Wikipedia:Dobre Artykuły/archiwum/2024-06

2024-06-01

Nasze dzieci – polski dramat filmowy z 1948 roku w reżyserii Natana Grossa. Film opowiada o grupie dzieci ocalałych z Zagłady Żydów, które znalazły się pod opieką żydowskiego sierocińca w Helenówku. Składają u nich wizytę dwaj żydowscy komicy Szymon Dżigan oraz Izrael Szumacher (w rolach samych siebie). Tematem filmu jest nieadekwatność przedstawienia filmowymi środkami artystycznymi skrajnie traumatycznych przeżyć wojennych. Nasze dzieci, nakręcone metodą paradokumentalną, nie zostały dopuszczone do szerszego wyświetlania w komunistycznej Polsce, a sam Natan Gross musiał wyemigrować do Izraela. W 1951 roku film miał premierę w Izraelu, jednak szybko został zdjęty z ekranów. Nasze dzieci zostały udostępnione szerszej publiczności po rekonstrukcji w 1991 roku, zyskując ostatecznie opinię ostatniego pełnometrażowego polskiego filmu fabularnego w języku jidysz. Czytaj więcej…

2024-06-02

Filmografia Audrey Hepburn – w trwającej 33 lata karierze. Audrey Hepburn występowała w filmach, telewizji oraz na scenie. Zagrała w 28 produkcjach fabularnych. Na dużym ekranie debiutowała w 1948 roku rolą stewardesy w komedii Holenderski w 7 lekcjach. Występowała również w musicalach wystawianych w teatrach muzycznych na londyńskim West Endzie. W 1953 roku debiutowała w Hollywood, występując u boku Gregory’ego Pecka w komedii romantycznej Rzymskie wakacje. Po premierze filmu zdobyła status gwiazdy, a jej zdjęcia były publikowane na okładkach wielu prestiżowych pism. Trzy filmy z jej udziałem były zestawiane w pierwszej dziesiątce podsumowań roku w amerykańskim box offisie. Dwanaście produkcji, w których wzięła udział, było nominowanych przynajmniej do jednego Oscara w różnych kategoriach, a pięć z nich zdobyło jedną statuetkę w dowolnej kategorii. Dziesięć filmów z udziałem Hepburn, po uwzględnieniu inflacji, przekroczyło sumę 100 milionów dolarów dochodu z biletów na rynku krajowym. Czytaj więcej…

2024-06-03

Masakra w Lidicach – masakra z okresu II wojny światowej, dokonana 10 czerwca 1942 roku przez członków służb mundurowych nazistowskich Niemiec: SS, Gestapo oraz OrPo we wsi Lidice, ówcześnie położonej w Protektoracie Czech i Moraw. Stanowiła część odwetu za przeprowadzoną 27 maja 1942 roku przez dwóch wyszkolonych w Wielkiej Brytanii bojowników operację „Anthropoid”, w wyniku której śmierć poniósł protektor Czech i Moraw Reinhard Heydrich. Lidice zostały wybrane jako obiekt odwetu z powodu błędnego powiązania niektórych mieszkańców tej miejscowości z wykonawcami operacji „Anthropoid” oraz antyniemieckim ruchem oporu w trakcie śledztwa przeprowadzonego przez Gestapo. Sprawcy zbrodni rozstrzelali na miejscu wszystkich mężczyzn powyżej 16. roku życia, zaś kobiety i dzieci przewieźli do szkoły w pobliskim Kladnie, skąd następnie zdecydowaną większość z nich wysłali do obozów koncentracyjnych, gdzie wiele z nich zmarło. Masakra w Lidicach stała się jednym z najbardziej znanych przykładów okrucieństwa nazistowskich Niemiec. Czytaj więcej…

2024-06-04

Dzbanecznik – rodzaj roślin mięsożernych z monotypowej rodziny dzbanecznikowatych Nepenthaceae. Obejmuje co najmniej 168 gatunków. Większość z nich występuje w południowo-wschodniej Azji, ale zasięg rodzaju rozciąga się od Madagaskaru po zachodnią Oceanię. Są to pnącza zasiedlające różne siedliska, zarówno leśne jak i nieleśne, często rosną w górach, w miejscach wilgotnych. Ich liście przekształcone są w pułapki chwytające i trawiące drobne zwierzęta, w przypadku pojedynczych gatunków gromadzące także odchody zwierząt i resztki roślinne. Liczne gatunki i ich mieszańce uprawiane są jako rośliny ozdobne. Lokalnie rośliny te wykorzystywane są także jako lecznicze, a ich pnące pędy służą do wiązania oraz wyplatania. Dzbaneczniki zagrożone są głównie z powodu nielegalnego pozyskiwania roślin na potrzeby kolekcjonerów, w drugiej kolejności z powodu niszczenia siedlisk. Czytaj więcej…

2024-06-05

Bitwa o Umm Kataf – starcie zbrojne pomiędzy Siłami Obronnymi Izraela a Siłami Zbrojnymi Egiptu, do którego doszło w dniach 5–6 czerwca 1967 roku w trakcie wojny sześciodniowej. Atak w kierunku Abu Udżajli i Umm Kataf miał kluczowe znaczenie dla dalszego izraelskiego natarcia w kierunku środkowego Synaju. Zadanie zdobycia obu obszarów przypadło 38 Dywizji Pancernej pod dowództwem gen. Ariela Szarona. Działanie wojsk Szarona na obszarze Umm Kataf miało być wsparte poprzez zajęcie skrzyżowania Bir Lahfan przez siły gen. Awrahama Joffego. Miały one powstrzymać i związać walką egipskie posiłki, które miano skierować do wojsk walczących z Izraelczykami na wybrzeżu oraz w rejonie Umm Kataf. Bitwa została wygrana przez Izraelczyków. Straty obu stron nie są dokładnie znane. W swoich wspomnieniach Szaron podaje 40 zabitych i 140 rannych żołnierzy izraelskich. Egipcjanie mieli stracić 40 czołgów, a straty w ludziach szacuje się na ok. 2000 osób. Czytaj więcej…

2024-06-06

Wagony akumulatorowe systemu Wittfelda – określenie wagonów akumulatorowych skonstruowanych we wrocławskich zakładach Breslauer Aktiengesellschaft für Eisenbahn – Waggenbau und Maschinenbau – Anstalt w 1907 roku pod kierunkiem pruskiego inżyniera Gustava Wittfelda. W latach 1908–1914 różne fabryki wyprodukowały na zlecenie pruskich kolei państwowych łącznie 171 zespołów trakcyjnych złożonych z dwóch bądź trzech wagonów, przeznaczonych pierwotnie do obsługi drugorzędnych linii kolejowych. Po I wojnie światowej w ramach reparacji wojennych 20 zespołów systemu Wittfelda trafiło do Polskich Kolei Państwowych. Na polskich kolejach zostały skreślone z inwentarza na początku lat 50. XX wieku. Pozostałe zespoły wagonów akumulatorowych były eksploatowane w Niemczech Zachodnich do 1964 roku. Niektóre wagony zostały przeznaczone na tabor gospodarczy. Ostatni zachowany na świecie pojazd tego typu został odbudowany staraniem przez ZNTK w Łapach i od 1995 roku jest eksponowany w skansenie kolejnictwa Parowozownia Skierniewice. Czytaj więcej…

2024-06-07

Brygada Kawalerii SS – związek taktyczny kawalerii Waffen-SS walczący na froncie wschodnim od lipca 1941 roku do czerwca 1942 roku. Uczestniczył zarówno w działaniach bojowych na pierwszej linii, jak i w akcjach przeciwpartyzanckich i eksterminacyjnych na zapleczu frontu. Brygada została utworzona w lipcu 1941 roku na bazie dwóch dotąd samodzielnych pułków kawalerii SS. W tym samym miesiącu została przerzucona na centralny odcinek frontu wschodniego. Niektóre z jej pododdziałów wzięły wtedy udział w walkach z Armią Czerwoną w rejonie Bobrujska i Słucka. Głównym zdaniem brygady stała się jednak pacyfikacja bagien Prypeci, a w rzeczywistości – eksterminacja zamieszkujących tam Żydów. Na przełomie 1941 i 1942 roku brygada uczestniczyła w odpieraniu radzieckiej kontrofensywy pod Moskwą. W ciężkich zimowych walkach poniosła straty sięgające 50% stanu osobowego. Zarówno podczas walk na pierwszej linii, jak i podczas działań na zapleczu frontu żołnierze Brygady Kawalerii SS dopuścili się szeregu zbrodni wojennych. Szacuje się, że z ich rąk zginęło od 30 tys. do 40 tys. osób, w większości Żydów. Ze względu na swój udział w masakrach na bagnach Prypeci kawalerzyści SS są określani mianem „pionierów Holocaustu”. Czytaj więcej…

2024-06-08

Nasze dzieci – polski dramat filmowy z 1948 roku w reżyserii Natana Grossa. Film opowiada o grupie dzieci ocalałych z Zagłady Żydów, które znalazły się pod opieką żydowskiego sierocińca w Helenówku. Składają u nich wizytę dwaj żydowscy komicy Szymon Dżigan oraz Izrael Szumacher (w rolach samych siebie). Tematem filmu jest nieadekwatność przedstawienia filmowymi środkami artystycznymi skrajnie traumatycznych przeżyć wojennych. Nasze dzieci, nakręcone metodą paradokumentalną, nie zostały dopuszczone do szerszego wyświetlania w komunistycznej Polsce, a sam Natan Gross musiał wyemigrować do Izraela. W 1951 roku film miał premierę w Izraelu, jednak szybko został zdjęty z ekranów. Nasze dzieci zostały udostępnione szerszej publiczności po rekonstrukcji w 1991 roku, zyskując ostatecznie opinię ostatniego pełnometrażowego polskiego filmu fabularnego w języku jidysz. Czytaj więcej…

2024-06-09

Filmografia Audrey Hepburn – w trwającej 33 lata karierze. Audrey Hepburn występowała w filmach, telewizji oraz na scenie. Zagrała w 28 produkcjach fabularnych. Na dużym ekranie debiutowała w 1948 roku rolą stewardesy w komedii Holenderski w 7 lekcjach. Występowała również w musicalach wystawianych w teatrach muzycznych na londyńskim West Endzie. W 1953 roku debiutowała w Hollywood, występując u boku Gregory’ego Pecka w komedii romantycznej Rzymskie wakacje. Po premierze filmu zdobyła status gwiazdy, a jej zdjęcia były publikowane na okładkach wielu prestiżowych pism. Trzy filmy z jej udziałem były zestawiane w pierwszej dziesiątce podsumowań roku w amerykańskim box offisie. Dwanaście produkcji, w których wzięła udział, było nominowanych przynajmniej do jednego Oscara w różnych kategoriach, a pięć z nich zdobyło jedną statuetkę w dowolnej kategorii. Dziesięć filmów z udziałem Hepburn, po uwzględnieniu inflacji, przekroczyło sumę 100 milionów dolarów dochodu z biletów na rynku krajowym. Czytaj więcej…

2024-06-10

Masakra w Lidicach – masakra z okresu II wojny światowej, dokonana 10 czerwca 1942 roku przez członków służb mundurowych nazistowskich Niemiec: SS, Gestapo oraz OrPo we wsi Lidice, ówcześnie położonej w Protektoracie Czech i Moraw. Stanowiła część odwetu za przeprowadzoną 27 maja 1942 roku przez dwóch wyszkolonych w Wielkiej Brytanii bojowników operację „Anthropoid”, w wyniku której śmierć poniósł protektor Czech i Moraw Reinhard Heydrich. Lidice zostały wybrane jako obiekt odwetu z powodu błędnego powiązania niektórych mieszkańców tej miejscowości z wykonawcami operacji „Anthropoid” oraz antyniemieckim ruchem oporu w trakcie śledztwa przeprowadzonego przez Gestapo. Sprawcy zbrodni rozstrzelali na miejscu wszystkich mężczyzn powyżej 16. roku życia, zaś kobiety i dzieci przewieźli do szkoły w pobliskim Kladnie, skąd następnie zdecydowaną większość z nich wysłali do obozów koncentracyjnych, gdzie wiele z nich zmarło. Masakra w Lidicach stała się jednym z najbardziej znanych przykładów okrucieństwa nazistowskich Niemiec. Czytaj więcej…

2024-06-11

Dzbanecznik – rodzaj roślin mięsożernych z monotypowej rodziny dzbanecznikowatych Nepenthaceae. Obejmuje co najmniej 168 gatunków. Większość z nich występuje w południowo-wschodniej Azji, ale zasięg rodzaju rozciąga się od Madagaskaru po zachodnią Oceanię. Są to pnącza zasiedlające różne siedliska, zarówno leśne jak i nieleśne, często rosną w górach, w miejscach wilgotnych. Ich liście przekształcone są w pułapki chwytające i trawiące drobne zwierzęta, w przypadku pojedynczych gatunków gromadzące także odchody zwierząt i resztki roślinne. Liczne gatunki i ich mieszańce uprawiane są jako rośliny ozdobne. Lokalnie rośliny te wykorzystywane są także jako lecznicze, a ich pnące pędy służą do wiązania oraz wyplatania. Dzbaneczniki zagrożone są głównie z powodu nielegalnego pozyskiwania roślin na potrzeby kolekcjonerów, w drugiej kolejności z powodu niszczenia siedlisk. Czytaj więcej…

2024-06-12

Bitwa o Umm Kataf – starcie zbrojne pomiędzy Siłami Obronnymi Izraela a Siłami Zbrojnymi Egiptu, do którego doszło w dniach 5–6 czerwca 1967 roku w trakcie wojny sześciodniowej. Atak w kierunku Abu Udżajli i Umm Kataf miał kluczowe znaczenie dla dalszego izraelskiego natarcia w kierunku środkowego Synaju. Zadanie zdobycia obu obszarów przypadło 38 Dywizji Pancernej pod dowództwem gen. Ariela Szarona. Działanie wojsk Szarona na obszarze Umm Kataf miało być wsparte poprzez zajęcie skrzyżowania Bir Lahfan przez siły gen. Awrahama Joffego. Miały one powstrzymać i związać walką egipskie posiłki, które miano skierować do wojsk walczących z Izraelczykami na wybrzeżu oraz w rejonie Umm Kataf. Bitwa została wygrana przez Izraelczyków. Straty obu stron nie są dokładnie znane. W swoich wspomnieniach Szaron podaje 40 zabitych i 140 rannych żołnierzy izraelskich. Egipcjanie mieli stracić 40 czołgów, a straty w ludziach szacuje się na ok. 2000 osób. Czytaj więcej…

2024-06-13

Wagony akumulatorowe systemu Wittfelda – określenie wagonów akumulatorowych skonstruowanych we wrocławskich zakładach Breslauer Aktiengesellschaft für Eisenbahn – Waggenbau und Maschinenbau – Anstalt w 1907 roku pod kierunkiem pruskiego inżyniera Gustava Wittfelda. W latach 1908–1914 różne fabryki wyprodukowały na zlecenie pruskich kolei państwowych łącznie 171 zespołów trakcyjnych złożonych z dwóch bądź trzech wagonów, przeznaczonych pierwotnie do obsługi drugorzędnych linii kolejowych. Po I wojnie światowej w ramach reparacji wojennych 20 zespołów systemu Wittfelda trafiło do Polskich Kolei Państwowych. Na polskich kolejach zostały skreślone z inwentarza na początku lat 50. XX wieku. Pozostałe zespoły wagonów akumulatorowych były eksploatowane w Niemczech Zachodnich do 1964 roku. Niektóre wagony zostały przeznaczone na tabor gospodarczy. Ostatni zachowany na świecie pojazd tego typu został odbudowany staraniem przez ZNTK w Łapach i od 1995 roku jest eksponowany w skansenie kolejnictwa Parowozownia Skierniewice. Czytaj więcej…

2024-06-14

Brygada Kawalerii SS – związek taktyczny kawalerii Waffen-SS walczący na froncie wschodnim od lipca 1941 roku do czerwca 1942 roku. Uczestniczył zarówno w działaniach bojowych na pierwszej linii, jak i w akcjach przeciwpartyzanckich i eksterminacyjnych na zapleczu frontu. Brygada została utworzona w lipcu 1941 roku na bazie dwóch dotąd samodzielnych pułków kawalerii SS. W tym samym miesiącu została przerzucona na centralny odcinek frontu wschodniego. Niektóre z jej pododdziałów wzięły wtedy udział w walkach z Armią Czerwoną w rejonie Bobrujska i Słucka. Głównym zdaniem brygady stała się jednak pacyfikacja bagien Prypeci, a w rzeczywistości – eksterminacja zamieszkujących tam Żydów. Na przełomie 1941 i 1942 roku brygada uczestniczyła w odpieraniu radzieckiej kontrofensywy pod Moskwą. W ciężkich zimowych walkach poniosła straty sięgające 50% stanu osobowego. Zarówno podczas walk na pierwszej linii, jak i podczas działań na zapleczu frontu żołnierze Brygady Kawalerii SS dopuścili się szeregu zbrodni wojennych. Szacuje się, że z ich rąk zginęło od 30 tys. do 40 tys. osób, w większości Żydów. Ze względu na swój udział w masakrach na bagnach Prypeci kawalerzyści SS są określani mianem „pionierów Holocaustu”. Czytaj więcej…

2024-06-15

Nasze dzieci – polski dramat filmowy z 1948 roku w reżyserii Natana Grossa. Film opowiada o grupie dzieci ocalałych z Zagłady Żydów, które znalazły się pod opieką żydowskiego sierocińca w Helenówku. Składają u nich wizytę dwaj żydowscy komicy Szymon Dżigan oraz Izrael Szumacher (w rolach samych siebie). Tematem filmu jest nieadekwatność przedstawienia filmowymi środkami artystycznymi skrajnie traumatycznych przeżyć wojennych. Nasze dzieci, nakręcone metodą paradokumentalną, nie zostały dopuszczone do szerszego wyświetlania w komunistycznej Polsce, a sam Natan Gross musiał wyemigrować do Izraela. W 1951 roku film miał premierę w Izraelu, jednak szybko został zdjęty z ekranów. Nasze dzieci zostały udostępnione szerszej publiczności po rekonstrukcji w 1991 roku, zyskując ostatecznie opinię ostatniego pełnometrażowego polskiego filmu fabularnego w języku jidysz. Czytaj więcej…

2024-06-16

Filmografia Audrey Hepburn – w trwającej 33 lata karierze. Audrey Hepburn występowała w filmach, telewizji oraz na scenie. Zagrała w 28 produkcjach fabularnych. Na dużym ekranie debiutowała w 1948 roku rolą stewardesy w komedii Holenderski w 7 lekcjach. Występowała również w musicalach wystawianych w teatrach muzycznych na londyńskim West Endzie. W 1953 roku debiutowała w Hollywood, występując u boku Gregory’ego Pecka w komedii romantycznej Rzymskie wakacje. Po premierze filmu zdobyła status gwiazdy, a jej zdjęcia były publikowane na okładkach wielu prestiżowych pism. Trzy filmy z jej udziałem były zestawiane w pierwszej dziesiątce podsumowań roku w amerykańskim box offisie. Dwanaście produkcji, w których wzięła udział, było nominowanych przynajmniej do jednego Oscara w różnych kategoriach, a pięć z nich zdobyło jedną statuetkę w dowolnej kategorii. Dziesięć filmów z udziałem Hepburn, po uwzględnieniu inflacji, przekroczyło sumę 100 milionów dolarów dochodu z biletów na rynku krajowym. Czytaj więcej…

2024-06-17

USS Washington (BB-56) – amerykański pancernik typu North Carolina. Był trzecim okrętem United States Navy nazwanym od stanu Washington. Został zwodowany 1 czerwca 1940 roku w stoczni Philadelphia Naval Shipyard i przyjęty do służby 15 maja 1941 roku. Między marcem a lipcem 1942 roku działał wraz z Home Fleet na Atlantyku. Dwukrotnie osłaniał konwoje arktyczne płynące do Murmańska, był wówczas jednym z okrętów wycofanych z eskorty tragicznie zakończonego konwoju PQ-17. Przeniesiony następnie na Pacyfik, 15 listopada 1942 roku „Washington” stanowił trzon amerykańskiego zespołu nawodnego skierowanego do przechwycenia japońskich okrętów liniowych zmierzających ku Guadalcanalowi. W II bitwie pod Guadalcanalem, „Washington” wykrył japoński pancernik „Kirishima” w odległości 10 mil morskich. Wykrycie, a następnie celne ostrzelanie i w efekcie zatopienie wrogiej jednostki było możliwe dzięki wyposażeniu pancernika w nowoczesny radar. Po zakończeniu wojny jednostka uczestniczyła w transporcie amerykańskich żołnierzy powracających z Europy, a 27 czerwca 1947 roku została wycofana ze służby i przeniesiona do rezerwy. Czytaj więcej…

2024-06-18

Rejs – polska czarno-biała komedia filmowa z 1970 roku w reżyserii Marka Piwowskiego, według scenariusza napisanego wraz z Januszem Głowackim, Andrzejem Barszczyńskim oraz Jerzym Karaszkiewiczem. W rolach głównych wystąpili: Stanisław Tym, Zdzisław Maklakiewicz oraz Jan Himilsbach. Tematem filmu jest rejs statkiem wycieczkowym Wisłą, podczas którego osobnik podający się za instruktora kulturalno-oświatowego stopniowo podporządkowuje sobie pasażerów, organizując szereg różnorodnych gier i zabaw, które wprawiają wycieczkowiczów w niedający się pohamować entuzjazm. Film zasłynął jako jeden z pierwszych polskich filmów pełnometrażowych zrealizowanych metodą improwizacji. Brawurowo wyreżyserowany film, który okazał się gorzką satyrą na społeczeństwo polskie po wydarzeniach marcowych 1968 roku, został brutalnie potraktowany przez cenzurę komunistyczną. Otrzymawszy najniższą kategorię artystyczną, Rejs był dystrybuowany jedynie w kinach studyjnych, w których jednak natychmiast osiągnął ogromną popularność. Współcześnie Rejs funkcjonuje w społecznym obiegu jako film kultowy. Czytaj więcej…

2024-06-19

Słonecznica uszata – gatunek słodkowodnej, drapieżnej ryby promieniopłetwej z rodziny bassowatych. Zamieszkuje głównie wschodnią połowę USA oraz północno-wschodni Meksyk. Przy długości całkowitej do 24 cm, odżywia się głównie larwami owadów, detrytusem, glonami, ikrą innych ryb, innymi bassowatymi, również podąża za czukuczanami, które przeczesują dno, odsłaniając bassom źródło pokarmu. Na wielu terenach występuje wiele form barwnych słonecznicy uszatej, najprawdopodobniej tworzą one 6 podgatunków, ale nie zostały one dobrze opisane oraz sklasyfikowane. Zarówno łacińska, jak i polska nazwa nawiązuje do bardzo dużego rozmiaru pokryw skrzelowych. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje gatunek ten za najmniejszej troski. Czytaj więcej…

2024-06-20

Masakry Żydów w Białymstoku latem 1941 roku – masowe mordy na ludności żydowskiej, których funkcjonariusze SS oraz Ordnungspolizei dopuścili się w Białymstoku na przełomie czerwca i lipca 1941 roku, niedługo po rozpoczęciu wojny niemiecko-sowieckiej. 27 czerwca 1941 roku Białystok został zajęty przez wojska niemieckie. Razem z żołnierzami Wehrmachtu do miasta wkroczyli policjanci z 309. batalionu policji. Otrzymali oni rozkaz przeszukania dzielnic zamieszkiwanych przez Żydów oraz wyłapania sowieckich niedobitków oraz „wrogich elementów”. Na skutek radykalnie antysemickiej postawy niektórych oficerów i podoficerów „przeczesywanie miasta” przekształciło się w brutalny pogrom. Tego dnia Niemcy zamordowali w Białymstoku około 2–3 tys. Żydów, z czego około 700–800 spalono żywcem w Wielkiej Synagodze. 3 lipca funkcjonariusze Einsatzgruppen aresztowali w Białymstoku blisko tysiąc Żydów. Około 300 więźniów, w większości przedstawicieli inteligencji, rozstrzelano następnego dnia w lesie na Pietraszach. Szacuje się, że Niemcy zamordowali w Białymstoku od 6,5 do 7 tys. Żydów. 1 sierpnia 1941 roku pozostający w mieście Żydzi, w liczbie około 43 tys., zostali zamknięci w nowo utworzonym getcie. Czytaj więcej…

2024-06-21

Man: His Origin and Destiny – książka autorstwa Josepha Fieldinga Smitha opublikowana po raz pierwszy w 1954 roku. Opracowana na przełomie lat 20. i 30. XX wieku, ukazała się dopiero dwie dekady później. Książka ukazała się nakładem Deseret Book w Salt Lake City. Jej autor był w owym czasie członkiem Kworum Dwunastu Apostołów, jak również oficjalnym historykiem Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Została pomyślana jako obrona podstawowych zasad ewangelicznych, szczególnie skupiająca się na dotarciu do osób młodych. Książka atakuje modernizm, opowiada się za dosłowną interpretacją Biblii. Ostro atakuje teorię ewolucji. Nie przedstawia oficjalnego stanowiska Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, spowodowała niemniej wzrost tendencji fundamentalistycznych wśród członków tej wspólnoty religijnej. Czytaj więcej…

2024-06-22

Kamienica przy Rynku 13 w Tarnowskich Górach – wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego kamienica wzniesiona w XVI wieku, kilkukrotnie przebudowywana, znajdująca się na rogu Rynku i ulicy Księdza Józefa Wajdy w Tarnowskich Górach. Jedna z najstarszych kamienic na obszarze tego miasta. Dokładna data wzniesienia budynku nie jest znana, choć na podstawie zachowanego w posadzce na progu sieni napisu przypuszcza się, że dom został zbudowany już w 1517 roku. Od ok. 1562 do 1608 roku mieścił się tu ratusz z sukiennicami oraz składem solnym w piwnicy; za zgodą magistratu prowadzony był również wyszynk. Kamienica przy Rynku 13 jest 4-kondygnacyjnym budynkiem o dziesięcioosiowej fasadzie, wzniesionym z kamienia i cegły, o kubaturze 6880,9 m³ i powierzchni użytkowej wynoszącej 513,5 m². W piwnicach oraz na parterze zachowały się sklepienia kolebkowe, a także arkada sklepienia sieni wjazdowej. Czytaj więcej…

2024-06-23

Jimmy Murphy (ur. 8 sierpnia 1910 w Ton Pentre, zm. 14 listopada 1989 w Manchesterze) – walijski piłkarz grający na pozycji skrzydłowego, reprezentant Walii, potem trener pracujący w Manchesterze United, selekcjoner reprezentacji Walii, którą doprowadził do pierwszego w historii awansu na mistrzostwa świata w Szwecji 1958. W lutym 1928 roku jako 17-latek podpisał zawodowy kontrakt z West Bromwich Albion, jednak zadebiutował dwa lata później. Przełomowym momentem w jego karierze okazało się spotkanie przeciwko Tottenhamowi Hotspur rozegrane 28 marca 1931 roku, w którym zastąpił kontuzjowanego skrzydłowego i zebrał bardzo dobre opinie za swój występ. Dobre występy w klubie zostały dostrzeżone przez selekcjonera kadry Walii, który powołał Jimmy'ego na spotkanie przeciwko Francji, które zostało rozegrane na Stade Olympique w Paryżu. Debiutując w tym spotkaniu został najmłodszym reprezentantem swojego kraju. Czytaj więcej…

2024-06-24

USS Washington (BB-56) – amerykański pancernik typu North Carolina. Był trzecim okrętem United States Navy nazwanym od stanu Washington. Został zwodowany 1 czerwca 1940 roku w stoczni Philadelphia Naval Shipyard i przyjęty do służby 15 maja 1941 roku. Między marcem a lipcem 1942 roku działał wraz z Home Fleet na Atlantyku. Dwukrotnie osłaniał konwoje arktyczne płynące do Murmańska, był wówczas jednym z okrętów wycofanych z eskorty tragicznie zakończonego konwoju PQ-17. Przeniesiony następnie na Pacyfik, 15 listopada 1942 roku „Washington” stanowił trzon amerykańskiego zespołu nawodnego skierowanego do przechwycenia japońskich okrętów liniowych zmierzających ku Guadalcanalowi. W II bitwie pod Guadalcanalem, „Washington” wykrył japoński pancernik „Kirishima” w odległości 10 mil morskich. Wykrycie, a następnie celne ostrzelanie i w efekcie zatopienie wrogiej jednostki było możliwe dzięki wyposażeniu pancernika w nowoczesny radar. Po zakończeniu wojny jednostka uczestniczyła w transporcie amerykańskich żołnierzy powracających z Europy, a 27 czerwca 1947 roku została wycofana ze służby i przeniesiona do rezerwy. Czytaj więcej…

2024-06-25

Rejs – polska czarno-biała komedia filmowa z 1970 roku w reżyserii Marka Piwowskiego, według scenariusza napisanego wraz z Januszem Głowackim, Andrzejem Barszczyńskim oraz Jerzym Karaszkiewiczem. W rolach głównych wystąpili: Stanisław Tym, Zdzisław Maklakiewicz oraz Jan Himilsbach. Tematem filmu jest rejs statkiem wycieczkowym Wisłą, podczas którego osobnik podający się za instruktora kulturalno-oświatowego stopniowo podporządkowuje sobie pasażerów, organizując szereg różnorodnych gier i zabaw, które wprawiają wycieczkowiczów w niedający się pohamować entuzjazm. Film zasłynął jako jeden z pierwszych polskich filmów pełnometrażowych zrealizowanych metodą improwizacji. Brawurowo wyreżyserowany film, który okazał się gorzką satyrą na społeczeństwo polskie po wydarzeniach marcowych 1968 roku, został brutalnie potraktowany przez cenzurę komunistyczną. Otrzymawszy najniższą kategorię artystyczną, Rejs był dystrybuowany jedynie w kinach studyjnych, w których jednak natychmiast osiągnął ogromną popularność. Współcześnie Rejs funkcjonuje w społecznym obiegu jako film kultowy. Czytaj więcej…

2024-06-26

Słonecznica uszata – gatunek słodkowodnej, drapieżnej ryby promieniopłetwej z rodziny bassowatych. Zamieszkuje głównie wschodnią połowę USA oraz północno-wschodni Meksyk. Przy długości całkowitej do 24 cm, odżywia się głównie larwami owadów, detrytusem, glonami, ikrą innych ryb, innymi bassowatymi, również podąża za czukuczanami, które przeczesują dno, odsłaniając bassom źródło pokarmu. Na wielu terenach występuje wiele form barwnych słonecznicy uszatej, najprawdopodobniej tworzą one 6 podgatunków, ale nie zostały one dobrze opisane oraz sklasyfikowane. Zarówno łacińska, jak i polska nazwa nawiązuje do bardzo dużego rozmiaru pokryw skrzelowych. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje gatunek ten za najmniejszej troski. Czytaj więcej…

2024-06-27

Masakry Żydów w Białymstoku latem 1941 roku – masowe mordy na ludności żydowskiej, których funkcjonariusze SS oraz Ordnungspolizei dopuścili się w Białymstoku na przełomie czerwca i lipca 1941 roku, niedługo po rozpoczęciu wojny niemiecko-sowieckiej. 27 czerwca 1941 roku Białystok został zajęty przez wojska niemieckie. Razem z żołnierzami Wehrmachtu do miasta wkroczyli policjanci z 309. batalionu policji. Otrzymali oni rozkaz przeszukania dzielnic zamieszkiwanych przez Żydów oraz wyłapania sowieckich niedobitków oraz „wrogich elementów”. Na skutek radykalnie antysemickiej postawy niektórych oficerów i podoficerów „przeczesywanie miasta” przekształciło się w brutalny pogrom. Tego dnia Niemcy zamordowali w Białymstoku około 2–3 tys. Żydów, z czego około 700–800 spalono żywcem w Wielkiej Synagodze. 3 lipca funkcjonariusze Einsatzgruppen aresztowali w Białymstoku blisko tysiąc Żydów. Około 300 więźniów, w większości przedstawicieli inteligencji, rozstrzelano następnego dnia w lesie na Pietraszach. Szacuje się, że Niemcy zamordowali w Białymstoku od 6,5 do 7 tys. Żydów. 1 sierpnia 1941 roku pozostający w mieście Żydzi, w liczbie około 43 tys., zostali zamknięci w nowo utworzonym getcie. Czytaj więcej…

2024-06-28

Man: His Origin and Destiny – książka autorstwa Josepha Fieldinga Smitha opublikowana po raz pierwszy w 1954 roku. Opracowana na przełomie lat 20. i 30. XX wieku, ukazała się dopiero dwie dekady później. Książka ukazała się nakładem Deseret Book w Salt Lake City. Jej autor był w owym czasie członkiem Kworum Dwunastu Apostołów, jak również oficjalnym historykiem Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Została pomyślana jako obrona podstawowych zasad ewangelicznych, szczególnie skupiająca się na dotarciu do osób młodych. Książka atakuje modernizm, opowiada się za dosłowną interpretacją Biblii. Ostro atakuje teorię ewolucji. Nie przedstawia oficjalnego stanowiska Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, spowodowała niemniej wzrost tendencji fundamentalistycznych wśród członków tej wspólnoty religijnej. Czytaj więcej…

2024-06-29

Kamienica przy Rynku 13 w Tarnowskich Górach – wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego kamienica wzniesiona w XVI wieku, kilkukrotnie przebudowywana, znajdująca się na rogu Rynku i ulicy Księdza Józefa Wajdy w Tarnowskich Górach. Jedna z najstarszych kamienic na obszarze tego miasta. Dokładna data wzniesienia budynku nie jest znana, choć na podstawie zachowanego w posadzce na progu sieni napisu przypuszcza się, że dom został zbudowany już w 1517 roku. Od ok. 1562 do 1608 roku mieścił się tu ratusz z sukiennicami oraz składem solnym w piwnicy; za zgodą magistratu prowadzony był również wyszynk. Kamienica przy Rynku 13 jest 4-kondygnacyjnym budynkiem o dziesięcioosiowej fasadzie, wzniesionym z kamienia i cegły, o kubaturze 6880,9 m³ i powierzchni użytkowej wynoszącej 513,5 m². W piwnicach oraz na parterze zachowały się sklepienia kolebkowe, a także arkada sklepienia sieni wjazdowej. Czytaj więcej…

2024-06-30

Jimmy Murphy (ur. 8 sierpnia 1910 w Ton Pentre, zm. 14 listopada 1989 w Manchesterze) – walijski piłkarz grający na pozycji skrzydłowego, reprezentant Walii, potem trener pracujący w Manchesterze United, selekcjoner reprezentacji Walii, którą doprowadził do pierwszego w historii awansu na mistrzostwa świata w Szwecji 1958. W lutym 1928 roku jako 17-latek podpisał zawodowy kontrakt z West Bromwich Albion, jednak zadebiutował dwa lata później. Przełomowym momentem w jego karierze okazało się spotkanie przeciwko Tottenhamowi Hotspur rozegrane 28 marca 1931 roku, w którym zastąpił kontuzjowanego skrzydłowego i zebrał bardzo dobre opinie za swój występ. Dobre występy w klubie zostały dostrzeżone przez selekcjonera kadry Walii, który powołał Jimmy'ego na spotkanie przeciwko Francji, które zostało rozegrane na Stade Olympique w Paryżu. Debiutując w tym spotkaniu został najmłodszym reprezentantem swojego kraju. Czytaj więcej…