Wanda Lurie
Wanda Felicja Lurie z domu Podwysocka (ur. 23 maja 1911[1], zm. 21 maja 1989 w Warszawie) – polska pracownik służby zdrowia, nauczycielka i działaczka charytatywna. Świadek i ofiara rzezi na warszawskiej Woli, nazywana Polską Niobe.
| Data i miejsce urodzenia |
23 maja 1911 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 maja 1989 |
| Rodzice |
Marcin i Wanda dd. Krajewska |
| Małżeństwo |
Bolesław Lurie |
| Dzieci |
Iwona, Wiesław, Ludmiła, Lech, Mścisław |
Życiorys
edytuj
Mieszkała wraz z rodziną (była żoną przemysłowca Bolesława Lurie[2]) na warszawskiej Woli, w Kolonii Wawelberga.
W czasie powstania warszawskiego, 5 sierpnia 1944, będąc w ósmym miesiącu ciąży, została wraz z trójką dzieci i setkami mieszkańców okolicznych domów zapędzona na teren fabryki „Ursus” przy ul. Wolskiej 55. Tam Niemcy i ich wschodni kolaboranci dokonali masowej zbrodni ludobójstwa, wśród zabitych była również trójka małych dzieci Wandy Lurie: Wiesław (27 kwietnia 1933, zm 5 sierpnia 1944), Ludmiła (ur. 29 września 1938, zm. 5 sierpnia 1944), Lech (ur. 8 stycznia 1941, zm. 5 sierpnia 1944). Ona sama ciężko ranna w twarz i nogi przeleżała dwa dni pod stosem zabitych. Po wydostaniu się na ulicę ponownie została pojmana i zapędzona do kościoła św. Stanisława Biskupa, gdzie znajdował się obóz przejściowy. Stamtąd przewieziono ją do obozu w Pruszkowie[3]. 20 sierpnia 1944 urodziła syna Mścisława[4], który przeżył wojnę, zmarł 22 czerwca 2018 roku[5].
Po zakończeniu wojny zeznawała jako świadek przed Okręgową Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Warszawie[6].
Została pochowana na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 23A-3-26).
Upamiętnienie
edytuj
- W kwietniu 2005 imię Wandy Lurie nadano skwerowi znajdującemu się w rejonie ulic Działdowskiej i Wawelberga na Woli[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Akta stanu cywilnego parafii św. Aleksandra w Warszawie. Akt 685/1911
- ↑ Akta stanu cywilnego parafii św. Andrzeja w Warszawie. Akt 1/1934
- ↑ Kwadratura nadziei, "Tygodnik Powszechny" z 29 lipca 2008
- ↑ Syn warszawskiej Niobe, "Polska The Times" z 31 lipca 2009
- ↑ Instytut Gość Media, Zmarł Mścisław Lurie, cudownie ocalony z Rzezi Woli [online], warszawa.gosc.pl, 23 czerwca 2018 [dostęp 2021-08-24].
- ↑ Szymon Datner, Kazimierz Leszczyński (red.): Zbrodnie okupanta w czasie powstania warszawskiego w 1944 roku (w dokumentach). Warszawa: wydawnictwo MON, 1962, s. 61-65.
- ↑ Uchwała Nr XLVII/1227/2005 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 11 kwietnia 2005 r. w sprawie nadania nazw skwerom w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego Nr 96 poz. 2629”, 30 kwietnia 2005.
Bibliografia
edytuj- Monografia Cmentarza Bródnowskiego, Urząd Dzielnicy Warszawa Targówek, Warszawa 2007, s. 215.