Widłogonki

rząd stawonogów

Widłogonki, mysiogony[2] (Diplura) – rząd stawonogów z podtypu Hexapoda, zaliczany niegdyś do owadów bezskrzydłych (Apterygota).

Widłogonki
Diplura[1]
Börner, 1904
Ilustracja
Campodea staphylinus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

sześcionogi

Gromada

skrytoszczękie

Rząd

widłogonki

Znanych jest około 800 gatunków widłogonków, z czego w Europie występuje około 280. W Polsce rozpoznano dotychczas 10 gatunków z rodziny Campodeidae[3]. Obejmują one gatunki o długości do 6 mm, żyjące pod kamieniami, w glebie, martwym drewnie lub ściółce. Nazwa pochodzi od przysadek odwłokowych na zakończeniu odwłoka, przypominających widełki (z grec. diplos – dwa i ouros – ogon).

Ciało zwykle wąskie, wydłużone, bezbarwne lub białe. Nie mają oczu. Na głowie znajduje się para czułków, natomiast tylne wyrostki, będące narządami czucia, zwykle długie i cienkie, mogą być także przekształcone w szczypce, które służą gatunkom drapieżnym do zdobywania pokarmu.

W większości są roślinożerne i żywią się martwymi szczątkami organicznymi, niektóre polują na inne małe stawonogi. Występując w ściółce leśnej odgrywają rolę w jej rozkładzie.

Systematyka edytuj

Do widłogonków zaliczane są rzędy Dicellurata i Rhabdura[1]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Luana i współpracowników sugeruje, że widłogonki są najbliżej spokrewnione z pierwogonkami, a następnie ze skoczogonkami, razem z tymi dwiema grupami tworząc klad siostrzany dla owadów[4].

Przypisy edytuj

  1. a b Diplura, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Jadwiga Wernerowa, Jan Żabiński: Ziemia, rośliny, zwierzęta. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza "BGW", 1990, s. 315. ISBN 83-85167-005.
  3. Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007, s. 415. ISBN 978-83-881470-7-4.
  4. Luan Yuanxia, John M. Mallatt, Xie Rongdong, Yang Yiming, Yin Wenying. The phylogenetic positions of three basal-hexapod groups (Protura, Diplura, and Collembola) based on ribosomal RNA gene sequences. „Molecular Biology and Evolution”. 22 (7), s. 1579–1592, 2005. DOI: 10.1093/molbev/msi148. (ang.).