburgiem, zm. 10 września 1939 w Górze Strękowej) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, heroiczny dowódca obrony Wizny. 8 września 2012 został pośmiertnie awansowany do stopnia majora przez ministra obrony narodowej Tomasza Siemoniaka[4].

Władysław Raginis
Ilustracja
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia 3 lipca 1908
Zariny w parafii Nejborn (Jaunborne)[1], gubernia kurlandzka, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci 10 września 1939
Góra Strękowa, Polska
Przebieg służby
Lata służby 1927-1939
Siły zbrojne Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Jednostki Batalion KOP „Osowiec”
Stanowiska dowódca 3 kompanii „Wizna”
Główne wojny i bitwy Obrona Wizny w wojnie obronnej 1939 r.
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons
Kościół w inflanckiej miejscowości Nejborn[2], gdzie ochrzczono W. Raginisa
Schron kpt. Władysława Raginisa k. Góry Strękowej
Pogrzeb odnalezionych szczątków kpt. Władysława Raginisa i por. Brykalskiego na Górze Strękowej

ŻyciorysEdytuj

Był synem Kazimierza i Genowefy z Sokołowskich[5]. Po ukończeniu Gimnazjum w Wilnie, w 1927 wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie k. Ostrowi Mazowieckiej. Po jej ukończeniu kontynuował edukację wojskową w Oficerskiej Szkole Piechoty, którą ukończył w stopniu podporucznika ze starszeństwem od 15 sierpnia 1930[6]. Następnie pełnił służbę w 76 Lidzkim pułku piechoty w Grodnie jako dowódca plutonu, zajmując w tymże samym 1930 roku 565 lokatę pośród podporuczników piechoty[7]. Zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z 12 marca 1933 r. (opublikowanym w dniu 14.03.1933 r. w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych) został awansowany do stopnia porucznika, ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 r. i 103 lokatą w korpusie oficerów piechoty[8]. Na dzień 1 lipca 1933 r., jako oficer 76 pp, zajmował nadal 103 lokatę w swoim starszeństwie i 2070 lokatę łączną wśród poruczników piechoty[9], a w dniu 5 czerwca 1935 r. była to już 100 lokata w starszeństwie (1818 lokata łączna)[10]. W połowie lat 30. pełnił również funkcję instruktora - wykładowcy w Szkole Podchorążych Piechoty, której był absolwentem.

W 1937 został odznaczony przez premiera RP Srebrnym Krzyżem Zasługi[11]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 i 239. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12]. W marcu 1939 pełnił służbę w batalionie fortecznym KOP „Sarny” na stanowisku dowódcy plutonu 4. kompanii[13][14]. 27 sierpnia 1939 obsadził wraz ze swoją kompanią schrony bojowe twierdzy Osowiec.

Kampania Polska w 1939Edytuj

2 września 1939 mjr Jakub Fober, opuszczając ze swym batalionem „Wiznę”, przekazał kpt. Raginisowi dowództwo nad całością obrony odcinka „Wizna”, tj. pasa o szerokości 9 km, który był fragmentem linii obronnej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” gen. Czesława Młot-Fijałkowskiego na rzekach Narwi i Biebrzy, osłaniającej prawe skrzydło polskiego ugrupowania. „Wizna” zamykała ważną arterię komunikacyjną, szosę Łomża–Białystok i drogę Zambrów–Osowiec. Dowodząc 360 żołnierzami (w tym 20 oficerów)[15], bronił powierzonego mu odcinka przed nacierającym XIX Korpusem Armijnym pod komendą gen. Heinza Guderiana, liczącym 42 200 żołnierzy, w tym 1200 oficerów[16]. Podczas obrony Wizny, zwanej również polskimi Termopilami, kpt. Władysław Raginis oraz jego zastępca, por. Stanisław Brykalski, złożyli przysięgę, że żywi nie oddadzą bronionych pozycji. W polskiej historiografii istnieje niepotwierdzony przekaz, iż po trzech dniach niemieckiego natarcia gen. Heinz Guderian zagroził, że jeśli polscy żołnierze się nie poddadzą, rozstrzela jeńców wojennych[potrzebny przypis]. Pomimo groźby, obrona ostatniego punktu oporu – bunkra dowodzenia na Górze Strękowej – trwała nadal, aż do wyczerpania się zapasów amunicji. Wówczas Raginis, około godziny 12 w południe 10 września, rozkazał swoim żołnierzom złożyć broń i oddać się do niewoli. Następnie, ciężko ranny, dopełnił słów złożonej przysięgi – pozostał na stanowisku dowodzenia i popełnił samobójstwo, rozrywając się granatem.

W Wiźnie po wojnie umieszczono tablicę z napisem: Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, żeśmy walczyli do końca, spełniając swój obowiązek.

Rodzina kpt. Raginisa została oficjalnie powiadomiona o jego śmierci pod Wizną dopiero po 3 latach – w 1943 Maria Morawska, siostra kapitana, otrzymała zawiadomienie poprzez PCK z określeniem, że Władysław Raginis służył w Korpusie Ochrony Pogranicza.

UpamiętnienieEdytuj

  • Uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 9 stycznia 1947 Władysław Raginis został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za czyny odwagi i męstwa wykazane w walce z niemieckim najeźdźcą podczas kampanii wrześniowej 1939 roku[17]. 13 maja 1970 został przez Radę Państwa pośmiertnie odznaczony Krzyżem Złotym tego orderu.
  • 1 września 1985 wprowadzono do obiegu znaczek o wartości 5 zł prezentujący portret kpt. Władysława Raginisa i obronę Wiziny[18].
  • Pośmiertnie, postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 28 sierpnia 2009 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej” został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[19], order został przekazany 6 września tego roku podczas uroczystości upamiętniającej obronę Wizny[20].
  • Szczątki kpt. Raginisa odnaleźli i ekshumowali członkowie Stowarzyszenia Wizna 1939[21] pod kierownictwem Dariusza Szymanowskiego. Zidentyfikowano je po badaniach DNA, przeprowadzonych przez Zakład Medycyny Sądowej przy Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku[22], na zlecenie kierującego ekshumacją Dariusza Szymanowskiego. Po 72 latach kpt. Władysław Raginis i por. Stanisław Brykalski pochowani zostali z wojskowymi honorami. 10 września 2011 odbył się ich oficjalny pogrzeb. Kpt. Raginis i por. Brykalski spoczęli w schronie dowodzenia na Górze Strękowej pod Wizną[23].
  • W plebiscycie na Wydarzenie Historyczne 2011 Roku, w którym wzięło udział ok. 5 tysięcy internautów, zwyciężył uroczysty pochówek kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego, dowódcy obrony odcinka Wizna z honorami godnymi oficerów Wojska Polskiego[24]. Gala finałowa odbyła się 4 kwietnia 2012 r. w Wołominie.
  • 1 sierpnia 2012 minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak podpisał decyzję o pośmiertnym mianowaniu Władysława Raginisa na stopień majora. Oficjalne ogłoszenie i przekazanie aktów mianowania odbyło się 8 września 2012, podczas uroczystości upamiętniających bitwę pod Wizną, na których odprawiono mszę polową oraz apel poległych[25].

Władysław Raginis w kulturzeEdytuj

Heroiczna walka i bohaterska śmierć kpt. Raginisa stała się inspiracją twórców kultury i oświaty, w tym m.in.:

  • filmu dokumentalnego pt. Wierność (1969)[26] według scenariusza i w reżyserii Grzegorza Królikiewicza[27];
  • filmu dokumentalnego pt. „Dzwony znad Wizny” (1969)[28] zrealizowany przez Franciszka Burdzego;
  • autorów utworu „40:1" (Czterdzieści do jednego) – szwedzkiego zespołu metalowego Sabaton[29]; przed swoim koncertem w Polsce, 23 października 2008 r., członkowie Sabatonu odwiedzili Wiznę, aby oddać tam hołd żołnierzom kpt. Raginisa[30]. Reżyserem teledysku do piosenki „40:1" jest wnuk siostry kpt. Raginisa – Jacek Raginis
  • filmu dokumentalnego z serii „Było... nie minęło” z dnia 25 września 2010 r.[31]
  • Wizerunek kpt. Władysława Raginisa znalazł się również na znaczku pocztowym z serii pt. „Wojna Obronna Polski 1939” wydanej przez Pocztę Polską dla upamiętnienia 50. rocznicy napaści na Polskę i wybuchu II wojny światowej (1989).
  • W 2007 na portalu poetyckim Jest-lirycznie pojawiło się haiku Wołodyjowski znad Wizny poświęcone bohaterskiej śmierci mjr. Raginisa[32]
  • W 2013 roku została wydana płyta „Kto dziś upomni się o pamięć?” zespołu Forteca, na której znajduje się utwór „Obrońcy spod Wizny”[33]
  • W 2009 roku w numerze 2/2009 kwartalnika literackie „Red.” Wojciech Boros opublikował wiersz „Ciężko ranny kapitan Raginis podejmuje decyzję”
  • W 2020 roku 18 Łomżyński pułk logistyczny podlegający pod 18 Dywizję Zmechanizowaną przyjął za patrona jednostki majora Władysława Raginisa.
  • W 2020 roku ukazała się książka autorstwa Jacka KOMUDY pt. "Wizna", wydana przez wydawnictwo "Fabryka Słów" z Lublina.

UpamiętnienieEdytuj

  • Harcerze 31. Szczepu Drużyn Harcerskich i Zuchowych ZHP w Białymstoku, którzy wybrali w 1969 r. kpt. Raginisa na swojego patrona[34];
  • Patron 1 Liceum Ogólnokształcącego dla młodzieży „Centrum Edukacji Wojskowej” w Ełku
  • Patron 1. Podhalańskiej Drużyny Wędrowniczej "40:1" przy Podhalańskim Hufcu ZHP.[potrzebny przypis]
  • Patron 1 Kostrzyńskiej Drużyny Harcerzy "Gawra".[potrzebny przypis]
  • Utwór szwedzkiego zespołu Sabaton "40:1", opisujący wydarzenia z Wizny.[potrzebny przypis]
  • Utwór polskiego zespołu Forteca "Obrońcy spod Wizny", opisujący heroiczną obronę odcinka.[potrzebny przypis]
  • 22 ulice w Polsce (18 miast i 4 wsie)[35] przykładowo:

Zobacz teżEdytuj

UwagiEdytuj

  1. ↑ Zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych, opublikowanym w dniu 12 marca 1934 r., nastąpiło sprostowanie daty urodzenia por. Władysława Raginisa - z „ur. 27.6.1908 r.” - na „ur. 3.7.1908 r.”[3].

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Korzenie mjr. Władysława Raginisa /obrońcy Wizny/ w Lipołatach gm. Widze
  2. ↑ Nejborn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 949.
  3. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 7 z 12 III 1934, s. 99.
  4. ↑ K E. Bohaterowie Wizny awansowani. „Polska Zbrojna”, 21 sierpnia 2012. Warszawa: Wojskowy Instytut Wydawniczy (pol.). 
  5. ↑ https://www.facebook.com/photo.php?fbid=568800586502786 [dostęp: 2014-03-19]
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 126.
  7. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 139.
  8. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. ↓, Nr 3 z 14 III 1933, s. 51.
  9. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 ↓, s. 134.
  10. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 ↓, s. 132.
  11. ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Nadanie Krzyża Zasługi. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 40, 11 listopada 1937. 
  12. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 62.
  13. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 928.
  14. ↑ Muzeum Polskich Formacji Granicznych, Kadra 1918-1939 – Władysław Raginis
  15. ↑ „Rzeczpospolita” nr 293 (9109) z 2011 r. s. A6
  16. ↑ Bitwa pod Wizną na podst. Apoloniusz Zawilski, Bitwy polskiego września, Warszawa 1973
  17. ↑ Wskazany dosł jako kpt. Reginis (pośmiertnie). Por. M.P. z 1947 r. nr 51, poz. 354)
  18. ↑ Tomasz Honkisz. Kronika. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 1/1986. s. 259. 
  19. ↑ M.P. z 2010 r. nr 27, poz. 253 – pkt 1.
  20. ↑ Odznaczenia dla bohaterów bitwy pod Wizną. prezydent.pl, 6 września 2009. [dostęp 2012-05-12].
  21. ↑ "Powrócili do swojej reduty..." artykuł ze stron Stowarzyszenia Wizna 1939, 10-10-2011
  22. ↑ DNA kapitana Raginisa, Piotr Zychowicz, Rzeczpospolita,10-10-2011
  23. ↑ Bohater polskich Termopil uroczyście pochowany (pol.). polskieradio.pl, 2011-09-11. [dostęp 2011-09-16].
  24. ↑ Ponowny pochówek bohaterów znad Wizny Wydarzeniem Historycznym 2011! (pol.). historia.org.pl, 2012-03-01. [dostęp 2012-08-28].
  25. ↑ Chwała bohaterom !!!. Stowarzyszenie "Wizna 1939", 2012-10-04. [dostęp 2013-09-19].
  26. ↑ opis filmu "Dzwony znad Wizny" w portalu FilmPolski.pl
  27. ↑ Roman Pawłowski: Przypadek Królikiewicza, Gazeta Wyborcza, 17 maja 2003 r.
  28. ↑ opis filmu "Wierność" w portalu FilmWeb.pl
  29. ↑ Składamy hołd bohaterom – rozmowa z Joakimem Brodenem, autorem muzyki i tekstów szwedzkiego zespołu Sabaton, Rzeczpospolita,14.06.2008
  30. ↑ fakty-po-faktach, wiadomosc.html relacja reporterska w Faktach, TVN, 23.10.2008
  31. ↑ strona TVP z filmem "Było... nie minęło
  32. ↑ Wołodyjowski znad Wizny
  33. ↑ FORTECA – Zespół Historyczno Patriotyczny, www.forteca.net.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  34. ↑ oficjalna strona 31. Szczepu ZHP im. Władysława Raginisa w Białymstoku
  35. ↑ GUS. Wyszukiwanie w bazie TERYT - ulice, których nazwa zawiera słowo "Raginis"

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Raginis&oldid=61908033”