Wikipedia:Dobre Artykuły/archiwum/2021-04

Aktualnie na stronie głównej

Bataański marsz śmierci – przymusowa ewakuacja około 76–78 tys. jeńców wojennych przeprowadzona przez Cesarską Armię Japońską w kwietniu 1942 roku, w czasie wojny na Pacyfiku, po kapitulacji amerykańsko-filipińskiego garnizonu na półwyspie Bataan. Generał Masaharu Homma, dowódca japońskiego 14. Obszaru Armijnego, zamierzał jak najszybciej zdobyć ostatni amerykański bastion na Filipinach, którym była wyspa Corregidor. Dlatego rozkazał, aby z Bataanu, będącego podstawą wyjściową do kolejnej operacji, jak najszybciej usunąć wszystkich jeńców wojennych. Od 76 tys. do 78 tys. Amerykanów oraz Filipińczyków – wyczerpanych kilkumiesięcznymi walkami, niedożywionych, często rannych lub chorych – popędzono pieszo do odległego o ponad 100 kilometrów San Fernando, skąd zostali przetransportowani koleją do Capas, a następnie doprowadzeni do obozu jenieckiego O'Donnell. Maszerującym w tropikalnym upale jeńcom wydawano minimalne ilości wody i pożywienia, a rannym oraz chorym w większości wypadków nie udzielono pomocy medycznej. Jeńcy byli także nieustannie maltretowani przez japońskich żołnierzy. Tych, którzy nie byli w stanie iść dalej, rozstrzeliwano lub zakłuwano bagnetami. W trakcie „marszu śmierci” zginęło około 500–1000 Amerykanów i nawet do 10 tys. Filipińczyków. Tysiące innych zmarło wkrótce po dotarciu do O'Donnell. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 kwietnia edytuj

SG-1000 – konsola gier wideo wydana w 1983 roku przez Segę. Była to pierwsza próba wejścia Segi na rynek domowy. Premiera konsoli odbyła się w tym samym dniu, co premiera Nintendo Entertainment System przedsiębiorstwa Nintendo. Sega udostępniła konsolę na rynku w kilku wariantach: poza pierwotnym modelem została wydana również jako komputer SC-3000 oraz lekko zmodyfikowana wersja (np. dżojstik zastąpiono gamepadami) SG-1000 II. Ze względu na konkurencję ze strony Nintendo Entertainment System, SG-1000 nie odniosła sukcesu rynkowego, mimo wydanych na nią portów gier arcade, takich jak Galaga. Sega Mark III, pierwotnie planowana trzecia wersja konsoli – wyposażona m.in. w nowy chip odpowiedzialny za grafikę i zawierająca własną bibliotekę gier – choć była wstecznie kompatybilna z grami z SG-100 – została później wydana na zachodzie jako Sega Master System.

2 kwietnia edytuj

Che gelida manina – tenorowa aria z I aktu opery Cyganeria Giacoma Pucciniego, do której libretto napisali Luigi Illica oraz Giuseppe Giacosa. Utwór składa się z trzech muzycznie odrębnych części, którym brakuje balansu tonalnego, ale są one spójne jako całość. Aria przypisana jest do roli Rodolfa, postaci należącej do paryskiej bohemy. Pierwszy tę rolę w czasie światowej prapremiery Cyganerii zaśpiewał Evan Gorga 1 lutego 1896 roku. Aria jest najbardziej znanym utworem z tej opery i należy do podstawowego repertuaru tenorowego na świecie. W trakcie arii Rodolfo wyznaje Mimì, że pracuje jako poeta i nie ma pieniędzy, ale marzy o lepszym życiu. Na koniec prosi ją, aby powiedziała coś o sobie. Cyganeria to jedna z najpopularniejszych oper, a Che gelida manina, będąca najbardziej znaną arią tenorową opery, jest w konsekwencji jedną z najczęściej nagrywanych arii tenorów. W latach 1900-1980 prawie 500 tenorów nagrało tę arię w co najmniej siedmiu różnych językach.

3 kwietnia edytuj

Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Rogaczach – prawosławna cerkiew parafialna w Rogaczach. Należy do dekanatu Kleszczele diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew prawosławna w Rogaczach z pewnością istniała na początku XVII wieku. W XVIII wieku z fundacji Jerzego Matuszewicza na miejscu starszej, już bardzo zniszczonej świątyni wzniesiono nową cerkiew unicką. W 1839 roku cerkiew w Rogaczach, na mocy postanowień synodu połockiego, została administracyjnie włączona do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Świątynia stała się po tej dacie ośrodkiem kultu św. Antoniego Pieczerskiego. W 1872 roku budynek został całkowicie zniszczony wskutek pożaru. Na miejsce spalonej cerkwi przeniesiona została świątynia odkupiona od parafii w Dubinach. W 1940 roku w świątyni w Rogaczach urządzony został drugi ołtarz pod wezwaniem św. Antoniego Pieczerskiego. Cztery lata później obiekt poważnie ucierpiał na skutek ostrzału artyleryjskiego. Po wojnie budowla była kilkakrotnie odnawiana. Gruntowny remont przeszła na początku XXI wieku.

4 kwietnia edytuj

Legion ulicy – polski czarno-biały dramat filmowy z 1932 roku w reżyserii Aleksandra Forda na podstawie scenariusza Maksymiliana Emmera oraz Andrzeja Wolicy. Produkcja przedstawia losy nastoletniego Józka. Chłopak podejmuje pracę gazeciarza, aby pomóc matce, która uległa wypadkowi. W odróżnieniu od większości ówczesnych produkcji polskich, odrzucających realizm i codzienność, Aleksander Ford podjął temat bliski życiu i polskiej rzeczywistości. Tematyka oraz nowatorskie metody realizatorskie przyniosły Legionowi ulicy pozytywne recenzje krytyki i entuzjastyczne przyjęcie przez publiczność. Dziennikarze rozwodzili się szeroko nad stroną techniczną dzieła Forda. Według Stefanii Zahorskiej fabuła nie odznaczała się zbytnim zdramatyzowaniem, jednak sama ilustracja życia codziennego gazeciarzy wzbogaca opowieść. Recenzenci pochlebnie odnosili się do gry aktorskiej, szczególnie głównych bohaterów oraz młodych statystów. Legion ulicy otrzymał złoty medal jako najlepszy film 1932 roku od czytelników tygodnika Kino. Kopie filmu zaginęły w czasie II wojny światowej.

5 kwietnia edytuj

Rodzina Smithów – amerykańska rodzina, kluczowa dla historii ruchu świętych w dniach ostatnich, okresowo aktywna również w polityce Stanów Zjednoczonych. Pochodząca z Anglii, osiadła w Ameryce Północnej w pierwszej połowie XVII wieku. Znana jest głównie dzięki działalności Josepha Smitha juniora oraz z przywódczej roli w wywodzących się od niego ruchach religijnych. Na przestrzeni dekad członkowie rodziny zasiadali w amerykańskich parlamentach stanowych w Massachusetts, Illinois oraz Utah, a Joseph Smith był pierwszym w historii kandydatem na prezydenta Stanów Zjednoczonych, który został zamordowany podczas kampanii prezydenckiej. Szczególna rola Smithów w ruchu świętych w dniach ostatnich znalazła odzwierciedlenie w mormońskiej sztuce, literaturze i kulturze popularnej. Ocenia się, że na świecie żyje od 40 do 50 tysięcy osób, które swoje korzenie wywodzą od rodziny Smithów.

6 kwietnia edytuj

Krążownik rakietowy – klasa współczesnych dużych okrętów o silnym uzbrojeniu, którego główny element stanowią pociski rakietowe, jedyna podklasa krążowników używana w XXI wieku. Stanowią jako klasa największe i najsilniejsze okręty bojowe budowane w okresie powojennym po okrętach lotniczych i desantowych. Krążowniki rakietowe stanowią kolejną generację istniejącej od XIX wieku klasy krążowników. Pojawiły się w czasach zimnej wojny, pod koniec lat 50. XX wieku, najpierw w postaci przebudowanych krążowników klasycznych, a następnie specjalnie budowanych okrętów. Mogą mieć napęd klasyczny lub atomowy. W zależności od koncepcji obowiązującej w danej flocie, służyły przede wszystkim do obrony przeciwlotniczej lub przeciwpodwodnej zespołów floty, albo rzadziej do zwalczania rakietami okrętów nawodnych. Podstawowe ich uzbrojenie stanowiły pociski przeciwlotnicze średniego lub dalekiego zasięgu albo pociski przeciwokrętowe dalekiego zasięgu, a także rakietotorpedy. Nowsze okręty tej klasy dysponują silnym uniwersalnym uzbrojeniem do zwalczania różnych typów zagrożeń, chociaż dominujące jest uzbrojenie przeciwlotnicze, a od XXI wieku także przeciwrakietowe. Artyleria odgrywa natomiast w ich uzbrojeniu niewielką rolę. Krążowniki rakietowe budowane były przede wszystkim w USA i ZSRR i pozostają dalej na uzbrojeniu w XXI wieku.

7 kwietnia edytuj

Regaliceratops – wymarły rodzaj dinozaura, ceratopsa z rodziny Ceratopsidae. Był dużym czworonożnym roślinożercą o czaszce bogato ornamentowanej. Pozostałości należące do nieznanego wcześniej nauce rodzaju dinozaura znaleziono na północnym zachodzie Alberty, 164 km na południe od Calgary. Spoczywały pośród skał formacji St. Mary River datowanych na mastrycht, na samym stropie. Regaliceratops okazał się zaawansowanym ewolucyjnie przedstawicielem Chasmosaurinae, przedstawicielem plemienia Triceratopsini. Do jego najbliższych krewnych zaliczali się wcześniejszy Anchiceratops oraz sławny Triceratops. Autorzy jego opisu wskazują również cechy bardziej charakterystyczne dla drugiej podrodziny Ceratopsidae, Centrosaurinae. Podobieństwa do centrozaurynów zdają się jednak powierzchowne. Opisaną mozaikę cech interpretują jako wyraz konwergencji.

8 kwietnia edytuj

SG-1000 – konsola gier wideo wydana w 1983 roku przez Segę. Była to pierwsza próba wejścia Segi na rynek domowy. Premiera konsoli odbyła się w tym samym dniu, co premiera Nintendo Entertainment System przedsiębiorstwa Nintendo. Sega udostępniła konsolę na rynku w kilku wariantach: poza pierwotnym modelem została wydana również jako komputer SC-3000 oraz lekko zmodyfikowana wersja (np. dżojstik zastąpiono gamepadami) SG-1000 II. Ze względu na konkurencję ze strony Nintendo Entertainment System, SG-1000 nie odniosła sukcesu rynkowego, mimo wydanych na nią portów gier arcade, takich jak Galaga. Sega Mark III, pierwotnie planowana trzecia wersja konsoli – wyposażona m.in. w nowy chip odpowiedzialny za grafikę i zawierająca własną bibliotekę gier – choć była wstecznie kompatybilna z grami z SG-100 – została później wydana na zachodzie jako Sega Master System.

9 kwietnia edytuj

Che gelida manina – tenorowa aria z I aktu opery Cyganeria Giacoma Pucciniego, do której libretto napisali Luigi Illica oraz Giuseppe Giacosa. Utwór składa się z trzech muzycznie odrębnych części, którym brakuje balansu tonalnego, ale są one spójne jako całość. Aria przypisana jest do roli Rodolfa, postaci należącej do paryskiej bohemy. Pierwszy tę rolę w czasie światowej prapremiery Cyganerii zaśpiewał Evan Gorga 1 lutego 1896 roku. Aria jest najbardziej znanym utworem z tej opery i należy do podstawowego repertuaru tenorowego na świecie. W trakcie arii Rodolfo wyznaje Mimì, że pracuje jako poeta i nie ma pieniędzy, ale marzy o lepszym życiu. Na koniec prosi ją, aby powiedziała coś o sobie. Cyganeria to jedna z najpopularniejszych oper, a Che gelida manina, będąca najbardziej znaną arią tenorową opery, jest w konsekwencji jedną z najczęściej nagrywanych arii tenorów. W latach 1900–1980 prawie 500 tenorów nagrało tę arię w co najmniej siedmiu różnych językach.

10 kwietnia edytuj

Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Rogaczach – prawosławna cerkiew parafialna w Rogaczach. Należy do dekanatu Kleszczele diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew prawosławna w Rogaczach z pewnością istniała na początku XVII wieku. W XVIII wieku z fundacji Jerzego Matuszewicza na miejscu starszej, już bardzo zniszczonej świątyni wzniesiono nową cerkiew unicką. W 1839 roku cerkiew w Rogaczach, na mocy postanowień synodu połockiego, została administracyjnie włączona do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Świątynia stała się po tej dacie ośrodkiem kultu św. Antoniego Pieczerskiego. W 1872 roku budynek został całkowicie zniszczony wskutek pożaru. Na miejsce spalonej cerkwi przeniesiona została świątynia odkupiona od parafii w Dubinach. W 1940 roku w świątyni w Rogaczach urządzony został drugi ołtarz pod wezwaniem św. Antoniego Pieczerskiego. Cztery lata później obiekt poważnie ucierpiał na skutek ostrzału artyleryjskiego. Po wojnie budowla była kilkakrotnie odnawiana. Gruntowny remont przeszła na początku XXI wieku.

11 kwietnia edytuj

Legion ulicy – polski czarno-biały dramat filmowy z 1932 roku w reżyserii Aleksandra Forda na podstawie scenariusza Maksymiliana Emmera oraz Andrzeja Wolicy. Produkcja przedstawia losy nastoletniego Józka. Chłopak podejmuje pracę gazeciarza, aby pomóc matce, która uległa wypadkowi. W odróżnieniu od większości ówczesnych produkcji polskich, odrzucających realizm i codzienność, Aleksander Ford podjął temat bliski życiu i polskiej rzeczywistości. Tematyka oraz nowatorskie metody realizatorskie przyniosły Legionowi ulicy pozytywne recenzje krytyki i entuzjastyczne przyjęcie przez publiczność. Dziennikarze rozwodzili się szeroko nad stroną techniczną dzieła Forda. Według Stefanii Zahorskiej fabuła nie odznaczała się zbytnim zdramatyzowaniem, jednak sama ilustracja życia codziennego gazeciarzy wzbogaca opowieść. Recenzenci pochlebnie odnosili się do gry aktorskiej, szczególnie głównych bohaterów oraz młodych statystów. Legion ulicy otrzymał złoty medal jako najlepszy film 1932 roku od czytelników tygodnika Kino. Kopie filmu zaginęły w czasie II wojny światowej.

12 kwietnia edytuj

Rodzina Smithów – amerykańska rodzina, kluczowa dla historii ruchu świętych w dniach ostatnich, okresowo aktywna również w polityce Stanów Zjednoczonych. Pochodząca z Anglii, osiadła w Ameryce Północnej w pierwszej połowie XVII wieku. Znana jest głównie dzięki działalności Josepha Smitha juniora oraz z przywódczej roli w wywodzących się od niego ruchach religijnych. Na przestrzeni dekad członkowie rodziny zasiadali w amerykańskich parlamentach stanowych w Massachusetts, Illinois oraz Utah, a Joseph Smith był pierwszym w historii kandydatem na prezydenta Stanów Zjednoczonych, który został zamordowany podczas kampanii prezydenckiej. Szczególna rola Smithów w ruchu świętych w dniach ostatnich znalazła odzwierciedlenie w mormońskiej sztuce, literaturze i kulturze popularnej. Ocenia się, że na świecie żyje od 40 do 50 tysięcy osób, które swoje korzenie wywodzą od rodziny Smithów.

13 kwietnia edytuj

Krążownik rakietowy – klasa współczesnych dużych okrętów o silnym uzbrojeniu, którego główny element stanowią pociski rakietowe, jedyna podklasa krążowników używana w XXI wieku. Stanowią jako klasa największe i najsilniejsze okręty bojowe budowane w okresie powojennym po okrętach lotniczych i desantowych. Krążowniki rakietowe stanowią kolejną generację istniejącej od XIX wieku klasy krążowników. Pojawiły się w czasach zimnej wojny, pod koniec lat 50. XX wieku, najpierw w postaci przebudowanych krążowników klasycznych, a następnie specjalnie budowanych okrętów. Mogą mieć napęd klasyczny lub atomowy. W zależności od koncepcji obowiązującej w danej flocie, służyły przede wszystkim do obrony przeciwlotniczej lub przeciwpodwodnej zespołów floty, albo rzadziej do zwalczania rakietami okrętów nawodnych. Podstawowe ich uzbrojenie stanowiły pociski przeciwlotnicze średniego lub dalekiego zasięgu albo pociski przeciwokrętowe dalekiego zasięgu, a także rakietotorpedy. Nowsze okręty tej klasy dysponują silnym uniwersalnym uzbrojeniem do zwalczania różnych typów zagrożeń, chociaż dominujące jest uzbrojenie przeciwlotnicze, a od XXI wieku także przeciwrakietowe. Artyleria odgrywa natomiast w ich uzbrojeniu niewielką rolę. Krążowniki rakietowe budowane były przede wszystkim w USA i ZSRR i pozostają dalej na uzbrojeniu w XXI wieku.

14 kwietnia edytuj

Regaliceratops – wymarły rodzaj dinozaura, ceratopsa z rodziny Ceratopsidae. Był dużym czworonożnym roślinożercą o czaszce bogato ornamentowanej. Pozostałości należące do nieznanego wcześniej nauce rodzaju dinozaura znaleziono na północnym zachodzie Alberty, 164 km na południe od Calgary. Spoczywały pośród skał formacji St. Mary River datowanych na mastrycht, na samym stropie. Regaliceratops okazał się zaawansowanym ewolucyjnie przedstawicielem Chasmosaurinae, przedstawicielem plemienia Triceratopsini. Do jego najbliższych krewnych zaliczali się wcześniejszy Anchiceratops oraz sławny Triceratops. Autorzy jego opisu wskazują również cechy bardziej charakterystyczne dla drugiej podrodziny Ceratopsidae, Centrosaurinae. Podobieństwa do centrozaurynów zdają się jednak powierzchowne. Opisaną mozaikę cech interpretują jako wyraz konwergencji.

15 kwietnia edytuj

SG-1000 – konsola gier wideo wydana w 1983 roku przez Segę. Była to pierwsza próba wejścia Segi na rynek domowy. Premiera konsoli odbyła się w tym samym dniu, co premiera Nintendo Entertainment System przedsiębiorstwa Nintendo. Sega udostępniła konsolę na rynku w kilku wariantach: poza pierwotnym modelem została wydana również jako komputer SC-3000 oraz lekko zmodyfikowana wersja (np. dżojstik zastąpiono gamepadami) SG-1000 II. Ze względu na konkurencję ze strony Nintendo Entertainment System, SG-1000 nie odniosła sukcesu rynkowego, mimo wydanych na nią portów gier arcade, takich jak Galaga. Sega Mark III, pierwotnie planowana trzecia wersja konsoli – wyposażona m.in. w nowy chip odpowiedzialny za grafikę i zawierająca własną bibliotekę gier – choć była wstecznie kompatybilna z grami z SG-100 – została później wydana na zachodzie jako Sega Master System.

16 kwietnia edytuj

Che gelida manina – tenorowa aria z I aktu opery Cyganeria Giacoma Pucciniego, do której libretto napisali Luigi Illica oraz Giuseppe Giacosa. Utwór składa się z trzech muzycznie odrębnych części, którym brakuje balansu tonalnego, ale są one spójne jako całość. Aria przypisana jest do roli Rodolfa, postaci należącej do paryskiej bohemy. Pierwszy tę rolę w czasie światowej prapremiery Cyganerii zaśpiewał Evan Gorga 1 lutego 1896 roku. Aria jest najbardziej znanym utworem z tej opery i należy do podstawowego repertuaru tenorowego na świecie. W trakcie arii Rodolfo wyznaje Mimì, że pracuje jako poeta i nie ma pieniędzy, ale marzy o lepszym życiu. Na koniec prosi ją, aby powiedziała coś o sobie. Cyganeria to jedna z najpopularniejszych oper, a Che gelida manina, będąca najbardziej znaną arią tenorową opery, jest w konsekwencji jedną z najczęściej nagrywanych arii tenorów. W latach 1900–1980 prawie 500 tenorów nagrało tę arię w co najmniej siedmiu różnych językach.

17 kwietnia edytuj

Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Rogaczach – prawosławna cerkiew parafialna w Rogaczach. Należy do dekanatu Kleszczele diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew prawosławna w Rogaczach z pewnością istniała na początku XVII wieku. W XVIII wieku z fundacji Jerzego Matuszewicza na miejscu starszej, już bardzo zniszczonej świątyni wzniesiono nową cerkiew unicką. W 1839 roku cerkiew w Rogaczach, na mocy postanowień synodu połockiego, została administracyjnie włączona do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Świątynia stała się po tej dacie ośrodkiem kultu św. Antoniego Pieczerskiego. W 1872 roku budynek został całkowicie zniszczony wskutek pożaru. Na miejsce spalonej cerkwi przeniesiona została świątynia odkupiona od parafii w Dubinach. W 1940 roku w świątyni w Rogaczach urządzony został drugi ołtarz pod wezwaniem św. Antoniego Pieczerskiego. Cztery lata później obiekt poważnie ucierpiał na skutek ostrzału artyleryjskiego. Po wojnie budowla była kilkakrotnie odnawiana. Gruntowny remont przeszła na początku XXI wieku.

18 kwietnia edytuj

Legion ulicy – polski czarno-biały dramat filmowy z 1932 roku w reżyserii Aleksandra Forda na podstawie scenariusza Maksymiliana Emmera oraz Andrzeja Wolicy. Produkcja przedstawia losy nastoletniego Józka. Chłopak podejmuje pracę gazeciarza, aby pomóc matce, która uległa wypadkowi. W odróżnieniu od większości ówczesnych produkcji polskich, odrzucających realizm i codzienność, Aleksander Ford podjął temat bliski życiu i polskiej rzeczywistości. Tematyka oraz nowatorskie metody realizatorskie przyniosły Legionowi ulicy pozytywne recenzje krytyki i entuzjastyczne przyjęcie przez publiczność. Dziennikarze rozwodzili się szeroko nad stroną techniczną dzieła Forda. Według Stefanii Zahorskiej fabuła nie odznaczała się zbytnim zdramatyzowaniem, jednak sama ilustracja życia codziennego gazeciarzy wzbogaca opowieść. Recenzenci pochlebnie odnosili się do gry aktorskiej, szczególnie głównych bohaterów oraz młodych statystów. Legion ulicy otrzymał złoty medal jako najlepszy film 1932 roku od czytelników tygodnika Kino. Kopie filmu zaginęły w czasie II wojny światowej.

19 kwietnia edytuj

Tadeusz Konwicki (ur. 22 czerwca 1926 w Nowej Wilejce, zm. 7 stycznia 2015 w Warszawie) – polski prozaik, scenarzysta i reżyser, przedstawiciel polskiej szkoły filmowej. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Karierę literacką zaczynał jako reportażysta i rysownik, a już w 1948 roku zadebiutował zatrzymaną przez cenzurę komunistyczną powieścią Rojsty. W latach obowiązywania doktryny socrealizmu należał do środowiska umownie nazywanego „pryszczatymi”. W 1956 roku objął funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Kadr”, w ramach którego zarówno pisał scenariusze do filmów innych reżyserów, jak i kręcił własne filmy. Za debiut filmowy Ostatni dzień lata został nagrodzony Grand Prix Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Krótkometrażowych w Wenecji. W kolejnych swych filmach podkreślał swoją nostalgię za wielokulturowymi Kresami Wschodnimi. Miano dysydenta zdobył także utworami literackimi krytycznymi wobec rzeczywistości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wraz z upływem czasu coraz bardziej eksperymentował z formą oraz treścią swoich utworów, kierując się stopniowo w stronę niezaangażowanej literatury osobnej.

20 kwietnia edytuj

ORP Zwinny – polski ścigacz okrętów podwodnych z okresu zimnej wojny, a wcześniej radziecki BO-291 oraz MPK-291, jeden z ośmiu pozyskanych przez Polskę okrętów projektu 122bis. Okręt został zwodowany w sierpniu 1950 roku w stoczni numer 340 w Zielonodolsku, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR przyjęto go w październiku tego roku. Okręt napędzany był przez trzy silniki wysokoprężne 9D o mocy 809 kW każdy, z których dwa zewnętrzne umieszczone były w maszynowni dziobowej, a środkowy – w przedziale rufowym. Załoga okrętu składała się z 54–55 oficerów, podoficerów i marynarzy. W 1957 roku jednostka została wydzierżawiona przez Polskę i 15 grudnia tego roku weszła w skład Marynarki Wojennej. Okręt, oznaczony podczas służby znakami burtowymi DS-45 oraz 365, został skreślony z listy floty w styczniu 1971 roku.

21 kwietnia edytuj

Przetacznik bluszczykowy – gatunek rośliny należący do rodziny babkowatych, przy czym dawniej wyróżniany był jako gatunek zbiorowy V. hederifolia aggr., natomiast współcześnie jest zwykle jednym z pięciu drobnych gatunków w jego obrębie. Występuje w Europie, na Kaukazie, w Azji Mniejszej, zachodniej Azji, na Bliskim Wschodzie oraz w północno-zachodniej Afryce. Roślina została także zawleczona do Ameryki Północnej i Azji Wschodniej, gdzie ma status gatunku inwazyjnego. W Polsce gatunek jest rozpowszechniony. Występuje zwykle jako chwast w uprawach. Przetacznik bluszczykowy nie jest zwykle wymieniany jako jeden z nielicznych, leczniczych przedstawicieli swego rodzaju. Zawiera jednak substancje biologicznie czynne. Ekstrakty wodne z tego gatunku wykazują działanie przeciwzapalne polegające na neutralizowaniu wolnych rodników. Gatunek jest utrwalonym mieszańcem przetacznika bladego i przetacznika trójklapowego.

22 kwietnia edytuj

Derkaczek – gatunek ptaka z rodziny chruścieli. Występuje w Afryce Subsaharyjskiej na południe od równoleżnika 12°N. Część populacji jest wędrowna; w strefie okołorównikowej występują zarówno ptaki osiadłe, jak i wędrowne. Po raz pierwszy gatunek opisał Wilhelm Peters w 1854 roku. Holotyp pochodził z Tete w środkowym Mozambiku. Derkaczki zamieszkują różnorodne tereny trawiaste. Są to zarówno obszary położone przy brzegach słodkowodnych mokradeł i zbiorników. Pożywieniem derkaczków są dżdżownice, mięczaki, owady i ich larwy oraz niewielkie płazy bezogonowe. Zjadają również nasiona, szczególnie traw, oraz inną materię roślinną – źdźbła traw, pąki i liście. Pożywienia szukają zarówno w ukryciu, jak i na otwartej przestrzeni na drogach. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje derkaczka za gatunek najmniejszej troski nieprzerwanie od 1988 roku. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny ze względu na brak widocznych zagrożeń.

23 kwietnia edytuj

ORP Jastrząb – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z serii dwunastu okrętów projektu 206F. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany w lutym 1963 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go w styczniu 1964 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakiem burtowym 615, cały okres służby spędziła w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu. „Jastrząb” został skreślony z listy floty po ponad 26-letnim okresie użytkowania w kwietniu 1990 roku.

24 kwietnia edytuj

Star 1466 − samochód ciężarowo-terenowy, trzyosiowy, produkowany w latach 2001–2006 przez zakłady Star Trucks w Starachowicach (od 2003 roku MAN STAR Trucks & Buses). Stanowił jedną z ostatnich ciężarówek terenowych marki Star. Samochody tego typu użytkowane są w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, w armii Jemenu oraz przez służby cywilne. Oznaczenie modelu 1466 pochodzi od dopuszczalnej masy całkowitej 14 ton i napędu 6×6, natomiast ładowność wynosi 6 ton. Do tej samej generacji należał także lżejszy 12-tonowy trzyosiowy Star 1266 i 9/10-tonowy dwuosiowy Star 944. Napęd stanowi rzędowy 6-cylindrowy turbodoładowany silnik wysokoprężny MAN D0826 LFG15 o pojemności skokowej 6,87 l, spełniający normę Euro 2. Rozwija moc maksymalną 162 kW przy 2400 obr./min i osiąga maksymalny moment obrotowy 820 Nm przy 1500 obr./min. W 2006 roku koncern MAN w ramach polityki korporacyjnej zdecydował o zakończeniu montażu Stara 1466 w Starachowicach i w ogóle ciężarówek własnej konstrukcji zakładów Star, co było między innymi związane z zaprzestaniem produkcji kabin tego typu w Europie i skupieniem produkcji ciężarówek w austriackich zakładach w Steyr.

25 kwietnia edytuj

Adaptacja filmowa – przeznaczona do sfilmowania przeróbka pierwotnego materiału literackiego, teatralnego, muzycznego lub innego artystycznego. Celem ekranizacji jest dostosowanie adaptowanego utworu do wymogów nowego medium, odmiennego materiału bądź potrzeb i wymagań nowej publiczności. Już od początku istnienia kina nawiązywano do kanonu dzieł literackich. Ze względu na ówcześnie niewielką długość taśm filmowych takie próby w pierwszej dekadzie XX wieku były ograniczone, toteż znaczącej redukcji poddawano pierwotny materiał literacki. Nawet jednak w momencie, gdy adaptacje dzieł literackich stawały się coraz dojrzalsze technicznie, problem stanowiła cenzura – ekonomiczna, obyczajowa, niekiedy również polityczna. W obliczu rosnących nakładów na produkcję filmową najpewniejsze dochody przynosiły i przynoszą adaptacje niekontrowersyjnych dzieł literackich. Szczególnie dochodowe adaptacje filmowe powstają na licencji komiksów. Zwłaszcza filmy i seriale animowane pozwalają łatwo oddać styl wizualny pierwowzorów komiksowych.

26 kwietnia edytuj

Tadeusz Konwicki (ur. 22 czerwca 1926 w Nowej Wilejce, zm. 7 stycznia 2015 w Warszawie) – polski prozaik, scenarzysta i reżyser, przedstawiciel polskiej szkoły filmowej. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Karierę literacką zaczynał jako reportażysta i rysownik, a już w 1948 roku zadebiutował zatrzymaną przez cenzurę komunistyczną powieścią Rojsty. W latach obowiązywania doktryny socrealizmu należał do środowiska umownie nazywanego „pryszczatymi”. W 1956 roku objął funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Kadr”, w ramach którego zarówno pisał scenariusze do filmów innych reżyserów, jak i kręcił własne filmy. Za debiut filmowy Ostatni dzień lata został nagrodzony Grand Prix Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Krótkometrażowych w Wenecji. W kolejnych swych filmach podkreślał swoją nostalgię za wielokulturowymi Kresami Wschodnimi. Miano dysydenta zdobył także utworami literackimi krytycznymi wobec rzeczywistości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wraz z upływem czasu coraz bardziej eksperymentował z formą oraz treścią swoich utworów, kierując się stopniowo w stronę niezaangażowanej literatury osobnej.

27 kwietnia edytuj

ORP Zwinny – polski ścigacz okrętów podwodnych z okresu zimnej wojny, a wcześniej radziecki BO-291 oraz MPK-291, jeden z ośmiu pozyskanych przez Polskę okrętów projektu 122bis. Okręt został zwodowany w sierpniu 1950 roku w stoczni numer 340 w Zielonodolsku, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR przyjęto go w październiku tego roku. Okręt napędzany był przez trzy silniki wysokoprężne 9D o mocy 809 kW każdy, z których dwa zewnętrzne umieszczone były w maszynowni dziobowej, a środkowy – w przedziale rufowym. Załoga okrętu składała się z 54–55 oficerów, podoficerów i marynarzy. W 1957 roku jednostka została wydzierżawiona przez Polskę i 15 grudnia tego roku weszła w skład Marynarki Wojennej. Okręt, oznaczony podczas służby znakami burtowymi DS-45 oraz 365, został skreślony z listy floty w styczniu 1971 roku.

28 kwietnia edytuj

Przetacznik bluszczykowy – gatunek rośliny należący do rodziny babkowatych, przy czym dawniej wyróżniany był jako gatunek zbiorowy V. hederifolia aggr., natomiast współcześnie jest zwykle jednym z pięciu drobnych gatunków w jego obrębie. Występuje w Europie, na Kaukazie, w Azji Mniejszej, zachodniej Azji, na Bliskim Wschodzie oraz w północno-zachodniej Afryce. Roślina została także zawleczona do Ameryki Północnej i Azji Wschodniej, gdzie ma status gatunku inwazyjnego. W Polsce gatunek jest rozpowszechniony. Występuje zwykle jako chwast w uprawach. Przetacznik bluszczykowy nie jest zwykle wymieniany jako jeden z nielicznych, leczniczych przedstawicieli swego rodzaju. Zawiera jednak substancje biologicznie czynne. Ekstrakty wodne z tego gatunku wykazują działanie przeciwzapalne polegające na neutralizowaniu wolnych rodników. Gatunek jest utrwalonym mieszańcem przetacznika bladego i przetacznika trójklapowego.

29 kwietnia edytuj

Derkaczek – gatunek ptaka z rodziny chruścieli. Występuje w Afryce Subsaharyjskiej na południe od równoleżnika 12°N. Część populacji jest wędrowna; w strefie okołorównikowej występują zarówno ptaki osiadłe, jak i wędrowne. Po raz pierwszy gatunek opisał Wilhelm Peters w 1854 roku. Holotyp pochodził z Tete w środkowym Mozambiku. Derkaczki zamieszkują różnorodne tereny trawiaste. Są to zarówno obszary położone przy brzegach słodkowodnych mokradeł i zbiorników. Pożywieniem derkaczków są dżdżownice, mięczaki, owady i ich larwy oraz niewielkie płazy bezogonowe. Zjadają również nasiona, szczególnie traw, oraz inną materię roślinną – źdźbła traw, pąki i liście. Pożywienia szukają zarówno w ukryciu, jak i na otwartej przestrzeni na drogach. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje derkaczka za gatunek najmniejszej troski nieprzerwanie od 1988 roku. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny ze względu na brak widocznych zagrożeń.

30 kwietnia edytuj

ORP Jastrząb – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z serii dwunastu okrętów projektu 206F. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany w lutym 1963 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go w styczniu 1964 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakiem burtowym 615, cały okres służby spędziła w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu. „Jastrząb” został skreślony z listy floty po ponad 26-letnim okresie użytkowania w kwietniu 1990 roku.