Wikipedia

Władysław Siemaszko

Władysław Siemaszko, pseudonim Wir (ur. 8 czerwca 1919 w Kurytybie[1]) – polski prawnik, działacz kresowy, od lat 80. XX w. badacz tragedii polskiej ludności na Wołyniu w okresie II wojny światowej. Kawaler Orderu Orła Białego.

Władysław Siemaszko
Wir
Data i miejsce urodzenia

8 czerwca 1919
Kurytyba

Zawód, zajęcie

prawnik

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Dzieci

Ewa Siemaszko

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Medal „Pro Memoria”

Życiorys edytuj

Syn polskiego dyplomaty. Mieszkał na Wołyniu w latach 1924–1944. W 1940 skazany przez sąd sowiecki na karę śmierci (zamienioną później na 10 lat łagru). Osadzony w więzieniu w Łucku do czerwca 1941, uniknął masowej egzekucji przeprowadzonej przez NKWD. W latach 1942–1944 walczył w AK jako oficer 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty. W 1945 aresztowany ponownie przez władze radzieckie, a następnie przekazany polskim władzom komunistycznym. W więzieniu przebywał do 1948. Po wojnie ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Do chwili przejścia na emeryturę pracował jako radca prawny.

W 1984 po opublikowaniu w czasopiśmie „Nurt” artykułu Jerzego Tomaszewskiego, w którym autor oskarżył Armię Krajową o mordowanie ukraińskich cywilów środowisko kombatanckie żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji AK przystąpiło do zbierania relacji świadków na temat wydarzeń z okresu 1943–1944. Efektem zainicjowanych wtedy prac dokumentacyjnych były publikacje Władysława Siemaszko oraz jego córki Ewy Siemaszko dotyczące zbrodni popełnionych przez ukraińskich nacjonalistów na Polakach na Wołyniu[2].

Jego opracowanie wydane w 1990 r. Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich dokonane na ludności polskiej na Wołyniu 1939–1945 napisane wraz z J. Turowskim zostało krytycznie ocenione przez Andrzeja Leona Sowę[3], krytyczne uwagi do książki „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945” miał również ukraiński historyk Ihor Iljuszyn[4]. Z kolei opracowanie to pozytywnie oceniają polscy historycy – Grzegorz Hryciuk[5] i Grzegorz Motyka[6]. Entuzjastyczną ocenę wystawił mu także Ryszard Szawłowski[7].

Niejednokrotnie osobiście świadczył pomoc na rzecz Polaków zamieszkujących Wołyń, poprzez dostarczanie im niezbędnej pomocy materialnej[8].

Odznaczenia i nagrody edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Who is Who w Polsce. Wydanie II, 2003 r., strona 3861. Wyd. Hübners blaues Who is who. ISBN 3-7290-0040-3
  2. ↑ Musieliśmy pokazać tragedię na Wołyniu, „Nasz Dziennik”, 22–23 listopada 2008 [dostęp 6 sierpnia 2010]
  3. ↑ „Zamieszczony w książce materiał nie został opracowany przez autorów krytycznie, lecz jedynie uporządkowany chronologicznie – stąd wątpliwe są daty, podawana liczba ofiar (raz pisze się o liczbie ofiar, innym razem o liczbie rodzin), a nawet nazwy miejscowości. Nie wykluczone, iż niektóre wydarzenia podawane są dwukrotnie, tyle że z innymi datami. (...) Jeszcze większe zastrzeżenia wzbudzają wątpliwe metodologiczne próby dokonania całościowej oceny liczby ofiar polskich na Wołyniu. Stąd też praca doczekała się ocen krytycznych, tak ze strony polskiej, jak i ukraińskiej.” Andrzej Leon Sowa – „Stosunki polsko-ukraińskie 1939–1945”, Kraków 1998, s. 22–23. Jest to ocena pracy W. Siemaszki i J. Turowskiego Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich dokonane na ludności polskiej na Wołyniu 1939–1945 wydanej w 1990.
  4. ↑ Ihor Iljuszyn – „UPA i AK. Konflikt w Zachodniej Ukrainie (1939–1945)”, Warszawa 2009, ISBN 978-83-928483-0-1, s. 34-37
  5. ↑ „Największą wartość merytoryczną ma imponujące pod względem objętościowym, będące efektem wieloletniej benedyktyńskiej pracy, opracowanie Władysława i Ewy Siemaszków. Przynosi ono najpełniejsze, co nie oznacza, że bezdyskusyjne, zestawienie i dokumentację polskich ofiar.” Grzegorz Hryciuk – Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948, Toruń 2005, ISBN 83-7441-121-X, s.14
  6. ↑ „Książka ta w wersji faktograficznej jest trudna do przecenienia. Autorom, po wykonaniu benedyktyńskiej wprost pracy, udało się zebrać ogromne bogactwo informacji na temat losów Polaków na Wołyniu. Niestety jest ona znacznie słabsza w części analitycznej.” Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942–1960, Warszawa 2006, ISBN 83-7399-163-8, s.26
  7. ↑ „Podsumowując całość: dzieło Siemaszków doskonale dokumentuje całokształt ludobójstwa ukraińskiego na Polakach na Wołyniu w latach II wojny światowej. Stanowi w swej dziedzinie to, co w świecie anglosaskim określa się często jako definitive work – pracę ostateczną w sensie pełnego, dogłębnego i obiektywnego przebadania tematu.” – Ryszard Szawłowski, Przedmowa [w:] Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Warszawa 2000, ISBN 83-87689-34-3, s.21.
  8. ↑ „Biuletyn informacyjny 27 DWAK”, nr 3( 35), Warszawa lipiec-wrzesień 1992, s. 16
  9. ↑ Pamięć i sprawiedliwość, Instytut Pamięci Narodowej, ISSN 1427-7476 (recenzja)
  10. ↑ .Nagroda Mackiewicza 2003
  11. ↑ Nagroda główna w 2002 roku. jozef-mackiewicz.pl. [dostęp 2013-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-01)]. (pol.).
  12. ↑ M.P. z 2007 r. nr 59, poz. 678
  13. ↑ Odznaczenie medalem Pro Memoria. [dostęp 2013-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-31)].
  14. ↑ Nagroda Kustosza Pamięci Narodowej dla dr Ewy Siemaszko i jej ojca Władysława
  15. ↑ Najwyższe odznaczenia dla trzech wybitnych Polaków. prezydent.pl, 2019-05-03. [dostęp 2019-05-03].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Siemaszko&oldid=73147680”