Wiciokrzew czarny, suchokrzew czarny ( Lonicera nigra L.gatunek rośliny wieloletniej o zdrewniałym pnączu, należący do rodziny przewiertniowatych. Występuje w górach środkowej i południowej Europy, w Alpach do 2000 m n.p.m. Na terenie Polski występuje głównie w Sudetach oraz Karpatach od Beskidu Śląskiego po wschodnią część Bieszczadów, od 270 m n.p.m. w Sudetach Zachodnich do 1625 m n.p.m. w Tatrach. Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu. Takson rodzimy lub trwale zadomowiony.

Wiciokrzew czarny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

szczeciowce

Rodzina

przewiertniowate

Rodzaj

wiciokrzew

Gatunek

wiciokrzew czarny

Nazwa systematyczna
Lonicera nigra L.
Sp. pl. 1:173. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Morfologia edytuj

 
Kwiaty
 
Owoce
Pokrój
Krzew lub niskie drzewo o wysokości do dwóch metrów.
Łodyga
Pędy okrągłe cienkie, nagie z białym pełnym rdzeniem, jasnobrązowe, lekko połyskujące, w części wierzchołkowej krótko owłosione i pokryte ciemnymi gruczołkami.Na starszych gałęziach kora łuszczy się nierównymi płatami. Pąki wąskojajowate, wydłużone, czterokanciaste, odstające od pędów pod kątem ostrym. Łuski na szczycie zaostrzone, brązowe i nagie.
Liście
Szerokie, krótkoogonkowe, odwrotniejajowate do podłużnieeliptycznych o długości od 4 do 6 cm, na szczycie zaostrzone lub tępe, u nasady zaokrąglone lub klinowate, na brzegach lekko karbowane. Ulistnienie naprzeciwległe. Blaszki z wierzchu ciemnozielone owłosione tylko na nerwach, pod spodem sinozielone owłosione lub opuszone, na nerwach pokryte szorstkimi włoskami i brunatnymi gruczołkami.
Kwiaty
Kwiatostan dwukwiatowy, widlasto rozgałęziony na wspólnej łodydze. Kwiaty o długości od 8 do 10 mm, zrosłopłatkowe koloru różowobiałego lub białego, wyrastają zwykle w kątach liści, na szypułkach 1,5-4 cm długości, które są od trzech do czterech razy dłuższe niż kwiaty. Korona dwuwargowa z zewnątrz naga, wewnątrz owłosiona, górna warga jest wyprostowana i cztero podzielona, dolna warga jest wąska i zakrzywiona.Kwiat posiada pięć pręcików. Kwiaty rozwijają się w maju-czerwcu.
Owoc
Nibyjagody o wydłużonym elipsoidalnym kształcie o średnicy od ośmiu do dziesięciu milimetrów, czarne, z niebieskim nalotem, po dwie obok siebie zrośnięte nasadami i często niejednakowo wykształcone. Dojrzewają w lipcu i sierpniu. Jagoda zawiera dwa płaskie, eliptyczne nasiona długości czterech mm.

Biologia i ekologia edytuj

 
Krzew w czasie kwitnienia
Rozwój
Krzew, autotrof, fanerofit, mrozoodporny. Kwitnie od maja do czerwca. zapylany jest głównie przez owady w głównie przez pszczoły. Rozsiewanie odbywa przez ptaki.
Siedlisko
Rośnie w górskich lasach świerkowych i jodłowych, lasach bukowych, zaroślach i ziołoroślach subalpejskich oraz w zbiorowiskach łęgowych w dolinach potoków. Preferuje obszary o klimacie umiarkowanie zimnym. Rośnie na stanowiskach półcienistych, na glebach świeżych, słabo kwaśnych, średnio zwięzłych i umiarkowanie ubogich.
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Pado-Sorbetum i gatunek wyróżniający dla zbiorowiska roślinności (Zb.) Acer pseudoplatanus-Aruncus sylvestris[4].
Roślina trująca
Zawiera saponiny i niewielkie ilości glikozydów cyjanogennych. Trujące są również owoce. Spożycie powoduje uszkodzenie nerek, zawroty głowy, sinicę, tachykardię, porażenie oddychania. Objawy: nudności, wymioty, pobudzenie, zaburzenia rytmu serca, krwawa biegunka, drgawki, rozszerzenie źrenic.

Znaczenie i zastosowanie edytuj

  • Rzadko uprawiany, sporadycznie stosowany jest w żywopłotach.
  • Owoce stanowią ulubiony pokarm wielu gatunków zwierząt.

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-27] (ang.).
  3. Lonicera nigra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia edytuj

  • Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  • Praca zbiorowa: Katalog roślin II. Drzewa, krzewy, byliny.. Warszawa: Agencja Promocji Zieleni, Związek Szkółkarzy Polskich, 2003. ISBN 83-912272-3-5.