Widłorogowate
Widłorogowate[14][15] (Antilocapridae) – rodzina ssaków z podrzędu przeżuwaczy (Ruminantia) w obrębie rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla) występująca wyłącznie w Ameryce Północnej.
| Antilocapridae | |||||
| J.E. Gray, 1866[1] | |||||
.jpg) Przedstawiciel rodziny – widłoróg amerykański (Antilocapra americana) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Rodzina |
widłorogowate | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Antilocapra Ord, 1818 | |||||
| |||||
| Rodzaje | |||||
| |||||
Morfologia edytuj
Wyróżniają się rozwidlonymi rogami, których kostne możdżenie pokryte są pochwą rogową zmienianą corocznie po okresie godowym. Widłorogi przypominają budową antylopy, często nazywane są antylopami widłorogimi. Wzór zębowy: I C P M = 32.
Podział systematyczny edytuj
Do rodziny należy jeden występujący współcześnie rodzaj[16][17][14]:
- Antilocapra Ord, 1818 – widłoróg – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Antilocapra americana (Ord, 1815) – widłoróg amerykański
W zapisach kopalnych widłorogowate znane są od miocenu. W pliocenie i plejstocenie była to rodzina bogata w bardzo zróżnicowane gatunki zaliczane do rodzajów[18]:
- Cosoryx Leidy, 1869[19]
- Capromeryx Matthew, 1902[20]
- Ceratomeryx Gazin, 1935[21] – jedynym przedstawicielem był Ceratomeryx prenticei Gazin, 1935
- Hayoceros Frick, 1937[22]
- Hexameryx T.E. White, 1941[23] – jedynym przedstawicielem był Hexameryx simpsoni T.E. White, 1941
- Hexobelomeryx Furlong, 1941[24] – jedynym przedstawicielem był Hexobelomeryx fricki Furlong, 1941
- Ilingoceros Merriam, 1909[25]
- Merriamoceros Frick, 1937[26] – jedynym przedstawicielem był Merriamoceros coronatus (Merriam, 1913)
- Meryceros Frick, 1937[27]
- Merycodus Leidy, 1854[28]
- Osbornoceros Frick, 1937[29] – jedynym przedstawicielem był Osbornoceros osborni Frick, 1937
- Ottoceros W.E. Miller & Downs, 1974[30] – jedynym przedstawicielem był Ottoceros peacevalleyensis W.E. Miller & Downs, 1974
- Plioceros Frick, 1937[31]
- Proantilocapra Barbour & Schultz, 1934[32] – jedynym przedstawicielem był Proantilocapra platycornea Barbour & Schultz, 1934
- Paracosoryx Frick, 1937[33]
- Ramoceros Frick, 1937[34]
- Sphenophalos Merriam, 1909[35]
- Stockoceros Frick, 1937[36] – jedynym przedstawicielem był Stockoceros conklingi (Stock, 1930)
- Subantilocapra Webb, 1973[37] – jedynym przedstawicielem był Subantilocapra garciae (Webb, 1973)
- Submeryceros Frick, 1937[27]
- Tetrameryx Lull, 1921[38]
- Texoceros Frick, 1937[39]
Uwagi edytuj
- ↑ Typ nomenklatoryczny: Antilopecapra Brookes, 1828 (= Antilocapra Ord, 1818).
- ↑ Typ nomenklatoryczny: †Merycodus Leidy, 1854.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: †Ilingoceros Merriam, 1909.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: †Ramoceros Frick, 1937.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: †Plioceros Frick, 1937.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: †Stockoceros Frick, 1937.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: †Cosoryx Leidy, 1869.
Przypisy edytuj
- ↑ J.E. Gray. Notes on the Pronghorn Buck (Antilocapra), and its Position in the System. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 18 (106), s. 326, 1866. (ang.).
- ↑ J. Brookes: A catalogue of the Anatomical and Zoological Museum of Joshua Brookes. Cz. 16. London: Richard Taylor, 1828, s. 64. (ang.).
- ↑ V. Brooke: Order VII.—Undulata. W: A.R. Wallace: The geographical distribution of animals. With a study of the relations of living and extinct faunas as elucidating the past changes of the earth’s surface. Cz. 2. New York: Harper and brothers, 1876, s. 223. (ang.).
- ↑ W.D. Matthew. A complete skeleton of Merycodus. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 20 (7), s. 103, 1904. (ang.).
- ↑ W.D. Matthew. Faunal lists of the tertiary Mammalia of the west. „Bulletin of the United States Geological Survey”. 361, s. 114, 1909. (ang.).
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 35, 469.
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 35, 271.
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 36, 469.
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 36, 469, 521.
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 271.
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 469.
- ↑ G.E. Pilgrim. The fossil Bovidae of India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. 26, s. 23, 1939. (ang.).
- ↑ E.D. Cope. The Classification and Phylogeny of the Artiodactyla. „Proceedings of the American Philosophical Society held at Philadelphia for promoting useful knowledge”. 24, s. 396, 1887. (ang.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 176. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 195. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-27]. (ang.).
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 306. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Antilocapridae Gray, 1866, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-27] (ang.).
- ↑ J.M. Leidy. On the extinct Mammalia of Dakota and Nebraska, including an account of some allied forms from other localities. „Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. Second series. 7, s. 173, 1869. (ang.).
- ↑ W.D. Matthew. List of the Pleistocene fauna from Hay Springs, Nebraska. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 16 (24), s. 318, 1902. (ang.).
- ↑ Ch.L. Gazin. A new antilocaprid from the Upper Pliocene of Idaho. „Journal of Paleontology”. 9 (5), s. 390, 1935. DOI: 10.2307/1298145. (ang.).
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 532.
- ↑ T.E. White. Addition to the fauna of the Florida Pliocene. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 18, s. 69, 1941. (ang.).
- ↑ E.L. Furlong. A new Pliocene antelope from Mexico with remarks on some known antilocaprids. „Carnegie Institution of Washington Publication”. 53, s. 27, 1941. (ang.).
- ↑ Merriam 1909 ↓, s. 320.
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 332.
- ↑ a b Frick 1937 ↓, s. 293.
- ↑ J.M. Leidy. Remarks on several fossils indicating new species of extinct Mammalia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 7, s. 90, 1854. (ang.).
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 490.
- ↑ W.E. Miller & T. Downs. A Hemphillian local fauna containing a new genus of antilocaprid from southern California. „Contributions in Science”. 258, s. 13, 1974. (ang.).
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 494.
- ↑ E.H. Barbour & Ch.B. Schultz. A new antilocaprid and a new cervid from the late Tertiary of Nebraska. „American Museum novitates”. 734, s. 3, 1934. (ang.).
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 347.
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 323.
- ↑ Merriam 1909 ↓, s. 325.
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 526.
- ↑ S.D. Webb. Pliocene pronghorns of Florida. „Journal of Mammalogy”. 54 (1), s. 215, 1973. DOI: 10.2307/1378880.
- ↑ R.S. Lull. Fauna of the Dallas sand pits. „American Journal of Science”. seria 5 t. 2 (9), s. 163, 1921. (ang.).
- ↑ Frick 1937 ↓, s. 500.
Bibliografia edytuj
- J.C. Merriam. The occurrence of strepsicerine antelopes in the tertiary of northwestern Nevada. „Bulletin of the Department of Geology”. 5 (22), s. 319–330, 1909. (ang.).
- Ch. Frick. Horned ruminants of North America. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 69, s. 1–669, 1937. (ang.).
- Halina Komosińska, Elżbieta Podsiadło: Ssaki kopytne : przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 179–183. ISBN 83-01-13806-8.
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
- Myers, P.: Antilocapridae. (On-line), Animal Diversity Web, 2000. [dostęp 2008-04-26]. (ang.).
- Antilocapridae. Tree of Life Web Project. Version 23 February 2006 (temporary)., 2006. [dostęp 2008-04-26]. (ang.).