Waleryj Szczukin
Waleryj Alaksiejewicz Szczukin (biał. Валерый Аляксеевіч Шчукін[a], ros. Валерий Алексеевич Щукин, Walerij Aleksiejewicz Szczukin; ur. 22 marca 1942 we Władywostoku, zm. 10 października 2020 w Mińsku) – radziecki i białoruski oficer marynarki wojennej i polityk, deputowany do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji; komandor porucznik; aktywnie występował przeciwko polityce przywódcy Białorusi Alaksandra Łukaszenki, wielokrotnie aresztowany i karany grzywnami.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 marca 1942 |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Deputowany do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji | |
| Okres |
od 9 stycznia 1996 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca |
wybory nie odbyły się |
 komandor porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1966–1987 |
| Siły zbrojne |
|
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Młodość i praca edytuj
Urodził się 22 maja 1942 roku we Władywostoku, w Kraju Nadmorskim Rosyjskiej FSRR, ZSRR. W 1951 roku rodzina wróciła do Białoruskiej SRR, w rodzinne strony matki. W 1966 roku ukończył Wyższą Inżynieryjną Szkołę Marynarki Wojennej w Leningradzie ze specjalnością wojskową „inżynier mechanik okrętowy” i cywilną „eksploatacja parowych urządzeń energetycznych”. Pracę rozpoczął jako ślusarz. W latach 1966–1987 był oficerem Marynarki Wojennej ZSRR. Po przeniesieniu do rezerwy w latach 1987–1995 pracował jako maszynista żurawia do układania rur[1] BMU-2 grupy firm Szczokinhazbud[2]. Posiada stopień komandora porucznika rezerwy[1]. W 1995 roku był członkiem Partii Komunistów Białoruskiej[2].
Działalność parlamentarna edytuj
W drugiej turze wyborów parlamentarnych 28 maja 1995 roku został wybrany na deputowanego do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji z Połockiego-Centralnego Okręgu Wyborczego Nr 74[2]. 9 stycznia 1996 roku został zaprzysiężony na deputowanego[3]. Od 23 stycznia pełnił w Radzie Najwyższej funkcję członka[4], a następnie sekretarza[1] Stałej Komisji ds. Bezpieczeństwa Narodowego, Obrony i Walki z Przestępczością[4]. W czasie kryzysu konstytucyjnego w 1996 roku opowiedział się przeciwko zmianom forsowanym przez prezydenta Alaksandra Łukaszenkę i po stronie obrońców Konstytucji z 1994 roku. Brał czynny udział w próbie wprowadzenia przewodniczącego Centralnej Komisji Wyborczej Wiktara Hanczara do jego biura, wcześniej bezprawnie wyrzuconego stamtąd przez siły bezpieczeństwa lojalne wobec prezydenta[1]. 27 listopada 1996 roku, po dokonanej przez Łukaszenkę kontrowersyjnej i częściowo nieuznanej międzynarodowo zmianie konstytucji, nie wszedł w skład utworzonej przez niego Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi I kadencji. Zgodnie z Konstytucją Białorusi z 1994 roku jego mandat deputowanego do Rady Najwyższej zakończył się 9 stycznia 2000 roku; kolejne wybory do tego organu jednak nigdy się nie odbyły.
Waleryj Szczukin był aktywnym publicystą w niezależnych gazetach „Towariszcz” i „Narodnaja Wola” oraz obrońcą praw człowieka. Za działalność polityczną i społeczną był wielokrotnie aresztowany i karany grzywną. Mimo komunistycznych poglądów w 1998 roku został wykluczony z Partii Komunistów Białoruskiej[1]. W 2001 roku spędził 3 miesiące w więzieniu za „antyprezydencką działalność”. Usiłował kandydować w wyborach parlamentarnych w 2004 roku na deputowanego do Izby Reprezentantów III kadencji, jednak nie został zarejestrowany jako kandydat[5].
Odznaczenia edytuj
Waleryj Szczukin posiadał radzieckie medale jubileuszowe, którymi nagradzano wojskowych podczas służby[1].
Życie prywatne edytuj
Waleryj Szczukin był żonaty, miał dwoje dzieci i siedmioro wnuków. Był prawosławny[1]. W 1995 roku mieszkał w Mińsku[2].
Zmarł 10 października 2020 w Mińsku[6].
Uwagi edytuj
- ↑ Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Валер Аляксеевіч Шчукін (czyt. Waler Alaksiejewicz Szczukin).
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Kto… ↓, s. 253
- ↑ a b c d Спіс дэпутатаў Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь, выбраных у другім туры галасавання 28 мая 1995 года. Centralna Komisja Republiki Białorusi ds. Wyborów i Prowadzenia Republikańskich Referendów. [dostęp 2019-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-05)]. (biał.).
- ↑ С. Шарецкий: Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 9 января 1996 г. №4-XIII. pravo.levonevsky.org, 1996-01-09. [dostęp 2018-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. (ros.).
- ↑ a b С. Шарецкий: Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 23 января 1996 г. №28-XIII. pravo.levonevsky.org, 1996-01-23. [dostęp 2019-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-02)]. (ros.).
- ↑ Пяткевіч i Рубінчык 2011 ↓, s. 1212
- ↑ Памёр праваабаронца Валер Шчукін
Bibliografia edytuj
- Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
- Алесь Пяткевіч, Вольф Рубінчык: Кароткія зьвесткі аб некаторых беларускіх палітыках, актыўных у 1991—2006 гадах. W: Пад агульнай рэд. В. Булгакава: Палітычная гісторыя незалежнай Беларусі (да 2006 г.). Wyd. 2. Białystok, Wilno: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, Instytut Białorutenistyki, 2011, s. 1178–1213. ISBN 80-86961-16-8. (biał.).