Warszawa Zachodnia

stacja kolejowa w Warszawie

Warszawa Zachodnia – jedna z najważniejszych stacji kolejowych w Warszawie, znajdująca się na linii średnicowej, na zachód od stacji Warszawa Centralna, w pobliżu ronda Zesłańców Syberyjskich.

Warszawa Zachodnia
Ilustracja
Dworzec od strony Alej Jerozolimskich
Państwo  Polska
Województwo  mazowieckie
Miejscowość Warszawa
Lokalizacja Wola, Ochota
Zarządca

PKP PLK

Liczba pasażerów (2018) 14 673 tys.[1]
Dane techniczne
Liczba peronów 8
Liczba krawędzi
peronowych 		16
Kasy T
Linie kolejowe
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Warszawa Zachodnia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Warszawa Zachodnia”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Warszawa Zachodnia”
Ziemia52°13′08″N 20°57′38″E/52,218889 20,960556
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Portal Transport szynowy
Perony dworca w 1944 podczas deportacji mieszkańców Warszawy do obozu w Pruszkowie
Hala główna dworca

Według klasyfikacji PKP ma najwyższą kategorię dworca Premium[2]. W obrębie kompleksu dworcowego znajduje się również dworzec autobusowy i biurowiec, w którym siedzibę ma PKP, PKP Intercity i PKP Informatyka.

W roku 2018 stacja obsługiwała ok. 40 200 pasażerów na dobę, co dawało jej 8. miejsce w Polsce[3].

HistoriaEdytuj

W rejonie ulicy Tunelowej na przełomie XIX i XX w. zbudowano parowozownię z żurawiem i obrotnicą oraz składy węgla. Infrastruktura ta była związana z ówczesną stacją towarową Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej położoną bardziej na wschód, później przekształconą w stację Warszawa Główna Osobowa[4].

Stacja Warszawa Zachodnia powstała w ramach przebudowy linii średnicowej prowadzonej w latach 1919–1933[5]. Początkowo nosiła nazwę Warszawa Czyste[6].

W czasie okupacji niemieckiej 4 marca 1944 roku oddział Kedywu Armii Krajowej przeprowadził na dworcu akcję „Panienka” – zamach na Karla Schmalza, dowódcę posterunku Bahnschutzpolizei znajdującego się na dworcu[7].

Podczas powstania warszawskiego i po jego zakończeniu z Dworca Zachodniego odchodziła większość transportów, którymi Niemcy przewozili warszawiaków do obozów w Pruszkowie i Ursusie[5]. Ruch na dworcu przywrócono w lutym 1945[8].

Po wojnie dworzec nie rozwijał się i pełnił podrzędną rolę. Dopiero w latach 70. XX w. połączono perony tunelem podziemnym z przystankiem Warszawskiej Kolei Dojazdowej, a w roku 1980 zintegrowano z Dworcem Autobusowym[5].

16 czerwca 2011 PKP i słowackie przedsiębiorstwo HB Reavis podpisały umowę na budowę nowego budynku dworcowego wraz z kompleksem biurowców West Station w ramach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego[5][9].

20 maja 2012 pobliski przystanek Warszawa Wola na linii obwodowej został formalnie włączony do stacji Warszawa Zachodnia jako peron nr 8[10].

Pod koniec 2014 roku rozpoczęto budowę dworca po stronie południowej stacji (od strony Alei Jerozolimskich)[9]. 9 grudnia 2015 dworzec ten został otwarty[11][12]. Pod koniec października otwarty został pierwszy z 2 planowanych biurowców West Station[13], a w grudniu swoje siedziby przeniosły do niego PKP, PKP Intercity i PKP Informatyka[14].

22 czerwca 2017 PKP PLK podpisało z Torprojektem umowę na projekt gruntownej przebudowy stacji[15], które obejmuje m.in. poszerzenie przejścia podziemnego z 8 do 60 metrów i przedłużenie go do peronu 8 (docelowo 9), budowę nowego peronu, zlokalizowanie tam nowej hali z poczekalnią, kasami i sklepami, całkowite zadaszenie i wymianę nawierzchni peronów oraz instalację tam schodów ruchomych i wind[16].

InfrastrukturaEdytuj

Dworzec kolejowy od strony południowejEdytuj

Od końca 2015 funkcjonuje dworzec położony po południowej stronie stacji kolejowej (na Ochocie) od strony Alei Jerozolimskich (pod numerem 142)[17]. Znajduje się w nim 6 stanowisk kasowych, biletomaty, bankomaty, poczekalnia, przechowalnia bagażu, toalety, pokój dla matki z dzieckiem, Punkt Obsługi Pasażera ZTM część handlowo-usługowa. Przed dworcem dodatkowo powstała strefy postojowe typu kiss&ride. Dworzec znajduje na poziomie -1, a jego powierzchnia wynosi 1300 m²[9][18][11][19].

Dworzec kolejowy od strony północnejEdytuj

 
Dworzec od strony ulicy Tunelowej

Po północnej stronie stacji kolejowej (na Woli) od strony ul. Tunelowej (pod numerem 6), znajduje się stary budynek dworca, w którym są kasy biletowe, informacja, toaleta, kiosk, pomieszczenie ochrony, bankomat i automat z napojami[20]. Powierzchnia dworca to 400 m²[18]. Na terenie dworca istnieje możliwość skorzystania z bezpłatnego internetu bezprzewodowego[21].

Perony i tunelEdytuj

 
Widok ogólny torów i peronów stacji
 
Peron ósmy na linii obwodowej
 
Jedna z nastawni wykonawczych stacji

Znajduje się tutaj 8 peronów: 7 z nich znajduje się pomiędzy ul. Tunelową a Al. Jerozolimskimi. Pod 7 pierwszymi peronami znajduje się tunel łączący oba dworce[20]. Schody z peronów do tunelu pozbawione są ułatwień dla niepełnosprawnych[22][23]. W tunelu przy wejściu na peron nr 2 znajduje się kasownik biletów ZTM[24].

Peron nr 8 znajduje się pomiędzy ul. Tunelową i al. Prymasa Tysiąclecia, dojście do niego możliwe jest jedynie w poziomie szyn[25].

Peron nr 1 (WKD) znajduje się na wysokości 400 mm nad poziomem główki szyny[26], perony o numerach od 2 do 7 na wysokości 860 mm, a peron nr 8 na wysokości 830 mm[25]. Na peronie WKD znajduje się automat biletowy WKD[24].

Obiekty zabytkoweEdytuj

W rejonie stacji znajduje się kilka budynków wpisanych w latach 2012-2016 do gminnej ewidencji zabytków: zespół parowozowni Warszawa Zachodnia (ul. Tunelowa 2A), budynek magazynowy DŻWW (ul. Tunelowa 2A), budynek techniczny parowozowni DŻWW (ul. Tunelowa 2B), budynek warsztatowy (ul. Tunelowa 5), nastawnia dysponująca WZD (ul. Tunelowa 8), budynek dawnej nastawni kolejowej (ul. Tunelowa 2). Ten ostatni został wpisany również do rejestru zabytków pod numerem A-1457 z 2018-09-25. Ponadto w pobliżu stacji znajduje się kilka wpisanych do rejestru zabytków schronów bojowych Ringstand 58c z 1944[27].

Dworzec autobusowyEdytuj

Osobny artykuł: Dworzec autobusowy Warszawa Zachodnia.

Częścią kompleksu Dworca Zachodniego był Centralny Dworzec Autobusowy PKS zaprojektowany przez Zygmunta Kłopockiego[28]. Właścicielem i operatorem dworca jest przedsiębiorstwo Polonus. Dworzec posiada 11 stanowisk odjazdowych dla autobusów, dodatkowo znajdują się w nim m.in. kasy biletowe, informacja, przechowalnia bagażu, punkty gastronomiczne, usługowe i handlowe, punkt pocztowy, toalety oraz hostel[20][29].

W 2018 roku z dworca odjechało 130 tys. autobusów, z których skorzystało 3 mln podróżnych[30].

Kompleks biurowy West StationEdytuj

 
Kompleks biurowy West Station

W bezpośrednim sąsiedztwie stacji, przy Al. Jerozolimskich 142a w latach 2016−2017 powstał kompleks biurowy West Station[31]. Swoje siedziby mają w nim m.in.: PKP, PKP Intercity i PKP Informatyka[13][14]. Budynek posiada bezpośrednie połączenie z dworcem kolejowym na poziomie -1[32].

Ruch pociągówEdytuj

W 2017 roku stacja obsługiwała około 1 tys. pociągów i 60 tys. pasażerów dziennie, co czyniło ją najbardziej obciążoną stacją w Polsce[15].

Regionalnych i aglomeracyjnychEdytuj

Przewoźnik Linia Trasa
KM R1 Warszawa Wschodnia (pozostałe kursy) – Warszawa Główna (wybrane kursy) – Warszawa Zachodnia – Skierniewice [33]
R2 Warszawa Zachodnia – Warszawa Wschodnia – Łuków [33]
R3 Warszawa Wschodnia – Warszawa Zachodnia – Kutno [33]
R6 Warszawa Zachodnia - Warszawa Wschodnia - Tłuszcz [34]
R7 Warszawa Zachodnia – Warszawa Wschodnia – Dęblin [33]
R8 Warszawa Wschodnia (pozostałe kursy) – Warszawa Główna (wybrane kursy) – Warszawa Zachodnia – Skarżysko-Kamienna [33]
R9 Warszawa Główna (wybrane kursy) – Warszawa Zachodnia – Warszawa Gdańska – Działdowo [33]
SKM S1 Otwock – Warszawa Śródmieście – Warszawa Zachodnia – Pruszków [35]
S2 Sulejówek Miłosna – Warszawa Śródmieście – Warszawa Zachodnia – Warszawa Lotnisko Chopina [36]
S3 Wieliszew – Legionowo - Warszawa Centralna – Warszawa Zachodnia – Warszawa Lotnisko Chopina [37]
S9 Wieliszew – Warszawa Gdańska – Warszawa Zachodnia [38]
WKD WKD Warszawa Śródmieście WKD – Warszawa Zachodnia WKD – Grodzisk Mazowiecki Radońska / Milanówek Grudów [39]

DalekobieżnychEdytuj

Na stacji zatrzymują się:

Powiązania komunikacyjneEdytuj

Po południowej stronie dworca znajduje się przystanek ZTM Dworzec Zachodni, a po stronie północnej znajduje się przystanek Dworzec Zachodni (Tunelowa). Po stronie południowej znajduje się również postój taksówek. Po obu stronach dworca znajdują się parkingi[42][20].

Plany na przyszłośćEdytuj

 
Remont stacji w 2021

Władze Warszawy planują, aby podczas budowy linii tramwajowej z Wilanowa do Dworca Zachodniego powstał tunel tramwajowy pod dworcem i torami. Ma to być najdłuższy tego typu obiekt w Polsce[43]. Długość tunelu ma wynieść 850–1000 m, a przystanki mają znaleźć się po obu stronach torów kolejowych[44]. W 2020 podpisano umowę dotyczącą budowy podziemnego przystanku tramwajowego połączonego z przejściem podziemnym i dworcem kolejowym[45]. Będzie on podobny do stacji metra; perony tramwajowe mają znaleźć się bardzo blisko peronów przystanku WKD na poziomie –2, a na poziomie –1 ma powstać korytarz łączący wszystkie perony[45].

Pierwotnie na lata 2019–2021 PKP PLK planowało przebudowę stacji, w ramach której miało powstać m.in.: wspólne zadaszenie wszystkich peronów, nowy peron i przejście podziemne prowadzące do peronu ósmego na linii obwodowej. Przewidywano także znaczące poszerzenie tunelu pod peronami[46].

Właściciel dworca autobusowego – przedsiębiorstwo Polonus również planuje budowę nowego dworca autobusowego[47].

W przeszłości planowano, że pod stacją kolejową znajdzie się również stacja metra planowanej linii M3[48], jednakże później zaniechano tych planów[49].

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Michał Szymajda: Najwięcej pasażerów w Polsce na Warszawie Śródmieście. rynek-kolejowy.pl. [dostęp 2018-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-24)].
  2. ↑ [1], l.p. 502
  3. ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].
  4. ↑ Historia dworca Warszawa Główna, Stacja Muzeum.
  5. ↑ a b c d Dworzec Warszawa Zachodnia (pol.). siskom.waw.pl. [dostęp 2015-10-21].
  6. ↑ Krótka historia kolei w Warszawie, warszawa1939.
  7. ↑ Strzembosz 1983 ↓.
  8. ↑ Jan Górski: Warszawa w latach 1944–1949. Odbudowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 257. ISBN 83-01-05901-X.
  9. ↑ a b c Warszawa Zachodnia. Nowy dworzec kolejowy w Warszawie i nowe biurowce. muratorplus.pl. [dostęp 2015-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-21)].
  10. ↑ Pożegnanie przystanku Warszawa Wola (pol.). plk-sa.pl, 2012-05-18. [dostęp 2012-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-27)].
  11. ↑ a b Nowy dworzec Warszawa Zachodnia (zdjęcia) (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2015-12-09. [dostęp 2015-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-20)].
  12. ↑ Nowy dworzec Warszawa Zachodnia otwarty dla pasażerów. kurier-kolejowy.pl, 2015-12-09. [dostęp 2015-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-10)].
  13. ↑ a b Biurowiec przy Warszawie Zachodniej gotowy. Tu trafią spółki PKP. transport-publiczny.pl, 2016-10-28. [dostęp 2016-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-31)].
  14. ↑ a b Co po siedzibach PKP SA i Informatyka? Są pierwsi chętni. rynek-kolejowy.pl, 2017-01-17. [dostęp 2017-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-24)].
  15. ↑ a b NowyRozpoczyna się projektowanie nowej Warszawy Zachodniej (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2017-08-07. [dostęp 2017-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-24)].
  16. ↑ Jarosław Osowski: Poślizg na kolei. Nie będzie remontu Dworca Zachodniego w przyszłym roku. 2018-12-29. [dostęp 2019-01-20].
  17. ↑ Warszawa Zachodnia - informacje dla podróżnych, PKP SA.
  18. ↑ a b Nowa Warszawa Zachodnia przed Bożym Narodzeniem. inforail.pl, 2015-10-20. [dostęp 2015-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-21)].
  19. ↑ POP na nowym Dworcu Zachodnim. inforail.pl, 2015-12-14. [dostęp 2015-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-18)].
  20. ↑ a b c d Warszawa Zachodnia (pol.). pkpsa.pl. [dostęp 2018-06-2+].
  21. ↑ Warszawa Zachodnia (pol.). pkpsa.pl. [dostęp 2018-06-28].
  22. ↑ Lista punktów - Warszawska Mapa Barier - Part 22 (pol.). mapabarier.siskom.waw.pl. [dostęp 2014-09-16].
  23. ↑ Lista punktów - Warszawska Mapa Barier - Part 22 (pol.). mapabarier.siskom.waw.pl. [dostęp 2014-09-16].
  24. ↑ a b Warszawa Zachodnia WKD (pol.). wkd.com.pl. [dostęp 2014-09-16].
  25. ↑ a b Wykaz peronów (pol.). plk-sa.pl, 2014-04-30. [dostęp 2014-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-22)].
  26. ↑ Prace remontowe WKD w 2012 roku. obiektyw.info, 2012-03-27. [dostęp 2014-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-13)].
  27. ↑ Gminna ewidencja zabytków m.st. Warszawy, Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków.
  28. ↑ Krystyna Krzyżakowa: Warszawskie osiągnięcia [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 148. ISBN 83-03-01684-9.
  29. ↑ Działalność Dworcowa. pkspolonus.pl. [dostęp 2017-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-24)].
  30. ↑ Dworzec autobusowy Warszawa Zachodnia z rekordowymi wynikami, www.transport-publiczny.pl [dostęp 2019-03-15] (pol.).
  31. ↑ West Station I-II. W: HB Reavis Poland Sp. z o.o. [on-line]. hbreavis.com. [dostęp 2021-09-13].
  32. ↑ Witold Urbanowicz: Warszawa Zachodnia – dworzec połączony z biurowcem. transport-publiczny.pl, 2016-11-16. [dostęp 2016-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-16)].
  33. ↑ a b c d e f Numeracja relacji pociągów wg obowiązującego rozkładu jazdy w 2014 roku. mazowieckie.com.pl. [dostęp 2014-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-24)].
  34. ↑ Warszawa Zachodnia w internetowym rozkładzie jazdy PKP – rozklad-pkp.pl (odjazdy)
  35. ↑ Szybka Kolej Miejska w Warszawie - Trasa S1 - Schemat (pol.). skm.warszawa.pl. [dostęp 2014-09-17].
  36. ↑ Szybka Kolej Miejska w Warszawie - Trasa S1 - Schemat (pol.). skm.warszawa.pl. [dostęp 2014-09-17].
  37. ↑ Szybka Kolej Miejska w Warszawie - Trasa S1 - Schemat (pol.). skm.warszawa.pl. [dostęp 2014-09-17].
  38. ↑ Szybka Kolej Miejska w Warszawie - Trasa S1 - Schemat (pol.). skm.warszawa.pl. [dostęp 2014-09-17].
  39. ↑ Linia kolejowa WKD (pol.). wkd.com.pl. [dostęp 2014-09-17].
  40. ↑ Rozkład jazdy pociągów ŁKA ważny od 16 października do 10 grudnia 2016
  41. ↑ Warszawa Zachodnia w internetowym rozkładzie jazdy PKP – rozklad-pkp.pl (odjazdy)
  42. ↑ Komunikacja w dzień - Bielany, Żoliborz, Bemowo, Wola, Ochota, Włochy, Ursus (pol.). ztm.waw.pl. [dostęp 2014-09-17].
  43. ↑ Raport o stanie miasta. Warszawa dostępna, różnorodna i rozwijająca się. Warszawa: Urząd m.t. Warszawy, 2018, s. 20.
  44. ↑ Warszawa schowa tramwaj do tunelu przy Dworcu Zachodnim. transport-publiczny.pl, 2015-06-17. [dostęp 2015-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-21)].
  45. ↑ a b Umowa podpisana! Będzie przystanek tramwajowy i tunel pod Dworcem Zachodnim. W: Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 7 lipca 2020. [dostęp 2021-02-21].
  46. ↑ Witold Urbanowicz: Pomysł kolei na Warszawę Zachodnią. Nowa wizytówka stolicy?. transport-publiczny.pl, 2017-02-03. [dostęp 2017-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-24)].
  47. ↑ Martyn Janduła: Polonus chce dotrzymać kroku kolejarzom. Postawi nową Warszawę Zachodnią. transport-publiczny.pl, 2017-04-10. [dostęp 2017-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-24)].
  48. ↑ Warszawa: Tunelowa zmieni swój charakter. Dworzec pozostanie. transport-publiczny.pl, 2016-03-01. [dostęp 2016-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  49. ↑ Witold Urbanowicz: Jak III linia metra ponownie stała się III linią metra. transport-publiczny.pl, 2016-08-11. [dostęp 2016-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-11)].

BibliografiaEdytuj

  • Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00717-4.
Warszawa Zachodnia
Linia 1 Warszawa Zachodnia – Katowice (3,082 km)
 
odległość: 3,722 km
Linia 2 Warszawa Zachodnia – Terespol (-2,619 km)
 
odległość: 2,619 km
Linia 3 Warszawa Zachodnia – Kunowice (3,082 km)
 
odległość: 3,722 km
Linia 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny (3,082 km)
 
odległość: 3,085 km
Linia 20 Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Praga (4,360 km)
   
Warszawa Czyste
odległość: 1,186 km
  
odległość: 0,914 km
Linia 23 Warszawa Główna Osobowa – Warszawa Zachodnia (2,640 km)
   
Warszawa Główna
odległość: 1,213 km
  
Linia 42 Warszawa Główna Osobowa – Warszawa Szczęśliwice (3,083 km)
   
Warszawa Główna
odległość: 1,213 km
  
odległość: 1,186 km
Linia 46 Warszawa Zachodnia – Warszawa Czyste (3,366 km)
 
odległość: 1,186 km
Linia 447 Warszawa Zachodnia – Grodzisk Mazowiecki (3,082 km)
 
odległość: 3,722 km
Linia 448 Warszawa Zachodnia – Warszawa Rembertów (-2,396 km)
 
odległość: 1,488 km
Linia 918 Warszawa Zachodnia – Warszawa Bema (3,350 km)
 
odległość: 1,466 km
Linia 919 Warszawa Zachodnia – Warszawa Ochota Postojowa (3,208 km)
 
odległość: 1,399 km
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Warszawa_Zachodnia&oldid=64527473”