Waldemar Fydrych
Waldemar Andrzej Fydrych[1], ps. „Major” (ur. 8 kwietnia 1953 w Toruniu) – polski artysta, happener, lider Pomarańczowej Alternatywy, autor książek.
 Waldemar Fydrych w Łodzi podczas wmurowania kamienia węgielnego pod pomnik Pomarańczowej Alternatywy | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
happener, artysta, pisarz |
| Narodowość |
polska |
| Tytuł naukowy |
doktor nauki o sztukach pięknych |
| Alma Mater | |
| Stanowisko | |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Działalność edytuj
Waldemar Fydrych wychował się w Toruniu. Studiował historię (dyplom 1980) i historię sztuki (dyplom 1987) we Wrocławiu,[2] gdzie był jednym z inicjatorów i przywódcą happenerskiego ruchu Pomarańczowa Alternatywa. Jest znany głównie dzięki tej działalności w latach 80. W tym czasie używał żartobliwego tytułu komendanta Twierdzy Wrocław. Za swoją działalność kierowana przez niego wrocławska Pomarańczowa Alternatywa w grudniu 1988 została nagrodzona przez polskiego reżysera Andrzeja Wajdę. Nagrodę „Popiół i Diament” w obecności m.in. Jacka Kuronia, Bronisława Geremka, Witolda Lutosławskiego i innych odebrała delegacja PA (m.in. Waldemar Fydrych oraz Hanka i Zdzicho – Hanna i Dariusz Duszyńscy – z grupy „Rodzinka”).
Happeningi organizowane i współorganizowane przez Waldemara Fydrycha edytuj
Happeningi do 1990 roku
- Tuby, czyli zadymianie miasta (1 kwietnia 1986);
- Święto Garnków – Stonoga (1 kwietnia 1987);
- Krasnoludki w PRL (1 czerwca 1987);
- Precz z U-Pałami (lipiec 1987);
- Czyn Antywojenny Dzień Pokoju (1 września 1987);
- Papier Toaletowy – pierwsze rozdanie (1 października 1987);
- Dzień Milicjanta (7 października 1987);
- Dzień Terrorysty, czyli Al Fatah (11 października 1987);
- Dzień Wojska, czyli Manewry Melon w majonezie (12 października 1987);
- Kto się boi Papieru Toaletowego? – drugie rozdanie (15 października 1987);
- Wigilia Rewolucji Październikowej (6 listopada 1987); (1000 uczestników)
- Referendum na Świdnickiej (27 listopada 1987); (1500 uczestników)
- Karnawał RIO-botniczy (16 lutego 1988); (5000 uczestników)
- Dzień Tajniaka (1 marca 1988);
- Dzień Kobiet (8 marca 1988); zakończony aresztowaniem Majora Waldemara Fydrycha „w trybie doraźnym” na 2 miesiące bezwzględnego aresztu.
- Rewolucja Krasnoludków (1 czerwca 1988); (15.000 uczestników)
- Bratnia Pomoc wiecznie żywa (19 sierpnia 1988);
- Mieszkanko na Świdnickiej (21 października 1988);
- Rewolucja Październikowa (7 listopada 1988);
- Wigilia wielkiej rocznicy stanu wojennego (12 grudnia 1988);
- Karnawał, czyli Śledzik na Świdnickiej (7 lutego 1989);
- Pogrzeb Stalina albo Pierwszy Dzień Wiosny (21 marca 1989)
- Kampania Majora albo FSO (1 czerwca 1989);
Happeningi po 1990 roku
- 2001: Wrocław, Odgrzewane Kotlety, czyli Dwudziestolecie Pomarańczowej Alternatywy
- 2001: Gorzów Wlkp., Obchody dwudziestej rocznicy Stanu Wojennego, czyli “Zejście do Podziemia”, z Teatrem Kreatury
- 2002: Warszawa, Krasnoludek Prezydentem;
- 2004: Francja, Happeningi “Stereotypy”;
- 2004: Polska i Ukraina, Happeningi “Kijów Warszawa – Wspólna Sprawa”;
- 2006: Warszawa, Komitet Wyborczy Wyborców “Gamonie i Krasnoludki”
- 2007: Warszawa, 6 happeningów “Wykształciuchy w akcji” podczas kampanii wyborczej do Sejmu;
- 2009: Warszawa, Drezno, Wiedeń, Berlin, Nowy Jork, cykl happeningów w ramach 20. Rocznicy Upadku Komunizmu w Europie Środkowej;
- 2010: Warszawa, Gamonie i Krasnoludki II edycja
- 2011: Wrocław, Frickster, czyli śmierć Postmodernizmu, wraz z grupą The Krasnals
- 2011: Paryż, Oburzone Krasnoludki
- 2012: Warszawa, Bronek, nie jesteś już naszym Gajowym
W wyborach parlamentarnych w 1989 Waldemar Fydrych kandydował do Senatu. Zdobył 8879 głosów (1,85%), co nie wystarczyło do uzyskania mandatu. Wkrótce potem wyjechał do Paryża. Pracował tam dorywczo, między innymi jako malarz pokojowy.
W 1999 wrócił do Wrocławia, inspirując w 2000 powstanie efemerycznego Frontu Południowo-Zachodniego[3], mającym być w założeniu kontynuacją Ruchu Pomarańczowej Alternatywy[3]. Po zrealizowanych w 2001 paru akcjach-happeningach[3] o ograniczonym zasięgu, zawierających akcenty skierowane przeciw władzom miasta Wrocławia, inicjatywa została porzucona i zaniechana[4].
W 2002 kandydował do fotela prezydenta Warszawy. W grudniu 2004 wraz z grupą studentów odwiedził Ukrainę w ramach wspierania pomarańczowej rewolucji.
W wyborach samorządowych 12 listopada 2006 kandydował na prezydenta miasta Warszawy jako szef Komitetu Wyborczego Gamonie i Krasnoludki. uzyskał głosy 2914 wyborców (0,41%), uzyskując piąty wynik w stolicy spośród dziesięciu startujących kandydatów. W wyborach samorządowych 21 listopada 2010 ponownie ubiegał się o prezydenturę Warszawy z ramienia tego samego komitetu. Uzyskał 4952 głosy (0,77%), zajmując 7. miejsce spośród 11 kandydatów[1].
W 2012 na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie obronił pracę doktorską pt. „Happening jako operacja integrująca, uzdrawiająca transformująca sztukę i rzeczywistość” pod promotorstwem prof. Stanisława Wieczorka[5].
Waldemar Fydrych jest autorem czterech książek i libretta do opery „Don Generał” zrealizowanej przez Teatr Polskiego Radia w reżyserii Pawła Sali i z muzyką Marcina Krzyżanowskiego. [6] Jest także malarzem, tworzącym charakterystyczne prace z wizerunkami krasnoludków. Członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Jego książka „Żywoty Mężów Pomarańczowych” w lipcu 2014 została wydana przez londyńskie wydawnictwo Minor Compositions w języku angielskim ze słowem wstępnym duetu aktywistów The Yes Men oraz amerykańskiej dziennikarki Anne Applebaum.
W 2013 został uznany w książce „Surrealism – 50 Works of Art You Should Know” autorstwa Brada Fingera wydanej przez Prestel Publishing za jednego z wybitnych przedstawicieli surrealizmu w historii tego nurtu obok takich twórców jak m.in. Picasso, Dali, Duchamp i Artaud[7].
Odznaczenia edytuj
W 2022 roku został odznaczony Brązową Odznaką Honorową Wrocławia[8].
Książki edytuj
- Hokus pokus, czyli Pomarańczowa Alternatywa – 1989 (wraz z Bogdanem Doboszem)
- Żywoty Mężów Pomarańczowych – 2001 (ISBN 83-916258-0-X)
- Krasnoludki i gamonie – 2006
- Major – 2013
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2019-05-21].
- ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 219.
- ↑ a b c Anna Grażyna Kister, Joanna Dardzińska: Waldemar Fydrych. [w:] Encyklopedia Solidarności, tom II [on-line]. www.encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 2014-03-04]. (pol.).
- ↑ Marcin Bartyzel: Głosując na nas, głosujesz na gamoni. [w:] SPOŁECZEŃSTWO [on-line]. www.lead.pl – Magazyn LEAD.PL, Marcin Bartyze. [dostęp 2014-03-04]. (pol.).
- ↑ Dr Waldemar Fydrych, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2019-05-21].[martwy link]
- ↑ Encyklopedia, Polskie Radio. Premiera opery "Don Generał" [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2021-05-12] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wroclaw.wyborcza.pl [dostęp 2021-05-12].
- ↑ Odznaka Honorowa Wrocławia - Wrocław z wdzięcznością "Wratislavia Grato Animo" [online], bip.um.wroc.pl [dostęp 2022-12-16].
Literatura edytuj
- Wszyscy proletariusze bądźcie piękni! Pomarańczowa Alternatywa w dokumentach aparatu represji PRL (1987-1989), wstęp, wybór i oprac. Joanna Dardzińska, Krzysztof Dolata, Wrocław 2011.
- Małgorzata Skotnicka, Waldemar Fydrych Major – lider Pomarańczowej Alternatywy, [w:] „Wiadomości Historyczne z Wiedzą o Społeczeństwie”, nr 5, 2012, s. 19–25.
Linki zewnętrzne edytuj
- Strona artysty Waldemara Majora Fydrycha
- Muzeum Cyfrowe Pomarańczowej Alternatywy
- Doniesienie prasowe o publikacji Prestel
- Strona Fundacji Pomarańczowa Alternatywa
- Felieton „Major”. polishschool.org.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-06-18)]. (skrót artykułu z „Gazety Wyborczej”)
- Recenzja angielskiego wydania książki „Żywoty Mężów Pomarańczowych” w magazynie Art Review
- Tunel mojej ucieczki został wydrążony. pomaranczowa-alternatywa.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-10)]. (fragment książki Krasnoludki i gamonie)