Wierzbie (powiat nyski)
Wierzbie (niem. Weidengut[3][4], do 1936 r. Wiersbel[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Łambinowice[5].
| ||||
| ||||
 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  opolskie
| |||
| Powiat | nyski | |||
| Gmina | Łambinowice | |||
| Wysokość | 200 m n.p.m. | |||
| Liczba ludności (2011) | 565[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 77 | |||
| Kod pocztowy | 48-316[2] | |||
| Tablice rejestracyjne | ONY | |||
| SIMC | 0498922 | |||
Położenie na mapie gminy Łambinowice   Wierzbie | ||||
Położenie na mapie Polski  Wierzbie | ||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  Wierzbie | ||||
Położenie na mapie powiatu nyskiego  Wierzbie | ||||
 50°31′47″N 17°35′23″E/50,529722 17,589722
| ||||
W miejscowości działa Stowarzyszenie Przyrodniczo-Kulturowe Panorama Wierzbia.
Spis treści
NazwaEdytuj
28 lipca 1936 r. w miejsce nazwy Wiersbel wprowadzono nazwę Weidengut[3]. 12 listopada 1946 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Wierzbie[4].
Nazwa wywodzi się od polskiej nazwy drzewa – wierzby[6]. Heinrich Adamy zaliczył ją do grupy miejscowości, których nazwy wywodzą się od tego drzewa – von wierzba = Weide. W swoim wykazie nazw miejscowych na Śląsku, wydanym w 1888 roku we Wrocławiu, wymienia jako najwcześniej zanotowaną nazwę miejscowości w formie Wiersbie, podając jej znaczenie Weidenbusch (pol. wierzbowe zarośla)[6]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Wiersbel[6] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
HistoriaEdytuj
Obszar obecnej miejscowości ma długą historię, sięgającą daleko wcześniej od pierwszych zapisków w dokumentach, pochodzących z 1442 roku. Istnieją materialne dowody na to, że ślady osadnicze na obszarze Wierzbia wywodzą się z czasów prehistorycznych i starożytnych, szczególnie zaś z mezolitu i neolitu oraz z epoki brązu. Osadnictwo na szerszą skalę rozwinęło się na tym obszarze z początkiem średniowiecza, a opierało się najpewniej o skraj dawnej Puszczy Śląskiej.
Miejscowość położona na granicy Księstwa Niemodlińskiego z Nyskim Księstwem Biskupim często zmieniała swoich właścicieli. Obejmowały ją, jak i odrębne dobra ziemskie Wierzbie, m.in. rodziny Schaffgotsch, Mettich, Burghauss, Drescher, Puckler, Praschma i Strachwitz. Niemal od początku, rozumianego jako początek źródłowo pisany, aż do 2. poł. XIX wieku, Wierzbie podlegało hrabstwu Korfantów (Herrschaft Friedland). Osiedlenie się w 1873 roku Alexandra von Strachwitz rozpoczęło tworzenie majątku opartego na zasadzie majoratu. Z tego czasu pochodzi dawna zabudowa folwarczna i park dworski.
Jak się wydaje do czasów II wojny światowej Wierzbie nie było areną wojennych potyczek, jednakże uległo spustoszeniu w trakcie wojny trzydziestoletniej. Od końca XVIII wieku w Wierzbiu istniała szkoła, w której zatrudniano początkowo dwóch nauczycieli. W 1880 roku, placówka kształciła 256 uczniów.
W 1795 roku z fundacji Burghaussów z Korfantowa w miejscowości powstała barokowa kaplica Krzyża Świętego, pełniąca funkcję kościoła filialnego, zaś w latach 1905–1906 został wzniesiony, trzeci pod względem wielkości w dawnym powiecie niemodlińskim, neoromański kościół Podwyższenia Krzyża Świętego. Aż do 1921 roku, a więc roku powołania samodzielnej parafii, Wierzbie podlegało parafii Przechód.
Najbujniejszy rozwój Wierzbie przeżywało od połowy XIX wieku. Z 491 mieszkańców w 1830 r. liczba ludności miejscowości zwiększyła się do 1013 w 1861 roku. W tym też czasie zmienił się charakter miejscowości – z miejscowości typowo rolniczej przekształciła się w miejscowość usługowo-rolniczą. W 1. poł. XX wieku powstała w Wierzbiu m.in. Fabryka Butów Sieberta, zatrudniająca nawet do 50 osób, Fabryka Siatki Ogrodzeniowej oraz liczne rodzinne zakłady rzemieślnicze. Jako że miejscowość słynęła wówczas z hodowli bydła, organizowano w niej coroczne jarmarki.
W 1940 roku (1938) powstało w Wierzbiu niemieckie lotnisko wojskowe, pełniące początkowo funkcję lotniska ćwiczebnego. Pod koniec wojny do funkcjonującej w miejscowości jednostki myśliwskiej, w ramach Jagdschwader 52, dołączono także jednostkę szturmową. Na lotnisku przebywał m.in. as niemieckiego myślistwa Erich Hartmann (1945 r.), oraz prawdopodobnie, jako jeniec, jeden z najsłynniejszych pilotów brytyjskich Douglas Bader. II wojna światowa oszczędziła Wierzbie. Szacuje się, że około 30 mieszkańców miejscowości to ofiary zawieruchy końca wojny i okresu bezpośrednio powojennego. Zaraz po wojnie liczba ludności Wierzbia wynosiła niespełna 700 osób. Nowo przybyli repatrianci pochodzili głównie z województw: wołyńskiego, lwowskiego i tarnopolskiego.
W 2007 r. Wierzbie zdobyło dwa I miejsca w konkursie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego „Piękna wieś opolska”, w kategoriach: „Najlepszy projekt odnowy wsi” i „Najlepszy start w Odnowie wsi”.
ZabytkiEdytuj
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[7]:
- kaplica cmentarna, z 1795 roku – XVIII w.
- park pałacowy – podworski, pozostałość z XVIII–XIX wieku
inne zabytki:
- kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, wybudowany w latach 1905–1906, arch. Joseph Ebers
- lapidarium.
Pomniki przyrodyEdytuj
- dwa platany klonolistne,
- osiem dębów.
CiekawostkiEdytuj
W miejscowości znajdują się największy świerk na Opolszczyźnie i największe torfowisko przejściowe w województwie opolskim (na granicy miejscowości).
PrzypisyEdytuj
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych - Poczta Polska. „Spis numerów adresowych”, s. według indeksu nazw, 2013. Warszawa: Poczta Polska S.A..
- ↑ a b c Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Falkenberg (niem.). 2006. [dostęp 2012-08-02].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c Heinrich Adamy: Die Schlesischen Ortsnamen ihre entstechung und bedeutung. Wrocław: Verlag von Priebotsch`s Buchhandlung, 1888, s. 54.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 66. [dostęp 2012-12-24].