Wiertarka

Wiertarka (dawniej także bormaszyna) – urządzenie do wiercenia, rozwiercania i pogłębiania okrągłych otworów za pomocą wiertła. Może być wykorzystywana również do innych celów, np. szlifowania przy wykorzystaniu odpowiednich akcesoriów.

Schematyczny rysunek eksploatacji wiertarki elektrycznej

Proste wiertarki ręczne (zwane świdrami) były używane już 4 tys. lat p.n.e. W średniowieczu używano wiertarek napędzanych siłą mięśni lub przez koła wodne.

Rodzaje

• wiertarka ręczna – przenośne urządzenie do wiercenia z napędem ręcznym (za pomocą korby – korba, z trzonem spiralnym – furkadło), elektrycznym lub pneumatycznym
• wiertarka stołowa – niewielka obrabiarka ustawiana na stole warsztatowym
• wiertarka kolumnowa – wiertarka, lub jej wrzeciono jest mocowana na kolumnie umożliwiającej pozycjonowanie wiertarki, jej przesuw w pionie oraz pionowy napęd. Stosowana w większych warsztatach oraz w przemyśle.
• wiertarka udarowa – wiertarka, w której wiertło, oprócz ruchu obrotowego, wykonuje ruch posuwisto-zwrotny, uderzając o obrabiany materiał, stosowana do obróbki materiałów twardych i kruchych, głównie materiałów budowlanych
• wiertarka rewolwerowa – z rewolwerową głowicą narzędziową
• wiertarka promieniowa – w której głowica może być przesuwana wzdłuż ramienia promieniującego z kolumny maszyny
• wiertarka wielowrzecionowa – z wieloma obracającymi się jednocześnie wrzecionami, można nią wiercić wiele otworów jednocześnie, głównie przemysłowa.
• wiertarka współrzędnościowa – do wiercenia otworów o bardzo dokładnym położeniu

• 
  Korba – ręczna wiertarka do drewna
• 
  Elektryczna wiertarka ręczna
• 
  Wiertarko-wkrętarka akumulatorowa:
  A – wiertarka z akumulatorem,
  B – ładowarka akumulatorów,
  C – końcówki wkrętaków
• 
  Wiertarka promieniowa

Budowa wiertarki elektrycznej

Budowa ręcznej wiertarki elektrycznej:

1. włącznik, regulator obrotów,
2. przycisk,
3. pokrętło ogranicznika regulacji obrotów,
4. szczotki (wewnątrz szczotkotrzymaczy z tworzywa),
5. wirnik z komutatorem,
6. stojan silnika uniwersalnego,
7. wentylator,
8. przekładnia zębata,
9. uchwyt wiertła,
10. przewód zasilający.

Poza powyższymi elementami w budowie wiertarek, znajdują się również często:

• uchwyt dodatkowy (rękojeść boczna),
• ogranicznik głębokości wiercenia,
• przycisk blokady włącznika do pracy ciągłej,
• uchwyt na klucz do uchwytu wiertarskiego,
• „uszko” do zawieszania.

Zastosowanie wiertarki

Wiertarka elektryczna jest wykorzystywana jako jednostka napędowa; z użyciem specjalnych przystawek jest popularnym elektronarzędziem. Poza wykorzystywaniem do wiercenia otworów w różnych materiałach za pomocą wierteł lub frezów, można ją wykorzystać również do:

• szlifowania drewna, za pomocą tarczy gumowej z wymiennym papierem ściernym mocowanym na rzep bądź wkręt,
• czyszczenia metalu, za pomocą nasadki drucianej mocowanej w uchwycie wiertarki,
• wkręcania i wykręcania wkrętów i śrub, przy użyciu końcówek wkręcających (bitów),
• pompowania wody i płynów, przy użyciu specjalnego przyrządu,
• ostrzenia wierteł do metalu (przy zastosowaniu specjalnej nasadki),
• frezowania,
• Wiertarka umożliwia również, przy użyciu specjalnych nasadek wiercenie i wkręcanie w trudno dostępnych miejscach (nasadka kątowa lub wałek giętki), a także wiercenie w pionie (uchwyty stołowe, statywy i stojaki).

Wiertarki produkowane przez firmę CELMA Cieszyn w okresie PRL umożliwiały stosowanie dużej gamy nasadek ze względu na możliwość demontażu uchwytu wiertarskiego. Przykładowe nasadki: Szlifierka kątowa bądź nasadkę Wyrzynarka. Obecnie rozwiązania takie nie są praktykowane ze względu na obniżenie cen i dostępności elektronarzędzi z indywidualnym napędem, chociaż ogromna większość obecnie produkowanych wiertarek elektrycznych ma mocowanie uchwytu przy pomocy gwintu UNF 1/2" oraz szyjkę wrzeciona o średnicy 43 mm pozwalające w wielu przypadkach na współpracę z takimi przystawkami.

Wiertarki udarowe mogą być wykorzystywane do wiercenia z udarem w cegle (pełnej), betonie, żelbetonie itp., jednakże wydajność typowych wiertarek udarowych jest obecnie zbyt niska w stosunku do potrzeb i prace te wykonuje się bardziej specjalizowanymi młotowiertarkami o większej wydajności kucia.

Zobacz też

• furkadło
• młotowiertarka
• młot udarowy