Wikipedia

Wdecki Park Krajobrazowy

Wdecki Park Krajobrazowy – jeden z młodszych polskich parków krajobrazowych. Został utworzony na mocy Rozporządzenia Nr 52/93 Wojewody Bydgoskiego z dnia 16 lutego 1993 r. Powierzchnia parku wynosi 19 177,24 ha, a jego otuliny – 4609,15 ha[3]. Położony na Pojezierzu Południowopomorskim, w środkowo-wschodniej części Borów Tucholskich, w dorzeczu rzeki Wdy i jej dopływów Prusiny, Ryszki i Sobińskiej Strugi. Pod względem administracyjnym Wdecki Park Krajobrazowy znajduje się w całości na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego. Swoim zasięgiem obejmuje dwa powiaty: świecki, w tym gminy Drzycim, Jeżewo, Lniano, Osie i Warlubie oraz powiat tucholski, w tym gminy Cekcyn i Śliwice (łącznie 7 gmin)[3]. Ok. 75% powierzchni parku oraz 59% jego otuliny leży na terenie gminy Osie[1]. Siedziba Zarządu Wdeckiego Parku Krajobrazowego znajduje się w Osiu.

Wdecki Park Krajobrazowy
Logotyp Wdecki Park Krajobrazowy
park krajobrazowy
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Położenie

gminy: Cekcyn, Śliwice, Drzycim, Jeżewo, Lniano, Osie, Warlubie

Mezoregion

Bory Tucholskie, Wysoczyzna Świecka

Data utworzenia

16 lutego 1993

Akt prawny

Rozporządzenie Nr 52/93 Wojewody Bydgoskiego[1]

Powierzchnia

191,77 km²

Powierzchnia otuliny

46,09 km²

Obszary chronione

5 rezerwatów przyrody

Dyrekcja

Osie

Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Wdecki Park Krajobrazowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Wdecki Park Krajobrazowy”
53°36′53″N 18°18′07″E/53,614722 18,301944
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Położenie parku na mapie województwa kujawsko-pomorskiego[2]
Jezioro Mukrz w Tleniu
Stanowisko bagna zwyczajnego na terenie rezerwatu ścisłego Dury

Historia

edytuj

Po wybudowaniu elektrowni wodnej w Żurze w 1930 r. w wyniku spiętrzenia Wdy i zalania ujściowych odcinków jej dopływów powstał Zbiornik Żurski o powierzchni 440 ha. Spowodowało to podniesienie poziomu wody i połączenie rzeki Wdy z dwoma zalanymi obniżeniami terenu, tj. obecnymi jeziorami Wierzchy i Mukrza. W ten sposób na Zalewie Żurskim powstały liczne, malownicze wyspy. Najbardziej znana z nich to Madera[4].

Po spiętrzeniu Wdy, ekosystem tego fragmentu Borów Tucholskich uległ zmianie. Stał się siedliskiem nowych gatunków roślin i zwierząt. Dzięki temu obszar ten zwiększył swoje walory turystyczne, zwłaszcza pod względem turystyki wodnej.

Park został utworzony dnia 16 lutego 1993 na podstawie Rozporządzenia Nr 52/93 Wojewody Bydgoskiego z dnia 16.02.1993 r. w sprawie powołania Wdeckiego Parku Krajobrazowego.

Flora

edytuj

Lasy stanowią ok. 70% powierzchni parku oraz 13% otuliny[1]. W zdecydowanej większości są to zbiorowiska boru świeżego, z przewagą drzewostanu w postaci sosny zwyczajnej i brzozy brodawkowatej. Na szczególną uwagę wśród rozległych borów sosnowych zasługuje kępa dąbrowy z największym w Europie Środkowej skupiskiem jarzębu brekinii. Licznie reprezentowany jest także bór chrobotkowy oraz bór bagienny. W wyniku działalności człowieka las niegdyś o charakterze puszczańskim przekształcił się w typowy bór. Mimo tego w dolinach rzek i strumieni, na stromych zboczach rzecznych, w zagłębieniach pozostających stale pod wpływem wód powierzchniowych i gruntowych zachowały się lasy liściaste oraz niezwykle rzadkie torfowiska źródliskowe.

Na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego występuje wiele interesujących gatunków roślin, m.in. pozostałości szaty roślinnej schyłku okresu lodowcowego:

Runo leśne pokrywają unikatowe, chronione gatunki roślin, np.:

oraz wyjątkowo rzadkie porosty, np.:

Spotykane są również cenne gatunki roślin wpisane do Czerwonej Księgi, np.

Od niedawna do listy rzadko spotykanych roślin występujących na terenie parku dopisano arcydzięgiel litwor   – spotykany głównie na terenach górzystych, m.in. w Sudetach i Karpatach.

Fauna

edytuj

Zróżnicowanie ekosystemu sprzyja występowaniu rzadkich, nawet w skali kraju, gatunków zwierząt.

Ryby

edytuj

W bogatej faunie występują ryby, m.in.:

Płazy

edytuj

Na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego żyje poza tym 13 gatunków płazów, m.in.:

Gady

edytuj

Wyróżniono 5 gatunków chronionych gadów:

Ptaki

edytuj
 
Posusz nad jeziorem Miedzno, miejsce bytowania bielika

Obszary podmokłe i bagniste stanowią dobre siedlisko dla wielu gatunków ptaków. Na terenie parku występuje 149 gatunków, z czego pod ochroną jest 113, w tym:

Ssaki

edytuj

Spośród 42 gatunków ssaków żyjących na terytorium Wdeckiego Parku Krajobrazowego, 16 objętych jest ochroną. Są to między innymi:

Bory sosnowe zasiedlane są przez stosunkowo niewielką liczbę zwierząt kręgowych. Schronienie dla saren, jeleni, danieli i dzików stanowią więc lasy liściaste i mieszane.

Pomniki przyrody

edytuj

Natura nieożywiona

edytuj
Nr Opis Zdjęcie
249 W bliskim sąsiedztwie Wdeckiego Parku Krajobrazowego, na terenie gminy Drzycim, w okolicach miejscowości Leosia znajduje się Kamień św. Wojciecha, zwany również Diabelcem. Jest to jeden z największych głazów narzutowych na Pomorzu. Mierzy 24,5 m w obwodzie[6]. W wykazie zinwentaryzowanych pomników przyrody figuruje pod numerem 249. Głaz leży w obrębie administracyjnym Nadleśnictwa Osie, ale prawnie jest własnością Skarbu Państwa.  
473 Głaz narzutowy w Tleniu na terenie gminy Osie. Znajduje się w odległości kilku metrów od linii kolejowej nr 215, tuż za mostem kolejowym nad Wdą, na prawym brzegu Zalewu Żurskiego. W wykazie zinwentaryzowanych pomników przyrody figuruje pod numerem 473. Głaz leży w obrębie administracyjnym Dyrekcji Okręgowych Kolei Państwowych w Gdańsku, ale prawnie jest własnością Skarbu Państwa.  

Obiekty architektoniczne

edytuj
 
Most kolejowy w Leosi

Nad rzeką Wdą, w okolicach wsi Leosia znajduje się betonowo-ceglany most kolejowy o wysokości ok. 27 m oraz punkt widokowy[7].

Rezerwaty przyrody na terenie parku

edytuj

Rezerwaty przyrody na obszarach mających według planu znaleźć się na terenie parku[8]

edytuj

Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe na terenie parku

edytuj
 
Dolina Rzeki Sobińska Struga

Turystyka

edytuj
 
„Witacz” przy wjeździe na teren parku od strony wschodnie, przy DK238
 
Skrzyżowanie szlaków turystycznych w Starej Rzece

Ze względu na obecność rzeki Wdy oraz licznych jezior, obszar Wdeckiego Parku Krajobrazowego jest rozwinięty turystycznie, najbardziej w zakresie turystyki wodnej. Poza tym, na terenie parku zostały wytyczone następujące szlaki piesze lub rowerowe:

  1.   „Stu z nieba”
  2.   im. Z. Zyglera
  3.   „Piętaszków”
    • długość: 4,5 km
    • przebieg: Tleń – Jezioro Wierzchy – Tleń
  4.   „Hoffmana”
  5.   „Wszędołazów”
  6.   „Partyzantów Armii Krajowej”
  7.   „Harcerzy Światowida”
 
Jezioro Piaseczno
  1.   „Cisów Staropolskich”
  2.   Szlak łącznikowy
    • długość: 4 km
    • przebieg: Osie –   szlak Z. Zyglera
  3.   „Ścieżynka Zagłoby”

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Informacje o parku. [w:] Oficjalna strona Parku [on-line]. Parki Krajobrazowe Województwa Kujawsko-Pomorskiego. [dostęp 2018-09-24].
  2. ↑ Na podstawie mapy z bibliografii, pkt.4
  3. ↑ a b Wdecki Park Krajobrazowy. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-09-24].
  4. ↑ Madera w Google Maps
  5. ↑   – gatunek pod ochroną
  6. ↑ https://web.archive.org/web/20080311134349/http://www.murki.pl/ppm.skaly.acs Przypis 2
  7. ↑ Most znajduje się w bliskim sąsiedztwie Wdeckiego Parku Krajobrazowego, lecz poza jego administracyjnymi granicami.
  8. ↑ Rezerwaty znajdujące się na terenach planowanego powiększenia WPK. Wdecki Park Krajobrazowy. [dostęp 2018-09-24].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wdecki_Park_Krajobrazowy&oldid=74457430”