Walenty Fojkis
Włodzimierz Walenty Fojkis[a] (ur. 13 lutego 1895 w Katowicach, zm. 26 października 1950 w Edynburgu) – polski działacz narodowy na Górnym Śląsku, poseł na Sejm Śląski I kadencji w II RP.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 lutego 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 października 1950 |
| Poseł I kadencji Sejmu Śląskiego (II RP) | |
| Okres |
od 1922 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się w Wełnowcu. Przed I wojną światową był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Podczas I wojny został wcielony do armii niemieckiej i został ranny pod Lens. Po skierowaniu na leczenie do Wielunia nawiązał kontakt z POW. Od 13 czerwca do 27 września 1919 był uczniem 14. klasy Szkoły Podchorążych w Warszawie[3]. Po ukończeniu nauki został przydzielony do 17. pułku piechoty. Od lutego 1920 roku przebywał na urlopie na Górnym Śląsku w celu wzięcia udziału w akcji plebiscytowej. Otrzymał funkcję dowódcy V (bytomsko-tarnogórskiego) okręgu POWGŚl (Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska), a po reorganizacji w czerwcu 1920 dowódcy VII (pszczyńsko-katowickiego) okręgu POWGŚl.
Był pierwszym, który ruszył ze swoim oddziałem do II powstania śląskiego. Od grudnia 1920 do kwietnia 1921 był komendantem POW Górnego Śląska w powiecie katowickim.
W III powstaniu śląskim był dowódcą 1. pułku katowickiego. Nosił wtedy pseudonim „Stawski”.
8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1. czerwca 1919 i 3835. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[4]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 72 .Pułk Piechoty w Radomiu[5].
W okresie międzywojennym był naczelnikiem gminy Michałkowice. Był członkiem Chrześcijańskiej Demokracji i posłem do Sejmu RP[b][6] i Sejmu Śląskiego. Działał też w Związku Powstańców Śląskich.
W 1934, będąc oficerem rezerwy, figurował w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Katowice. Posiadał przydział w rezerwie do 12. Pułku Piechoty w Wadowicach[2].
Organizował Ochotnicze Oddziały Powstańcze. Po kampanii 1939 roku pełnił służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. 29 czerwca 1950 otrzymał brytyjskie obywatelstwo[7]. Zmarł w Edynburgu w Wielkiej Brytanii w 1950 roku.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (15 czerwca 1932)[8]
- Srebrny Krzyż Zasługi (17 marca 1934)[9]
Upamiętnienie
edytujJego imię nosi plac na rodzinnym Wełnowcu, ulica w Katowicach–Murckach, w Rudzie Śląskiej i w innych miastach. Jego postać została uwidoczniona (pośród innych) na muralu w Siemianowicach Ślaskich[10].
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Włodzimierz Walerian Konrad Fojkis” (ur. 13 lutego 1895)[1][2].
- ↑ Według „Encyklopedii powstań śląskich” (Opole 1982, s. 124) w 1922 roku wszedł do Sejmu Ustawodawczego z ramienia chadecji, na co nie ma potwierdzenia w drukach sejmowych z lat 1919–1922.
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 332, 522.
- ↑ a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 22, 433.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 442, jako Włodzimierz Fojkis.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 522.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 332.
- ↑ Biblioteka Sejmowa: Polscy parlamentarzyści: Walenty Fojkis. [dostęp 2012-0606].
- ↑ Naturalisation. „The London Gazette”. 39015, s. 4583, 1950-09-12. Londyn..
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 98 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ Piotr Kochanek: Mural przy Powstańców ukończony. siemianowice.pl, 2021-06-15. [dostęp 2021-06-21]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Joanna Starnawska: Dzieje Katowic (1299−1945). Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1990, s. 26, 28.
- W służbie Ojczyźnie − sylwetka Walentego Fojkisa (pol.) www.siemianowice.pl [dostęp 2011-05-29]
- 25-letni dowódca (pol.) www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-05-29]
Linki zewnętrzne
edytuj- Filmowa Encyklopedia Powstań Śląskich II – Walenty Fojkis. youtube.com. [dostęp 2021-03-17]. (pol.).