Walter Kreiser (ur. 10 lutego 1898 w Heilbronn, zm. w 1958 w Maringá, Brazylia) – niemiecki konstruktor samolotów, dziennikarz.

W 1929 na łamach pisma „Die Weltbühne” oskarżył Reichswehrę o łamanie postanowień traktatu wersalskiego i rozbudowywanie sił powietrznych, za co został skazany na 18 miesięcy więzienia.

Życiorys edytuj

Walter Kresier był synem rzeźnika z Heilbronn. Po ukończeniu szkoły podstawowej, zgłosił się w 1914 na ochotnika do wojska. Dwukrotnie ranny wrócił do domu rodzinnego w 1919. Następnie pracował jako monter, m.in. w zakładach produkcji silników a w 1923 podjął studia inżynierskie w wyższej szkole technicznej w Stuttgarcie na kierunku budowy samolotów. W 1924 zmuszony był przerwać naukę wskutek trudnej sytuacji finansowej i rozpoczął karierę dziennikarską, pisując dla „Stuttgarter Tageblatt”, „Weltbühne” i „Berliner Tageblatt”. Jednocześnie poświęcał się pracy konstruktorskiej – od 1925 m.in. razem z pionierem niemieckiego lotnictwa Walterem Rieselerem pracował nad różnymi modelami małych samolotów[1].

Publikacja w piśmie Weltbühne i proces sądowy (niem. Weltbühne-Prozess) edytuj

12 marca 1929 Walter Kreiser opublikował w piśmie Weltbühne artykuł pt. „Windiges aus der deutschen Luftfahrt” odsłaniający powiązania Reichswehry z przemysłem lotniczym[2]. Kreiser, piszący pod pseudonimem jako Heinz Jäger[3], zarzucił przywódcom Reichswehry łamanie postanowień traktatu wersalskiego[4]. Reichswehra miała w tajemnicy rozwijać siły powietrzne (niem. Luftwaffe). Pomimo tego, że Kreiser opierał się na informacjach z ogólnodostępnego protokołu z 312 posiedzenia komisji budżetowej, prokurator generalny Rzeszy wszczął postępowanie w sprawie zdrady stanu i złamania tajemnicy wojskowej. W marcu 1931 przed sądem stanęli wydawca pisma Weltbühne Carl von Ossietzky oraz Walter Kreiser. Ich obrony podjęli się Kurt Rosenfeld[5], Max Alsberg, Alfred Apfel oraz Rudolf Olden[6]. Proces zakończył się skazaniem von Ossietzky’ego i Kreisera na 18 miesięcy więzienia za zdradę tajemnicy wojskowej[7].

W 1932 Kreiser zbiegł do Francji, gdzie w gazecie „L’echo de Paris” opublikował historię procesu wraz z najważniejszymi dokumentami[6]. Następnie wyjechał do Szwajcarii, skąd wyemigrował w 1941 do Brazylii.

Przypisy edytuj

  1. Flying Machine. United States Patent office, 1932. [dostęp 2010-06-17]. (ang.).
  2. Heinrich August Winkler: Weimar, 1918-1933: die Geschichte der ersten deutschen Demokratie. C.H.Beck, 1998, s. 312. ISBN 3-406-43884-9. [dostęp 2010-06-17]. (niem.).
  3. Rudolf Stöber: Deutsche Pressegeschichte: von den Anfängen bis zur Gegenwart. UTB, 2005, s. 286. ISBN 3-8252-2716-2. (niem.).
  4. Versailler Vertrag: Teil. V. Bestimmungen über die Land-, See- und Luftstreitkräfte. Dritter Abschnitt. Luftstreitkräfte. [dostęp 2009-07-30]. (niem.).
  5. W. B. van der Grijn Santen: Die Weltbühne und das Judentum: eine Studie über das Verhältnis der Wochenschrift "Die Weltbühne" zum Judentum, hauptsächlich die Jahre 1918-1926 betreffend. Königshausen & Neumann, 1994, s. 260. ISBN 3-88479-953-3. [dostęp 2009-07-25]. (niem.).
  6. a b Istvan Deak: Weimar Germany's Left-Wing Intellectuals. The Political History of The Weltbühne and its Circle. University of California Press, s. 191. [dostęp 2010-06-11]. (ang.).
  7. Istvan Deak: Weimar Germany's Left-Wing Intellectuals. The Political History of The Weltbühne and its Circle. University of California Press, s. 192. [dostęp 2010-06-11]. (ang.).

Bibliografia edytuj