Wikipedia:Propozycje tematów/Kultura odżywiania
Diety, modele odżywiania, kuchnie regionalne edytuj
- dieta Atkinsa en:Atkins_diet
- modelowe racje pokarmowe – związane z normami żywienia człowieka
- nowoczesne zasady odżywiania – polskie wydanie anglojęzycznej książki en:The China Study opisującej głównie zagrożenia zdrowia, powodowane jedzeniem produktów pochodzenia zwierzęcego.
- żywienie według pięciu smaków (kuchnia pięciu przemian?)
- Kuchnia andorska
- Kuchnia brytyjska
- Kuchnia szkocka
- Kuchnia walijska)
- Kuchnia chorwacka
- Kuchnia cypryjska
- Kuchnia czarnogórska
- Kuchnia Gibraltaru
- Kuchnia islandzka
- Kuchnia Kosowa
- Kuchnia liechtensteińska
- Kuchnia luksemburska
- Kuchnia łotewska
- Kuchnia macedońska
- Kuchnia mołdawska
- Kuchnia Monako
- Kuchnia sanmaryńska
- Kuchnia serbska
- Kuchnia szwedzka
- Kuchnia wenezuelska
- Kuchnia kolumbijska
- Kuchnia jamajska
- Kuchnia Tex-Mex
- Kuchnia perska
- Kuchnia mongolska
- Kuchnia etiopska
- Kuchnia nepalska
- Kuchnia tadżycka
Przetwory z kasz i zbóż edytuj
- kaszotto
- płatki pszenne –
- skrobia kukurydziana (mazeina) – en:cornstarch
- vermicelli, wermiszel - rodzaj makaronu
- strapačky, sztrapacska
Przetwory mleczne (nabiał) edytuj
- Actimel - en:Actimel
- Blue Cheese en:Blue Cheese – niebieski ser
- masło smakowe
- mleko modyfikowane
- Kamiennogórski ser pleśniowy [1]
- produkty zawierające laktozę i białko mleka krowiego
- Ser kozi łomnicki - potrzebne do kategorii: Polska Lista Produktów Tradycyjnych[2]
- khoa, khoya – rodzaj skondensowanego mleka
Zupy edytuj
- kartoflanka (por. zupa kartoflana, zupa ziemniaczana)
- parzybroda [3]
- zupa jarzynowa –
- zupa krem –
- zupa na gwoździu – odpowiednik pt:Sopa da pedra czyli zupy kamiennej z Portugalii; nawet Melchior Wańkowicz do niej nawiązał. Dosyć znane jako przykład nawet w biznesie.
- zupa ogonowa –
- zupa piwna –
- zupa żółwiowa -
- łagman (lagman)
Mięsa i wędliny edytuj
- Bresaola
- Carne asada
- Chop suey
- chunchullo, chinchulín
- Churrasco
- cynadry, cynaderki – „potrawa z duszonych nerek wieprzowych, wołowych lub cielęcych”[4][5]
- Kalua - danie mięsne przyrządzane na Hawajach, przygotowanie polega na umieszczeniu całej zabitej i przyrządzonej świni w dołku wypełnionym gorącymi kamieniami, wyłożonym liśćmi banana i przykryciu świni liśćmi banana. Czas pieczenia to cały dzień. Istnieje hasło w języku angielskim.
- kofta (kafta, kefta) – potrawa mięsna oraz mieszanka przyprawowa, zob. kuchnia arabska
- pieczeń rolada –
- roast beef en:Roast_beef
- Świnka pieczona po zaciszańsku[6]
- tymbalik – „potrawa z mięsa lub ryby w galarecie”[7]
- wątróbka –
Ryby i owoce morza edytuj
- bacalhau – en:Bacalhau
- eskalopki
- karp milicki[8]
- kawior Almas - najdroższy ze wszystkich
- łosoś norweski – gatunek łososia sprowadzany z Norwegii, ceniony za swe walory smakowe
- Rakfisk – norweska potrawa
Grzyby edytuj
Kwiaty jadalne edytuj
Owoce edytuj
Warzywa edytuj
- nowalijki
- papryka en:Bell pepper
Przetwory z grzybów, kwiatów, owoców i warzyw (bez napojów) edytuj
- aminokwasy kokosowe (coconut aminos) – alternatywa sosu sojowego
- ćwikła buraczana – marynata
- owoce suszone – obecnie przekierowanie do bakalie
- teksturowane białko roślinne
- Beyond Meat (Beyond Burger)
- Impossible Foods (Burger)
Potrawy ziemniaczane edytuj
- alupatra - [9]
- Chipsletten – marka chipsów
- patatas bravas - smażone ziemniaki w ćwiartkach polane sosem pomidorowym
- pyzok - staropolska potrawa, babka ziemniaczana, zapiekanka ziemniaczana
- ziemniaki purée (zob. purée), tłuczone ziemniaki, en:Mashed potato
- ziemniaki w mundurkach –
Wytrawne wypieki mączne edytuj
- pasztecik –
- pizza Margarita
- tartaletka – wyrwany wypiek w postaci korpusu z ciasta kruchego, wypełnionego wytrawnym lub słodkim farszem
- Käsespätzle
- Funnel cake (Drechderkuche, Strauben, Strübli, Striebele)
Pieczywo wytrawne edytuj
- chleb amarantus –
- chleb baltonowski –
- chleb cebulowy –
- chleb ekovital –
- chleb pszenny –
- pieczywo bawarskie - chyba: drożdżowe z bardzo ciemną skórką, która powstaje w wyniku obgotowania surowego, uformowanego ciasta w wodzie z sodą i solą
Desery i słodkie wypieki (i ich producenci) edytuj
- amerykan - wyrób cukierniczy, płaska słodka bułka lukrowana od spodu, jako spulchniacza używa się amoniaku
- babeczka korpusowa („babeczka”) – ciastko korpusowe ze słodkiego ciasta kruchego, napełniane po upieczeniu słodkimi dodatkami
- Beignet
- bułka maślana –
- ciasto czekoladowe
- fafernuch – wyrób piekarski, podobny do ciasteczka
- Fornetti – największa sieć minipiekarni w Europie środkowo-wschodniej. Założona w 1997 roku na Węgrzech. Marka obecna w 15 krajach w tym w Polsce. Produkuje oraz sprzedaje francuskie i półfrancuskie strudelki z nadzieniem słodkim i słonym.
- inżynierka – ciastko wyłonione w wyniku konkursu ogłoszonego Politechnikę Warszawską w 2016 roku[10]
- krem do tortów –
- masa ciastkarska –
- murzynek (ciasto) – krewny brownie
- mus (deser) –
- Nabisco – amerykańska marka ciastek en:Nabisco
- oponki (rodzaj pączek w kształcie torusa)
- Pastel de nata - portugalskie ciastko
- pierniki norymberskie de:Nürnberger Lebkuchen
- rożek francuski –
Słodycze (i ich producenci) edytuj
- drops – rodzaj słodyczy (potoczna nazwa?)
- Lotte (przedsiębiorstwo) – en:Lotte (conglomerate) szósta największa firma produkująca słodycze na świecie.
Fast food edytuj
- pizza → zob. #Wytrawne wypieki mączne
- frytki, czipsy etc. → zob. #Potrawy ziemniaczane
- ...
Napoje (w tym regiony winiarskie) edytuj
- Aglianico del Vulture - wino włoskie (en, fr, it)
- Almdudler – en (16 interwiki) austriacki napój, jest eksportowany do Czech, Słowacji, Węgier, Szwajcarii, Niemiec, Belgii, Holandii, Australii i Stanów Zjednoczonych. Został zainicjowany przez Erwina Kleina w 1957 roku.
- Altvater (likier) – w encyklopedii jest tylko napisane, że to "likier ziołowy produkowany w Hamburgu"
- Bielitzer – lokalne piwo, oraz browar w Bielsku-Białej]]
- Canada Dry
- Chambertin
- Coteaux du Lyonnais region winiarski we Francji fr:Coteaux_du_Lyonnais
- Mansinthe – marka absyntu sygnowana nazwiskiem Marylina Mansona
- Maxwell House - marka kawy
- Mleko roślinne – napój, uzyskiwany z soi, migdałów i in., jako zdrowa alternatywa dla mleka krowiego.
- Montrachet
- Mountain Dew Adrenaline – napój gazowany z grypy energy drink z dodatkową zawartością żeń-szenia, co było do tej pory niespotykane w tego typu produktach.
- Muscat - winorośl
- Napoje gazowane
- napój hipertoniczny
- napój hipotoniczny
- Patxaran (Pacharán) - hiszpański likier z owoców tarniny
- piwo grzane/grzane piwo - Napój alkoholowy złożony w piwa doprowadzonego do wysokiej temperatury, przypraw, takich jak goździki, cynamon oraz soku owocowego lub miodu
- piwo korzenne
- sotern, sauternes
- Tanqueray
- wino mozelskie
Przyprawy i suplementy diety edytuj
- chrząstka rekina sproszkowana chrząstka rekina głębinowego, suplement diety stanowiący źródło wapnia i fosforu, stosowana przez chorych na osteoporozę i z chorobami zwyrodnieniowymi
- kapsantyna [11]
- przyprawa korzenna
Inne potrawy i produkty spożywcze edytuj
- ajapsandali (czyt. adżapsandali) – narodowa, gruzińska potrawa, smażone warzywa
- chop suey – en:Chop suey, amerykańskie danie chińskie z mięsa, jajek i warzyw
- flan - rodzaj budyniu en:Flan
- kleik (potrawa) – potrawa z rozgotowanego ryżu (kleik ryżowy) lub kaszy (np. owsianka).
- pastitsio – en:Pastitsio, grecka, śródziemnomorska zapiekanka z makaronu grecka, śródziemnomorska zapiekanka z makaronu
- porycz (porridge) - coś na kształt dzisiejszych płatków, jedzone na śniadanie z mlekiem (ciepłym lub zimnym)
- sałatka Olivier – en:Olivier salad, sałatka ziemniaczano-jarzynowa
- sos demi-glace/demiglas - jeden z sosów bazowych
- produkty skrobiowe – wyroby mączne (makaron), niektóre kasze (ryż), ziemniaki...
- zacierka / podprawa zacierana
Procesy wytwórcze edytuj
- grilowanie –
- mrożonki –
- nadziewanie, faszerowanie –
- podmłoda – faza wzrostu ciasta pszennego sporządzona z mąki, wody i drożdży. W zależności od ilości dodanych drożdży może trwać od 1 do 16 godzin.
- przetwory –
- poszetowanie –
- scukrzanie – en:Chaptalization, pojęcie z zakresu enologii
- tłoczenie oliwy lub tłocznia oliwy
- zapiekanie –
Sprzęt kuchenny edytuj
- Z tym tematem związana jest kategoria:
- dekiel (naczynie) – pokrywa naczynia
- deska do krojenia –
- filtr do kawy en:Coffee filter
- foremka / forma do pieczenia –
- garnuszek –
- kamień do pizzy – en:pizza stone, kamień do wypieków pizzy, chleba. Kamienny piec z domowego piekarnika
- keksówka –
- piec kurny
- piecokuchnia
- pistolet cukierniczy (cookie gun, cookie press, icing gun), np. File:Sprits cylinder i plast.JPG
- salaterka – element zastawy stołowej, serwisu obiadowego
- shaker, szejker
- sitko –
- ubijaczka –
- Unopol – urządzenia gastronomiczne
- wanienka –
- wyciskacz (praska) do czosnku –
- wyciskacz (praska) do ziemniaków –
- wyciskarka (do soków)
- wydrążacz do jabłek en:Apple corer
- wykrawacz do ananasa / nóż do ananasa en:Pineapple cutter
Instytucje żywieniowe edytuj
Muzea kulinariów edytuj
- Muzeum Frytek – jedyne muzeum frytek na świecie, które znajduje się w Belgii
Obiekty gastronomiczne edytuj
- Café Central - kawiarnia w Wiedniu
- Frasses Bar – szwedzka sieć barów slow-food działająca także w Finlandii i Polsce na zasadzie fraszczyzny
- ogródek gastronomiczny
- Open Bar – forma konsumpcji – jesz ile chcesz?
Lokale w Polsce edytuj
- Wrocław: bar mleczny „Miś” (ul. Kuźnicza)[12][13]
- Warszawa: Kameralna, Lotos, Europejska, U Fukiera, U Hopfera, SARP, SPATiF, Paradis/Melodia, Gruba Kaśka, Zodiak, Gong, Szanghaj
- Trójmiasto: Cristal, Syrena, Restauracja Parkowa, Cotton Club (Gdańsk)[14]
- Łódź: Europa, Orbis Grand, Casanowa, Sim, Tivoli, Grand Cafe, SPATiF, Albatros
- Szczecin: Zacisze, Sorrento, Cafe Club/Balaton, Bajka, Europa, Continental
- Poznań: Adria
- Katowice: Varietes Centrum
- Zakopane: Watra, Jędruś, 7 Kotów, U Wnuka
- Rzeszów: Rzeszowska, Relax, Kaprys, Hungaria
- Olsztyn: Kolorowa (Olsztyn), Andromeda
- Bydgoszcz: Savoy
- Nowy Sącz: Imperial
- Chojnice: Piast, Piracka
- Mysłowice: Biała Gruba
Zawody i profesje gastronomiczne edytuj
- Dabbawala - dostawca żywności w Indiach
Biografie edytuj
- Keith Floyd - en:Keith Floyd, gospodarz programów o gotowaniu
- Ina Garten - en:Ina_Garten
- Wolfgang Puck - en:Wolfgang Puck austriacki kucharz
- Delia Smith - UK en:Delia Smith
- Marco Pierre White - UK en:Marco Pierre White
Literatura, film edytuj
- Cały ten cukier (2014, That Sugar Film, reż. Damon Gameau) en:That Sugar Film
- Głód (książka Martína Caparrósa)
- Jiro śni o sushi
- Mieszkańcy Ziemi
- Słodki blues (2014, ang. Sugar Blues, cz. Cukr-blog, reź. Andrea Culková)
- Tampopo
Wydarzenia gastronomiczne (festiwale, wystawy, targi etc.) edytuj
NIEPOSORTOWANE edytuj
- degustacja – ocena organoleptyczna
- gastroseksualność – gotowanie u mężczyzn jako forma imponowania partnerkom i przyjaciołom, a nie zniewieścienia
- jednostka alkoholu – jednostka pozwalająca oszacować ilość alkoholu w napoju i pozwala porównać do maksimum dziennego spożycia
- przegryzanie (proces)
- rektykologia - nauka pomocnicza historii o alkoholach
- wyroby domowe Domowy wyrób żywności wg starych receptur
- żywność wysokiego ryzyka – hasło wymaga weryfikacji i dodania źródeł [data zgłoszenia: 2021-05-23]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ http://www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Produkty-regionalne-i-tradycyjne/Lista-produktow-tradycyjnych/woj.-dolnoslaskie/Kamiennogorski-ser-plesniowy [dostęp 2016-12-16]
- ↑ http://www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Produkty-regionalne-i-tradycyjne/Lista-produktow-tradycyjnych/woj.-dolnoslaskie/Ser-kozi-lomnicki [dostęp 2016-12-16]
- ↑ http://www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Produkty-regionalne-i-tradycyjne/Lista-produktow-tradycyjnych/woj.-wielkopolskie/Parzybroda [dostęp 2016-12-16]
- ↑ http://sjp.pwn.pl/sjp/cynadry;2449949.html [dostęp 2016-12-16]
- ↑ http://sjp.pwn.pl/slowniki/cynaderki.html [dostęp 2016-12-17]
- ↑ http://www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Produkty-regionalne-i-tradycyjne/Lista-produktow-tradycyjnych/woj.-dolnoslaskie/Swinka-pieczona-po-zaciszansku [dostęp 2016-12-16]
- ↑ http://sjp.pwn.pl/sjp/tymbalik;2531606 [dostęp 2016-12-16]
- ↑ http://www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Produkty-regionalne-i-tradycyjne/Lista-produktow-tradycyjnych/woj.-dolnoslaskie/Karp-milicki [dostęp 2016-12-16]
- ↑ http://www.videkize.hu/alupatra_%E2%80%93_tesztaba_tekert_fuszeres_burgonya (węg.) [dostęp 2016-12-16]
- ↑ https://warsawnow.pl/wuzetka-zygmuntowka-inzynierka-zjesc-desery-warszawy/
- ↑ E160c Ekstrakt z papryki (kapsantyna, kapsorubina). [w:] niam.pl: Substancje dodatkowe - Encyklopedia produktów [on-line]. Avigail Holdings Sp. z o.o.. [dostęp 2016-12-16].
- ↑ Dorota Czubaj: Kultowy Bar Mleczny Miś w reportażu Radia Wrocław. Radio Wrocław, 2016-11-03. [dostęp 2017-01-14].
- ↑ Weronika Skupin: Czy zamkną Misia? Co dalej z popularnym barem mlecznym przy ul. Kuźniczej?. [w:] Gazeta Wrocławska [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 16 września 2016. [dostęp 2017-01-14].
- ↑ http://gdansk.naszemiasto.pl/archiwum/cotton-club-zamyka-podwoje-piwnica-dekomunizacyjna,1215792,art,t,id,tm.html