Waza Żeńców

minojskie zdobione naczynie kamienne

Waza Żeńców – nazwa nadana starożytnemu naczyniu minojskiemu, ozdobionemu reliefem figuralnym, odnalezionemu w 1902 roku w ruinach willi w Hagia Triada[1].

Waza Żeńców
Ilustracja
Data powstania

ok. 1550–1500 p.n.e.

Medium

serpentyn[a]

Wymiary

wysokość: 9,6 cm

Miejsce przechowywania
Lokalizacja

Muzeum Archeologiczne w Heraklionie

Naczynie znajduje się na ekspozycji w sali VII Muzeum Archeologicznego w Heraklionie[2]. Datowane na okres młodszych pałaców (ok. 1550–1500 p.n.e.)[2], określane jest jako wykonany z ciemnozielonego serpentynu ryton o maksymalnej średnicy ponad 11 cm[1]. Zachowała się jedynie górna, cylindryczna część naczynia, składająca się z wąskiej szyi z szerokim, spłaszczonym wylewem oraz z części pękatego brzuśca[1][3], o wysokości 9,6 cm[4].

Brzusiec pokryty jest pasmową dekoracją reliefową, przedstawiającą świąteczną procesję złożoną z 27 postaci (wskutek uszkodzenia naczynia dekoracja urywa się na wysokości kolan przedstawionych osób)[1]. Korowód prowadzony jest przez starszego, długowłosego mężczyznę odzianego w obszerną, dzwonowatą szatę pokrytą wzorem łuskowym[5], niosącego na ramieniu kij łozinowy. Obok niego kroczy muzykant potrząsający kołatką[1]. Kroczący za nimi mężczyźni odziani są w krótkie spódniczki, na głowach zaś mają płaskie czapki. Trzymają oni w rękach motyki, do których końców przywiązane są młode pędy wierzbowe. Dwudziestu jeden spośród nich niesie także woreczki, przypuszczalnie z ziarnem[1]. Wszystkie postacie są przedstawione w kanonie zbliżonym do sztuki staroegipskiej: z twarzami i nogami ukazanymi z profilu, a korpusami ujętymi frontalnie[1]. Jeden z mężczyzn odwraca głowę, zwracając się do postaci kroczącej w następnym rzędzie[1]. Scenę charakteryzuje naturalistyczna żywotność, a wielość nagromadzonych elementów wraz z ich rozmieszczeniem korzystnie świadczy o artystycznych zdolnościach twórcy tego zdobienia[5].

Uwagi edytuj

  1. W starszej literaturze określany jako wyrób ze steatytu (np. K. Majewski: Kreta–Hellada–Cyklady. U kolebki cywilizacji europejskiej. Warszawa: PWN, 1963, s. 39), obecnie jako wykonane z serpentynu, przynależne do grupy 3 kamiennych naczyń z Hagia Triada (B. Rutkowski: Sztuka egejska. Warszawa: WAiF, 1987, s. 198).

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h Jerzy Ciechanowicz: Cień Minotaura. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1996, s. 60. ISBN 83-06-02405-2.
  2. a b The Harvester vase. odysseus.culture.gr. [dostęp 2018-08-03]. (ang.).
  3. Bogdan Rutkowski: Sztuka egejska. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987, s. 198-199. ISBN 83-221-0359-X. OCLC 749224202.
  4. Mark Stansbury-O’Donnell: A History of Greek Art. Chichester: John Wiley & Sons, 2015, s. 38. ISBN 978-1-4443-5014-2.
  5. a b Ludwika Press: Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 126. OCLC 749493841.