Wielka Łomnica
Wielka Łomnica (słow. Veľká Lomnica, do 1927 Lomnica, niem. Großlomnitz lub Großlomnica, węg. Kakaslomnic, do 1902 Nagy-Lomnicz) – wieś gminna (obec) w północnej Słowacji, w powiecie Kieżmark, 8 kilometrów na północny wschód od Popradu. W 2011 roku liczyła około 4,2 tys. mieszkańców.
.jpg)
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Peter Duda[1] | ||
| Powierzchnia |
19,13[2] km² | ||
| Wysokość |
647[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 52[3] | ||
| Kod pocztowy |
059 52[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
KK | ||
Położenie na mapie kraju preszowskiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 49°07′N 20°21′E/49,116667 20,350000
| |||
| Strona internetowa | |||
Teren wsi był zasiedlony już w neolicie. Wzrost ludności nastąpił w XIII wieku, kiedy do słowiańskiej ludności dołączyli liczni koloniści niemieccy. Wtedy też, w 1257, miejscowość była po raz pierwszy wspomniana w źródłach jako Villa Lomnitza. Późniejsze nazwy wsi to w 1289 Lumpnitz, w 1310 Lomnicza, w 1326 Lompnicza, w 1353 Lompnitza, w 1361 Magna Lomnitz, a w 1417 Kakas-Lomnitz.
Głównym zajęciem mieszkańców były rolnictwo oraz hodowla bydła. Ta druga rozwijała się m.in. na rozległych łąkach (słow. Lomnické lúky), jakie wytworzyły się już w średniowieczu między zabudowaniami wsi a dolnym skrajem tatrzańskich lasów[6]. Rozwijało się również rzemiosło, garbarstwo oraz handel kożuchami. W 1700 wieś liczyła 692 mieszkańców. Podczas spisu w 1787 Łomnica miała 163 domów, w których mieszkały 252 rodziny (w sumie 1306 osób).
W 1889 przez wieś poprowadzono kolej z Popradu do Kieżmarku, a w 1895 nitkę do Tatrzańskiej Łomnicy.
W czasie I wojny światowej zmobilizowano 161 mieszkańców wsi – 27 zginęło, 12 zostało inwalidami.
W 1930 spis powszechny wykazał 1461 mieszkańców w 261 domach, z tego 971 Niemców, 310 Słowaków i Czechów, 19 Węgrów, 93 Romów, 11 Żydów i 2 Rusinów[potrzebny przypis].
We wrześniu 1939 łomnickie łąki służyły jako polowe lotnisko niemieckiej Luftwaffe. Osiemnaście maszyn myśliwskich, które tu stacjonowały do 21 września, latało jako osłona bombowców startujących z wojskowego lotniska w Spiskiej Nowej Wsi i atakujących cele od Krakowa po Przemyśl[6].
Liczna do II wojny światowej społeczność niemiecka uciekła przed frontem lub ją później wysiedlono (ostatnie transporty ruszyły w 1946)[potrzebny przypis]. Ich miejsce zajęli przesiedleńcy z Horehronia, Liptowa i Zamagurza Spiskiego[6].
Znani mieszkańcy to m.in. Gergely Berzeviczy, ekonomista oraz miłośnik i propagator Tatr, a także przyrodnik Augustini ab Hortis Sámuel.
Najciekawsze zabytki wsi:
- romański kościół rzymskokatolicki z XIII wieku, przebudowany w stylu gotyckim w wieku XV,
- kościół ewangelicki z 1785,
- dwa późnobarokowe kasztele.
Przypisy
edytuj- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-28]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 19,13S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ a b c Bohuš st., Ivan: Na Lomnických lúkach, w: "Tatry" nr 3/2015, s. 32-33
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona wsi (słow.)