Wieruszyce
Wieruszyce – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Łapanów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego. Integralne części miejscowości: Podskale, Pod Wierzchowiną, Rogatka, Za Blichem[3]. Pola i zabudowania Wieruszyc znajdują się na Pogórzu Wiśnickim, na lewych zboczach doliny Stradomki[4].
| wieś | |
 Dwór w Wieruszycach z XV/XVI wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
32-740[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KBC |
| SIMC |
0823807 |
Położenie na mapie gminy Łapanów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bocheńskiego  | |
 49°52′04″N 20°19′27″E/49,867778 20,324167[1] | |
Zabytki edytuj
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[5].
- Dwór obronny, teren wzgórza zamkowego, park tarasowy oraz teren folwarku.
Znajduje się na położonym nad Stradomką wzniesieniu Zamek[6]. Gotycko-renesansowy dwór obronny z przełomu XV i XVI wieku został wybudowany na planie prostokąta z ciosów kamiennych i cegły[7]. Od strony północno-wschodniej przylega do niego okrągła wieża o zbliżonej wysokości. Dwór przykryty jest wysokim, dwudzielnym dachem pokrytym gontem. Wieża jest przykryta osobnym, ostrosłupowym dachem, także pokrytym gontem. Od strony południowej wejście osłania kamienny gotycki portal. Okna są mniejsze na dolnej kondygnacji, większe (renesansowe) na górnej. Dookoła dolnej kondygnacji wieży ciągnie się szereg strzelnic kluczowych. Wewnątrz zachowane są sklepienia kolebkowe w dolnej kondygnacji. W piwnicach pozostało kilka portali; na jednym z nich widnieje data budowy – 1531 rok[8]. Na przełomie XVI i XVII wieku wydarzyła się katastrofa budowlana po której obiekt został rozbudowany m.in. o cylindryczną basztę[9]. Na początku XIX wieku budynek pełnił rolę spichlerza, a potem był w stanie ruiny[10]. Dwór-warownia został kupiony w 1981 przez Marka Skrzyńskiego[7]. Jest jedną z nielicznych dobrze zachowanych szesnastowiecznych obronnych siedzib szlacheckich[11].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146831
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1464 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-17].
- ↑ Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2022-10-27].
- ↑ a b Wieruszyce – szlachecki dwór obronny [online], portal Zamki Polskie [dostęp 2018-09-08].
- ↑ Dwór w Wieruszycach.
- ↑ Bogusław Krasnowolski, Leksykon zabytków architektury Małopolski, Kraków: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 295, ISBN 978-83-2134744-8.
- ↑ Piotr Libicki, Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o., 2012, s. 486, ISBN 978-837510-597-1.
- ↑ Paweł Gzyl, Świętujemy niepodległość Polski i zwiedzamy zabytki, „Dziennik Polski”, LXXII (209), 8 września 2018, B5, ISSN 0137-9089.
Linki zewnętrzne edytuj
- Wieruszyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 389.
- Wieruszyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 687.
.jpg)