Wanilia

rodzaj roślin

Wanilia (Vanilla Mill.) – rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny storczykowatych (Orchidaceae), liczący 109 gatunków[5] występujących w strefie tropikalnej. Owoce wanilii płaskolistnej są źródłem przyprawy zwanej laskami wanilii.

Wanilia
Ilustracja
Wanilia płaskolistna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

waniliowe

Rodzaj

wanilia

Nazwa systematyczna
Vanilla Plum. ex Mill.
Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754[3]
Typ nomenklatoryczny

Vanilla mexicana Mill.[3]

Synonimy

Dictyophyllaria Garay
Miguelia Aver.
Myrobroma Salisb.
Vanillophorum Neck.[4]

Zasięg
Mapa zasięgu
Vanilla walkeriae
Vanilla pompona

Morfologia edytuj

Rośliny o pędach monopodialnych, pnące. Liście rozmieszczone skrętolegle i luźno na łodydze. Kwiatostany i korzenie przybyszowe wyrastają z kątów liści[6].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z 10 rodzajów plemienia Vanilleae w podrodzinie waniliowych (Vanilloideae), stanowiącej jedną ze starszych linii rozwojowych wśród storczykowatych (Orchidaceae). Storczykowate są z kolei kladem bazalnym w rzędzie szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych[2][5][7][8].

Pozycja w systemie Reveala (1994–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd storczykowce (Orchidales Raf), podrząd Orchidineae Rchb., rodzina storczykowate (Orchidaceae Juss.), podplemię Vanillinae (Lindl.) Meisn., rodzaj wanilia (Vanilla Mill.)[9].

Wykaz gatunków[10][11]

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2023-04-23] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-23] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2010-08-01]. (ang.).
  4. Vanilla. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-23].
  5. a b Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life. [dostęp 2010-08-01]. (ang.).
  6. Krystyna Oszkinis: Storczyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2004, s. 313. ISBN 83-09-01774-X.
  7. Mark W. Chase, Kenneth M. Cameron, John V. Freudenstein, Alec M. Pridgeon i inni. An updated classification of Orchidaceae. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 177, s. 151–174, 1 luty 2015. Linnean Society of London. DOI: 10.1111/BOJ.12234. (ang.). 
  8. Vanilla. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-04-23].
  9. Crescent Bloom: Vanilla. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-08-01]. (ang.).
  10. Vanilla. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2023-04-23].
  11. Vanilla. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-23].