Wieża Gocławska
Wieża Gocławska w Szczecinie (dawniej Wieża Bismarcka) – wieża Bismarcka z tarasem widokowym znajdująca się na Zielonym Wzgórzu na szczecińskim osiedlu Gocław. Była najdroższą z wybudowanych wież Bismarcka. Do wzgórza, na którym znajduje się wieża, można dotrzeć tramwajem linii numer 6 (pętla Gocław leży u jego stóp). Kierować się należy do ulicy Narciarskiej i dalej turystycznym szlakiem pieszym oznakowanym kolorem żółtym.
 nr rej. A-865 z 20.05.1994[1]
| |
 Wieża Gocławska w Szczecinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
1914 |
| Ukończenie budowy |
1921 |
Położenie na mapie Szczecina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
 53°28′30,44″N 14°36′15,18″E/53,475122 14,604217
| |
Historia edytuj
Budowę wieży zainicjowano w 1899 roku, jednak problemy z lokalizacją budowli opóźniły rozpoczęcie budowy (brano pod uwagę Wyspę Grodzką). W 1910 roku Związek Budowy Pomnika Bismarcka Prowincji Pomorze pod przewodnictwem gubernatora von Eisenharta rozpisał konkurs na projekt wieży. Do realizacji wybrano projekt autorstwa Wilhelma Kreisa wzorowany na mauzoleum Teodoryka w Rawennie i grobowcu Cecylii Metelli. Kamień węgielny położono w ramach obchodów setnej rocznicy bitwy pod Lipskiem w 1913 roku. 10 sierpnia 1921 roku odbyło się uroczyste otwarcie wieży[potrzebny przypis].
Od 1844 roku na przeciwległym krańcu Zielonego Wzgórza znajdowała się dwudziestometrowa drewniana wieża widokowa. Zwieńczoną stożkowatym dachem i posiadającą dwa tarasy budowlę rozebrano w 1908 roku, w związku z planowaną budową Wieży Bismarcka[2].
26 czerwca 1986 w wieży odbyła się pierwsza w Polsce czarna msza[3].
W 2001 roku podpisano umowę dzierżawy. Dzierżawcami stali się Irena i Adam Załuscy[4] (Spółka KPW Bismark Kałuski[5]). Mieli oni odnowić wieżę i stworzyć w tym miejscu centrum turystyczne, ale żadnych prac nie rozpoczęto. W związku z tym w 2008 roku miasto Szczecin wytoczyło proces o odebranie obiektu. 20 stycznia 2010 roku zapadła prawomocna decyzja sądu na mocy której wieża pozostała w dotychczasowych rękach[5].
Stan współczesny edytuj
Z początkiem 2020 roku pojawił się nowy dzierżawca Wojciech Kłodziński – Rentumi Tower Sp. z o.o. W 2021-2022 r. wykonane zostały zalecenia Konserwatora Miasta m.in. demontaż 30-metrowego masztu antenowego, scalenie konstrukcji pseudoportyku nad wejściem do wieży, wzmocnienie pęknięć uzupełnienie brakujących elementów wokół wejścia poprzez flekowanie z oryginalnego surowca. Odbudowanie balustrady tarasu gór ego. Odbudowa z oryginalnych kamieni dachu. [potrzebny przypis].
W latach 2021–2023 r. odbyły się festyny, koncerty, setna rocznica budowy wieży[6], wernisaż obrazów wykonanych przez sztuczną inteligencję AI, wydarzenia artystyczne wraz z Akademią Sztuki w Szczecinie i Teatrem Polskim.
Plan rewitalizacji edytuj
Planowana jest rewitalizacja wieży Gocławskiej oraz terenu okalającego zabytek wraz z Zielonym Wzgórzem. W 2021 i 2022 roku wygrane zostały trzy projekty Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego - SBO "Kurs Na Północ", które dotyczą pozyskania budżetu na realizację zagospodarowania terenu przez Miasto Szczecin[potrzebny przypis].
W 2025-2026 planowane jest stworzenie kawiarni na górnym tarasie widokowym oraz organizacja kolejnych wydarzeń kulturalnych[potrzebny przypis].
Dane techniczne edytuj
- wysokość: 26 metrów
- wykonanie: beton licowany z zewnątrz wapieniem muszlowym
- koszt: 200 000 marek
- średnica podstawy: 27 metrów
- poziom górnego tarasu względem fundamentów: 14,5 metra
- zdemontowany maszt: stal, 30 metrów wysokości, 41 cm średnicy, 11-21 mm grubości
Spacer 3D edytuj
Dostępny jest spacer 3D po wieży Gocławskiej za pomocą nowej technologii VR[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2015-09-09].
- ↑ Marek Łuczak: Gocław, Golęcino. Szczecin: Agencja Wydawnicza Global, 2005, s. 22-24. ISBN 83-922880-0-9.
- ↑ Patryk Wasiak, Szatan a sprawa polska, w: Focus. Historia, nr 7-8/2010, s. 53, ISSN 2081-3058
- ↑ Ynona Husaim-Sobecka: Szczecin chce odzyskać wieżę Bismarcka. Głos Szczeciński. [dostęp 2008-04-24].
- ↑ a b Mariusz Parkitny: Szczecin nie przejmie wieży Bismarcka. Miasto przegrało proces. Głos Szczeciński. [dostęp 2009-01-22].
- ↑ W Wieży Bismarcka powstanie sala bankietowa i apartament na wynajem. Obiekt będzie miał nowego właściciela [wideo] [online], wszczecinie.pl [dostęp 2020-04-17] (pol.).
- ↑ Wieża Gocławska (Wieża Bismarcka). [dostęp 2020-04-25].
Bibliografia edytuj
- Portal poświęcony wieżom Bismarcka. bismarcktuerme.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-09)].