Wenus z Laussel
Wenus z Laussel, nazywana też (Wenus z rogiem: fr. Venus à la corne) – datowana na 25 000 lat p.n.e.[1] lub 19 000 lat p.n.e.[a][2] płaskorzeźba paleolitycznej Wenus wykonana z wapienia, o wysokości około 42 cm, przedstawiająca nagą postać kobiecą. Należy do znalezisk kultury graweckiej z okresu górnego paleolitu. Ta kultura archeologiczna występowała pomiędzy 30 000 a 20 000 lat p.n.e.
Odnalezienie edytuj
Rzeźba została odnaleziona w 1911 na wielkim głazie skalnym, który stoczył się na występ skalny w Laussel w gminie Marquay (w departamencie Dordogne, Akwitania) przez lekarza-psychiatrę Jeana-Gastona Lalanne[1]. W bezpośrednim sąsiedztwie znaleziono pięć fragmentów jednej płaskorzeźby: dwa pierwsze to realistyczne nagie postacie kobiece, jedna trzyma w prawej dłoni uniesiony róg, druga niezindentyfikowany przedmiot, dalej dwie inne, bardziej stylizowane postacie kobiece, oraz jedno przedstawienie mężczyzny, prawdopodobnie w czasie rzutu oszczepem[3].
W pobliżu Laussel znajduje się także jaskinia w Lascaux z nieco młodszymi malowidłami z okresu kultury magdaleńskiej.
Obecnie rzeźba Wenus z Laussel wystawiona jest w Musée d’Aquitaine[4], w Bordeaux[a].
Opis i znaczenie edytuj
Rzeźba związana jest bezpośrednio z kultem kobiety i płodności oraz matriarchatem[2]. Nadmierna otyłość jest prawdopodobnie skutkiem częstej brzemienności[5]. Choć tematycznie i chronologicznie rzeźba należy do wyobrażeń paleolitycznej „Wenus”, to nie jest, jak inne, pełną figurą, lecz wyrzeźbionym w wapieniu półreliefem (płaskorzeźbą), a właściwie rytem naskalnym. Figurka pierwotnie pomalowana była czerwoną ochrą, co można stwierdzić po śladach farby. W prawej ręce Wenus dzierży róg żubra, z 13 nacięciami, których liczbę interpretuje się jako liczba cykli menstruacyjnych w ciągu roku słonecznego, mająca także związek z liczbą miesięcy księżycowych. Róg symbolizuje księżyc[6]. Widoczne są duże obwisłe piersi, pępek i brzuch z odsłoniętym sromem. Lewa ręka spoczywa na ciężarnym brzuchu[2] (nawiązanie do związku płodności z cyklem menstruacyjnym). Głowa ma zniszczoną powierzchnię[2]. Na prawym biodrze widoczny jest znak w kształcie litery Y.
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ a b Norman Davies, opierający się na starszej publikacji, napisał, że rzeźba pochodzi z 19 000 r. p.n.e. i znajduje się na ścianie jaskini.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Alain Roussot: La Vénus à la corne et Laussel. Bordeaux: Éditions Sud-Ouest, 31-08-2000, s. 15.
- ↑ a b c d Norman Davies: Laussel. Wydawnictwo Znak. [dostęp 2013-04-05]. (pol.).
- ↑ Sztuka prehistoryczna (II). archeo.blox.pl. [dostęp 2013-04-06]. (pol.).
- ↑ The Laussel Venus. [w:] Strona muzeum [on-line]. Musée d’Aquitaine. [dostęp 2013-05-04]. (ang.).
- ↑ Historia Sztuki. Prehistoria. Wenus.. Liceum Plastyczne w Malborku. [dostęp 2013-04-06].
- ↑ Paleolityczne Wenus. Historia kobiet. [dostęp 2013-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-09)].
Bibliografia edytuj
- Alain Roussot: La Vénus à la corne et Laussel. Bordeaux: Éditions Sud-Ouest, 31-08-2000, s. 15.
- Henri Delporte: L'image de la femme dans l'art préhistorique. Paryż: Éditions Picard, 2. wydanie 1993 (1. wydanie 1979) a.s., 1993. ISBN 2-7084-0440-7. (fr.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Piotr Kościelniak, Piękność z epoki kamienia, Rzeczpospolita, 14-05-2009.