Waldemar Pawlak

polski polityk ludowy, premier Rzeczypospolitej Polskiej

Waldemar Pawlak (ur. 5 września 1959 w Modelu) – polski polityk i rolnik, prezes Rady Ministrów w 1992 oraz w latach 1993–1995.

Waldemar Pawlak
Ilustracja
Waldemar Pawlak (2010)
Data i miejsce urodzenia

5 września 1959
Model

Prezes Rady Ministrów
Okres

od 5 czerwca 1992
do 10 lipca 1992

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Jan Olszewski

Następca

Hanna Suchocka

Prezes Rady Ministrów
Okres

od 26 października 1993
do 6 marca 1995

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Hanna Suchocka

Następca

Józef Oleksy

Wiceprezes Rady Ministrów
Okres

od 16 listopada 2007
do 27 listopada 2012

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Minister gospodarki
Okres

od 16 listopada 2007
do 27 listopada 2012

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Piotr Woźniak

Następca

Janusz Piechociński

Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego
Okres

od 29 czerwca 1991
do 11 października 1997

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Roman Bartoszcze

Następca

Jarosław Kalinowski

Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego
Okres

od 29 stycznia 2005
do 17 listopada 2012

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Janusz Wojciechowski

Następca

Janusz Piechociński

Prezes Zarządu Głównego ZOSP RP
Okres

od 5 kwietnia 1992

Poprzednik

Anatol Adamski

Odznaczenia
Wielki Krzyż Komandorski Orderu „Za Zasługi dla Litwy” Komandor Orderu Świętego Karola (Monako) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Zasługi Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Portugalia)
Waldemar Pawlak, prezes Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, podczas ogólnopolskich obchodów Dnia Strażaka w Olsztynie, 16 maja 2015
Wicepremier Waldemar Pawlak z premierem Donaldem Tuskiem i prezydentem Lechem Kaczyńskim, Warszawa, 16 listopada 2007

Działacz Polskiego Stronnictwa Ludowego, prezes tej partii w latach 1991–1997 i 2005–2012. Poseł na Sejm X, I, II, III, IV, V, VI i VII kadencji (1989–2015), senator XI kadencji (od 2023), w latach 2007–2012 wicepremier i minister gospodarki w rządach Donalda Tuska. Kandydat na urząd prezydenta RP w 1995 i w 2010, od 1992 prezes Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych.

Życiorys edytuj

Wykształcenie i praca zawodowa edytuj

Laureat V Olimpiady Wiedzy Technicznej z 1978. Absolwent Technikum Samochodowego w Płocku[1], a także Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej z 1984. W grudniu 1981 uczestniczył w strajkach na tej uczelni. W 1984 zajął się prowadzeniem kilkunastohektarowego gospodarstwa rolnego we wsi Kamionka[2]. Na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu pisał rozprawę doktorską pt. Wykorzystanie sieci neuronowych i algorytmów genetycznych do prognozowania trendów gospodarczych, której jednak nie ukończył.

W latach 2001–2005 był prezesem zarządu Warszawskiej Giełdy Towarowej[3]. Jest jednym z założycieli Fundacji Rozwoju Samorządowych Funduszy Pożyczkowych[4]. Był także pierwszym prezesem zarządu Krajowego Samorządowego Funduszu Pożyczkowego Karbona – Polska Grupa Spółdzielni Pożyczkowych – Spółdzielnia Osób Prawnych. Od 2016 do 2018 był członkiem rady nadzorczej Portu Lotniczego Lublin[5][6]. W styczniu 2018 został prezesem zarządu spółki akcyjnej Polskie Młyny[7][8].

Działalność polityczna i społeczna edytuj

Karierę polityczną rozpoczął, wstępując w 1985 do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego[9]. Z ramienia tej partii został wybrany na posła w wyborach parlamentarnych w 1989. Po rozwiązaniu ZSL został członkiem PSL „Odrodzenie”. W każdych kolejnych wyborach do Sejmu (1991, 1993, 1997, 2001, 2005, 2007 i 2011) skutecznie ubiegał się o reelekcję.

Od 1990 należy do połączonego Polskiego Stronnictwa Ludowego (od 29 czerwca 1991 do 11 października 1997 był prezesem Naczelnego Komitetu Wykonawczego partii). Podczas IX Zjazdu Krajowego, który odbywał się w dniach 4–5 kwietnia 1992, został wybrany prezesem Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP[10].

5 czerwca 1992 został desygnowany przez prezydenta Lecha Wałęsę i Sejm na stanowisko prezesa Rady Ministrów[11]. 10 lipca 1992 misja stworzenia koalicji chrześcijańsko-ludowo-liberalnej zakończyła się niepowodzeniem[12].

Ponownie został premierem po wyborach parlamentarnych w 1993 i stworzeniu rządu koalicyjnego SLD-PSL. 1 marca 1995 jego rząd został odwołany na skutek konstruktywnego wotum nieufności, w którym koalicja SLD i PSL wskazała jako kandydata premiera Józefa Oleksego[13]. Z okresem jego rządów wiązała się sprawa trójkąta Buchacza[14].

W 1995 kandydował na urząd prezydenta RP (gdy z kandydowania zrezygnował marszałek Sejmu Józef Zych). W pierwszej turze wyborów uzyskał 4,31% poparcia (5. miejsce, 770 417 głosów)[15].

15 czerwca 2004 objął stanowisko przewodniczącego klubu parlamentarnego PSL[16], a 29 stycznia 2005 został ponownie wybrany na prezesa partii. 16 listopada 2007, po przedterminowych wyborach parlamentarnych i zawiązaniu przez PSL koalicji PO-PSL, objął urzędy ministra gospodarki i wiceprezesa Rady Ministrów w pierwszym rządzie Donalda Tuska. 11 kwietnia 2010 został wiceprzewodniczącym Międzyresortowego Zespołu do spraw koordynacji działań podejmowanych w związku z tragicznym wypadkiem lotniczym pod Smoleńskiem, powołanego przez premiera Donalda Tuska po katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku.

21 kwietnia 2010 zadeklarował start w przedterminowych wyborach prezydenckich z ramienia PSL. 6 maja 2010 został zarejestrowany jako kandydat przez Państwową Komisję Wyborczą. W pierwszej turze uzyskał 294 273 głosy (1,75%), zajmując 5. miejsce spośród 10 kandydatów[17]. 20 maja 2010 został powołany przez tymczasowo wykonującego obowiązki prezydenta Bronisława Komorowskiego w skład Rady Bezpieczeństwa Narodowego[18], z której został odwołany 11 grudnia 2012. W 2011 został przewodniczącym honorowego komitetu ds. obchodów jubileuszu 80 lat „Zielonego Sztandaru”.

Po wyborach parlamentarnych w 2011, w których uzyskał w okręgu płockim 24 491 głosów[19], zachował stanowiska wicepremiera i ministra gospodarki w drugim rządzie Donalda Tuska. 17 listopada 2012 podczas XI kongresu PSL w Pruszkowie bez powodzenia ubiegał się o ponowny wybór na prezesa PSL. W głosowaniu otrzymał 530 głosów, przegrywając z Januszem Piechocińskim, na którego zagłosowało 547 delegatów[20]. Dwa dni później ogłosił podanie się do dymisji (przyjętej następnie przez premiera Donalda Tuska) z funkcji wicepremiera i ministra gospodarki. Odwołany został 27 listopada[21].

W wyborach w 2015 i 2019 kandydował z ramienia PSL (z poparciem m.in. PO) do Senatu, przegrywając w głosowaniu z Markiem Martynowskim z PiS w okręgu płockim[22][23]. 4 grudnia 2021 na kongresie PSL został wybrany na przewodniczącego Rady Naczelnej tej partii[24]. W wyborach w 2023 ponownie kandydował do izby wyższej polskiego parlamentu w tym samym okręgu (z listy Trzeciej Drogi w ramach paktu senackiego). Otrzymał 113 143 głosów, pokonując tym razem Marka Martynowskiego i uzyskując mandat senatora XI kadencji[25]. W wyższej izbie parlamentu objął funkcję przewodniczącego klubu senackiego TD[26].

Życie prywatne edytuj

Syn Józefa i Marianny. Był żonaty z Elżbietą[27], ma troje dzieci.

Zajął się nowymi technologiami, w tym wolnym oprogramowaniem[28]. Brał udział w uruchomieniu systemu transakcyjnego Warszawskiej Giełdy Towarowej na bazie otwartego oprogramowania[29].

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Odniesienia w kulturze edytuj

Stał się bohaterem piosenki zespołu Kult pt. „Panie Waldku, Pan się nie boi czyli lewy czerwcowy[36].

Wyniki wyborcze edytuj

Wybory Komitet wyborczy Organ Okręg Wynik
1989 Zjednoczone Stronnictwo Ludowe Sejm X kadencji nr 76 13 767 (16,49%) [37]
20 208 (56,01%) [38]
1991 Polskie Stronnictwo Ludowe Sojusz Programowy Sejm I kadencji nr 3 31 324 (14,03%) [39]
1993 Polskie Stronnictwo Ludowe Sejm II kadencji nr 34 77 811 (40,60%) [40]
1995 Ogólnopolski KW Waldemara Pawlaka Prezydent RP 770 419 (4,31%) [41]
1997 Polskie Stronnictwo Ludowe Sejm III kadencji nr 34 24 702 (16,23%) [42]
2001 Sejm IV kadencji nr 16 17 279 (6,65%) [43]
2005 Sejm V kadencji 13 202 (5,74%) [44]
2007 Sejm VI kadencji 24 638 (8,03%) [45]
2010 KW Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej Waldemara Pawlaka
Prezydent RP 294 273 (1,75%) [17]
2011 Polskie Stronnictwo Ludowe Sejm VII kadencji nr 16 24 491 (8,86%) [19]
2015 Senat IX kadencji nr 38 63 301 (34,19%) [22]
2019 Senat X kadencji 105 141 (47,59%) [23]
2023 Trzecia Droga Senat XI kadencji 113 143 (42,37%) [25]

Przypisy edytuj

  1. Pawlak planuje działalność gospodarczą, nie chce być posłem zawodowym. money.pl, 17 kwietnia 2013. [dostęp 2023-12-05].
  2. Pawlak, Waldemar. gazeta.pl, 26 września 2001. [dostęp 2010-05-23].
  3. B. premier – prezesem Warszawskiej Giełdy Towarowej. wp.pl, 21 maja 2001. [dostęp 2011-03-04].
  4. Władze i struktura – Instytutu Zarządzania i Kadr. karbona.pl. [dostęp 2010-05-23].
  5. Waldemar Pawlak nowym członkiem rady nadzorczej Portu Lotniczego Lublin. kurierlubelski.pl, 12 lipca 2016. [dostęp 2016-08-19].
  6. Waldemar Pawlak zniknął z rady nadzorczej Portu Lotniczego Lublin. dziennikwschodni.pl, 8 sierpnia 2018. [dostęp 2018-08-19].
  7. Oficjalnie: Waldemar Pawlak prezesem Polskich Młynów. poradnikhandlowca.com.pl, 17 stycznia 2018. [dostęp 2018-01-25].
  8. Waldemar Pawlak prezesem Polskich Młynów. rp.pl, 14 stycznia 2018. [dostęp 2018-01-25].
  9. Waldemar Pawlak. money.pl. [dostęp 2019-11-28].
  10. Historia: 90 lat Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. zosprp.pl. [dostęp 2017-06-08].
  11. Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 227. ISBN 978-83-240-2130-7.
  12. Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 233. ISBN 978-83-240-2130-7.
  13. Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 319. ISBN 978-83-240-2130-7.
  14. Waldemar Pawlak znów u władzy. tvn24.pl, 30 października 2007. [dostęp 2010-05-23].
  15. Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 341. ISBN 978-83-240-2130-7.
  16. Pawlak szefem klubu PSL. wp.pl, 15 czerwca 2004. [dostęp 2011-03-04].
  17. a b Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2016-03-17].
  18. Bronisław Komorowski powołał skład Rady Bezpieczeństwa Narodowego. gazeta.pl, 20 maja 2010. [dostęp 2010-05-23].
  19. a b Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2016-03-17].
  20. Janusz Piechociński nowym prezesem PSL. Waldemar Pawlak: chcę odejść z rządu. wp.pl, 17 listopada 2012. [dostęp 2015-05-22].
  21. Prezydent odwołał Waldemara Pawlaka ze składu rządu. prezydent.pl, 27 listopada 2012. [dostęp 2012-11-27].
  22. a b Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2016-03-17].
  23. a b Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-10-17].
  24. Waldemar Pawlak wraca do gry. Emocjonujące wybory przewodniczącego Rady Naczelnej PSL. wprost.pl, 4 grudnia 2021. [dostęp 2021-12-04].
  25. a b Serwis PKW – Wybory 2023. [dostęp 2023-10-17].
  26. Michał Kamiński – kandydatem PSL na wicemarszałka Senatu; Waldemar Pawlak będzie szefem klubu senatorów Stronnictwa. wnp.pl, 13 listopada 2023. [dostęp 2023-11-15].
  27. Waldemar Pawlak do wzięcia. Były lider ludowców już po rozwodzie. wpolityce.pl, 20 maja 2014. [dostęp 2014-05-20].
  28. Wolny dostęp do wiedzy w globalnej wiosce. pawlak.pl. [dostęp 2010-05-23].
  29. Blogowanie czy politykowanie. waldemarpawlak.blog.onet.pl, 2 września 2006. [dostęp 2010-05-23].
  30. Apdovanotų asmenų duomenų bazė. lrp.lt. [dostęp 2011-09-12]. (lit.).
  31. Ordonnance Souveraine n° 4.047 du 20 novembre 2012 portant nominations dans l’Ordre de Saint-Charles. legimonaco.mc, 23 listopada 2012. [dostęp 2013-12-10]. (fr.).
  32. Årsberetning 2012. Det kongelige hoff. kongehuset.no, marzec 2013. s. 44–45. [dostęp 2013-12-05]. (norw.).
  33. Chancelaria das Ordens Honoríficas Portuguesas. dre.pt, 26 lutego 2009. [dostęp 2010-03-17]. (port.).
  34. Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2011-09-12]. (port.).
  35. Marszałek Senatu otrzymał Złotą Honorową Odznakę Krajowej Izby Gospodarczej. senat.gov.pl, 18 czerwca 2009. [dostęp 2018-03-03].
  36. Piosenki, które symbolizowały wielkie wydarzenia polityczne. wp.pl, 29 października 2012. [dostęp 2019-02-09].
  37. M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 149
  38. M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151
  39. M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288
  40. M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470
  41. Dz.U. z 1995 r. nr 126, poz. 604
  42. M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620
  43. Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2016-03-17].
  44. Serwis PKW – Wybory 2005. [dostęp 2016-03-17].
  45. Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2016-03-17].

Bibliografia edytuj