Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/lipiec
Rocznice
1 lipca 2023
1 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Estera, Halina i Marcin; Dzień Kanady; dzień niepodległości Rwandy
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1863 – pod Gettysburgiem rozpoczęła się największa bitwa wojny secesyjnej
- 1873 – Wyspa Księcia Edwarda dołączyła do Dominium Kanady
- 1903 – urodziła się angielska pionierka awiacji Amy Johnson (na fotografii przy samolocie De Havilland Gipsy Moth o znakach G-AAAH i nazwie własnej „Jason”); w 1930 roku, jako pierwsza kobieta, dokonała przelotu z Wielkiej Brytanii do Australii, pokonując 11 tysięcy mil
- 1953 – został założony Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” (na fotografii podczas jubileuszowego koncertu w roku 2008)
- 1963 – rząd Wielkiej Brytanii przyznał, że Kim Philby, pracownik tajnych służb brytyjskich (MI6, SOE) był wieloletnim agentem radzieckiego wywiadu
- 1973 – w Londynie otwarto nowy gmach British Library – biblioteki narodowej Wielkiej Brytanii, powstałej rok wcześniej w wyniku połączenia biblioteki Muzeum Brytyjskiego i kilku innych znaczących zbiorów książkowych; jest to jedna z największych bibliotek świata gromadząca w zbiorach około 25 mln woluminów
3 lipca 2023
3 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Anatol, Radomir i Tomasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1828 – urodził się książę Władysław Czartoryski, działacz niepodległościowy
- 1883 – w Pradze urodził się niemieckojęzyczny pisarz Franz Kafka (na zdjęciu) (opowiadanie Przemiana, powieść Proces)
- 1908 – na Krecie włoski archeolog Luigi Pernier odnalazł w pozostałościach pałacu z kultury minojskiej tzw. dysk z Fajstos (na fotografii jego strona A)
- 1928 – urodził się Jan Machulski, aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, ogromną popularność przyniosły mu kreacje w filmach Vabank i Vabank II, czyli riposta, gdzie wcielił się w postać Henryka Kwinty
- 1983 – urodziła się Dorota Masłowska, powieściopisarka i felietonistka, autorka powieści Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną zekranizowanej przez Xawerego Żuławskiego, laureatka Nagrody Literackiej „Nike” w 2006
- 2003 – zmarł Sat-Okh (Stanisław Supłatowicz), polski prozaik, żołnierz AK, urodzony w Kanadzie syn Polki i wodza indiańskiego, autor literatury dla dzieci i młodzieży o życiu i obyczajach Indian, członek honorowy Polskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Indian
5 lipca 2023
5 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Antoni, Filomena i Telimena; dzień niepodległości Algierii
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1833 – zmarł Joseph Nicéphore Niépce, francuski fizyk, jeden z pionierów fotografii
- 1853 – urodził się brytyjski polityk i przedsiębiorca Cecil Rhodes (na karykaturze z tygodnika „Punch”), twórca idei „od Kapsztadu do Kairu” tzn. kolonizacji przez Wielką Brytanię pasa ziem afrykańskich ciągnących się od Kraju Przylądkowego do Egiptu; nazwano od niego dwie kolonie: Rodezję Północną i Południową (dziś Zambia i Zimbabwe)
- 1933 – samorozwiązanie ostatniej niemieckiej nienazistowskiej partii – katolickiego ugrupowania Centrum (KPD została zdelegalizowana po marcowych wyborach do Reichstagu, SPD – 22 czerwca, pozostałe partie rozwiązały się na przełomie czerwca i lipca)
- 1943 – wybitny aktor Kazimierz Junosza-Stępowski (na fotografii w tytułowej roli Kajusa Cezara Kaliguli w sztuce K. H. Rostworowskiego) zmarł, postrzelony przez oddział mający wykonać wyrok sądu Polski Podziemnej na jego żonie, konfidentce Gestapo
- 1973 – w drodze wojskowego zamachu stanu władzę w Rwandzie przejął Juvénal Habyarimana
- 1993 – w Polsce weszła w życie ustawa wprowadzająca podatek od towarów i usług (podatek od wartości dodanej, VAT)
7 lipca 2023
7 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Benedykt, Lucjan i Sędzisława; Tanabata; dzień niepodległości Wysp Salomona
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1633 – zmarł hetman wielki litewski Lew Sapieha
- 1828 – urodził się austriacki architekt Heinrich von Ferstel, współtwórca architektury Wiednia
- 1843 – urodził się włoski lekarz i profesor Camillo Golgi, laureat Nagrody Nobla, autor metod barwienia preparatów histologicznych i odkrywca struktury w komórkach eukariotycznnych
- 1898 – prezydent William McKinley (na fotografii) podpisał ustawę o aneksji Hawajów przez Stany Zjednoczone
- 1928 – Chrysler zaprezentował pierwszy model samochodu marki Plymouth (na zdjęciu model Q Coupe)
- 1973 – południowoafrykański polityk Eugène Terre’Blanche założył neonazistowską grupę polityczną i paramilitarną Afrikaner Weerstandsbeweging
- 1983 – Samantha Smith przybyła do Moskwy
9 lipca 2023
9 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Adrian, Barbara i Kornel; dzień niepodległości Argentyny
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1828 – zmarł amerykański portrecista Gilbert Charles Stuart, sławny dzięki nieukończonemu potretowi Jerzego Waszyngtona
- 1843 – zmarł Washington Allston (na autoprtrecie), amerykański malarz, poeta i pisarz, uważany za prekursora romantyzmu w Stanach Zjednoczonych
- 1858 – urodził się amerykański prekursor antropologii kulturowej Franz Boas
- 1913 – II wojna bałkańska: siły serbsko-czarnogórskie pokonały armię bułgarską w bitwie nad Bregałnicą
- 1943 – rozpoczęła się Operacja Husky: inwazja aliantów na Sycylię w ramach kampanii śródziemnomorskiej (na fotografii)
- 1953 – zmarł polski lekarz i działacz społeczny Józef Jakóbkiewicz, wspólzałożyciel Polskiego Komitetu Ratunkowego Dzieci Dalekiego Wschodu i pionier medycyny tropikalnej w Polsce
- 1993 – czeski parlament przyjął ustawę o bezprawności reżimu komunistycznego i oporze przeciw niemu
11 lipca 2023
11 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Benedykt, Kalina i Olga; w Mongolii rozpoczyna się Naadam
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1533 – król Anglii Henryk VIII Tudor (na portrecie) został ekskomunikowany
- 1778 – w warszawskim Pałacu Radziwiłłów miała miejsce prapremiera opery Nędza uszczęśliwiona z tekstem Franciszka Bohomolca (przerobionym na libretto operowe przez Wojciecha Bogusławskiego) i z muzyką Macieja Kamieńskiego (spolonizowanego Słowaka) – początek największego rozkwitu polskiej opery narodowej
- 1838 – urodził się Wojciech Kętrzyński, polski historyk mediewista, etnograf, publicysta, kustosz, a następnie dyrektor Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, na jego cześć w 1946 przemianowano mazurskie miasto Rastembork na Kętrzyn
- 1918 – niemiecki książę Wilhelm von Urach został przez Tarybę ogłoszony królem Litwy jako Mendog II
- 1923 – urodził się amerykański historyk i sowietolog Richard Pipes (na zdjęciu), pochodzący z Cieszyna, z zasymilowanej żydowskiej rodziny fabrykantów czekolady, doradca prezydenta USA Ronalda Reagana
- 1943 – kulminacja tzw. rzezi wołyńskiej, sotnie OUN-UPA zamordowały kilka tysięcy Polaków
- 2008 – zmarł Jerzy Koenig, krytyk teatralny, publicysta, rusycysta, dyrektor Teatru Telewizji
13 lipca 2023
13 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Henryk i Świerad
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1793 – jakobin Jean-Paul Marat został zamordowany (na ilustracji) przez żyrondystkę Charlotte Corday
- 1813 – urodził się duński architekt Theophil Edvard Hansen, działający głównie w Wiedniu przedstawiciel klasycyzmu i historyzmu, zaprojektował m.in. gmachy Parlamentu i Towarzystwa Muzycznego w tym mieście
- 1863 – w Nowym Jorku rozpoczęły się trzydniowe rozruchy przeciw poborowi do armii Unii
- 1923 – na wzgórzach nieopodal Los Angeles umieszczono napis Hollywoodland, którego cztery ostatnie litery usunięto po renowacji w 1949
- 1943 – w Monachium zostali zgilotynowani skazani na śmierć za bunt członkowie „Białej Róży” – Kurt Huber i Alexander Schmorell
- 1973 – ukazał się debiutancki album eponimiczny brytyjskiego zespołu rockowego Queen, któremu w 2009 w Polsce przyznano status platynowej płyty
- 2003 – zmarł kubański muzyk Compay Segundo, członek zespołu Buena Vista Social Club
15 lipca 2023
15 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Bonawentura, Roksana i Włodzimierz
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1823 – spłonęła licząca 1400 lat rzymska bazylika św. Pawła za Murami; odbudowa została zakończona w 1854 r.
- 1893 – urodził się pochodzący z polskich Ormian archeolog Włodzimierz Antoniewicz (na fotografii), w latach 1936–1939 rektor Uniwersytetu Warszawskiego (wówczas Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie)
- 1913 – w Smorgoniach w b. Wielkim Księstwie Litewskim urodził się piszący w jidysz żydowski literat Abraham Suckewer (na fotografii), twórca kwartalnika literacko-artystycznego „Di Goldene Kejt”
- 1933 – litewscy lotnicy Steponas Darius i Stasys Girėnas podjęli próbę przelotu przez Atlantyk (na trasie Nowy Jork – Kowno) bez międzylądowania
- 1963 – we Wrocławiu ogłoszono stan pogotowia przeciwepidemiologicznego w związku z wybuchem epidemii ospy
- 2003 – korporacja Time Warner zlikwidowała kupioną 5 lat wcześniej Netscape Communications
17 lipca 2023
17 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Aleksa, Aneta i Marcelina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.png)
- 1453 – zwycięska dla Francuzów bitwa pod Castillon (w Akwitanii) zakończyła de facto wojnę stuletnią; z posiadłości kontynentalnych pozostał władcom Anglii jedynie region Calais
- 1793 – skazana na śmierć przez Trybunał Rewolucyjny zabójczyni Marata Charlotte Corday, dowieziona w wózku dla skazańców na miejsce straceń – Plac Republiki (ob. Place de la Concorde) odziana w przeznaczoną dla ojcobójców hańbiącą czerwoną szatę, została zgilotynowana przez Sansona, kata Paryża; egzekucję obserwowali Robespierre, Danton i Desmoulins, a po zdarzeniach tych pozostały wiersze i pieśni: André de Chénier ułożył odę ku czci tyranobójczyni, zaś Ladré – autor „Ah! ça ira” – pieśń żałobną czczącą Marata (na obrazie Artura Micheleny scena wyprowadzania Charlotte Corday na egzekucję)
- 1918 – urodził się dziennikarz i satyryk Zenon Wiktorczyk, aktor estradowy i konferansjer przez wiele lat prowadzący transmitowany przez radio program „Podwieczorek przy mikrofonie”; tegoż dnia zmuszony do abdykacji przez rewolucję lutową cesarz Mikołaj II został wraz z rodziną i trojgiem służby zgładzony w Jekaterynburgu przez bolszewików
- 1933 – kończąc transatlantycki lot z Nowego Jorku do Kowna zginęli pod Myśliborzem (wówczas Soldin w Niemczech) litewscy lotnicy Steponas Darius i Stasys Girėnas
- 1968 – w Londynie odbyła się premiera animowanego filmu Żółta łódź podwodna (logo Yellow Submarine)
- 1973 – przebywający za granicą król Afganistanu Mohammad Zaher Szah został obalony przez swego stryjecznego brata, Mohammada Dauda Chana, który został pierwszym prezydentem republiki; do kraju wrócił dopiero w 2002 r.
19 lipca 2023
19 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Makryna, Marcin i Włodzisław
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1333 – w starciu pod Halidon Hill armia angielskiego króla Edwarda III pokonała wojska szkockie dowodzone przez sir Archibalda Douglasa
- 1533 – po śmierci sprzyjającego reformacji Edwarda VI i obaleniu „dziewięciodniowej królowej” Jane Grey, tron Anglii objęła starsza siostra zmarłego monarchy – pozostająca przy katolicyzmie Maria (na portrecie Hansa Ewortha), przez protestantów zwana „Krwawą”
- 1863 – we Lwowie została podpisana Concordia – umowa pomiędzy biskupami rzymskokatolickimi a greckokatolickimi
- 1903 – urodziła się komunistyczna działaczka Helena Michnik, nauczycielka i autorka używanych w okresie PRL podręczników historii; tegoż dnia francuski cyklista Maurice Garin (na fotografii) został zwycięzcą pierwszego wyścigu Tour de France
- 1993 – zmarł – pochodzący z Polski, a czynny głównie w USA – żydowski skrzypek, dyrygent i nauczyciel muzyki Szymon Goldberg
21 lipca 2023
21 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Daniel, Prakseda i Wawrzyniec
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1773 – papież Klemens XIV w brewe Dominus ac Redemptor ogłosił kasatę Towarzystwa Jezusowego
- 1883 – z inicjatywy m.in. Ferdynanda Lessepsa, Louisa Pasteura, Ernesta Renana i Jules’a Verne’a założono Alliance française
- 1893 – urodził się niemiecki pisarz Hans Fallada, autor powieści Co dalej, szary człowieku? i Każdy umiera w samotności
- 1943 – na podstawie rozkazu i wytycznych Naczelnego Wodza, generała broni Władysława Sikorskiego, w płn. Iraku utworzono z dowództwa i jednostek Armii Polskiej na Wschodzie 2 Korpus Polski (na fotografii jego odznaka) pod dowództwem generała Władysława Andersa
- 1973 – pierwsza w PRL wolna sobota
- 1983 – rozwiązała się Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, organ administrujący Polską w czasie stanu wojennego i kierowany przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego
- 2013 – abdykował król Belgów Albert II; jego następcą został syn Filip I (na fotografii)
23 lipca 2023
23 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Apolinary, Brygida i Żelisław
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1503 – urodziła się królewna Anna Jagiellonka, córka króla czeskiego i węgierskiego Władysława; jako żona Ferdynanda Habsburga została królową Czech, Węgier i Niemiec
- 1683 – w przytomności Ich Królewskich Mości Jana i Marii Kazimiery położono kamień węgielny pod kościół Przemienienia Pańskiego (oo. kapucynów) przy ul. Miodowej w Warszawie
- 1903 – Ford Motor Company sprzedała pierwszy wyprodukowany przez siebie samochód (Ford Model A (na fotografii)
- 1913 – urodził się brytyjski polityk Michael Foot, przywódca Partii Pracy w latach 1980–1983
- 1973 – urodziła się Monica Lewinsky – bohaterka skandalu obyczajowego, który nieomal pogrążył prezydenta USA Billa Clintona
- 1983 – piloci pozbawionego paliwa pasażerskiego samolotu Air Canada (na fotografii w muzeum lotnictwa) dokonali awaryjnego lądowania na nieczynnym lotnisku wojskowym w Gimli; obyło się bez strat w ludziach
25 lipca 2023
25 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Dariusz, Jakub i Krzysztof
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1593 – w Saint-Denis od kalwinizmu odżegnał się dwukrotny apostata, król Nawarry Henryk de Burbon (na portrecie) – według prawa salickiego dziedzic korony francuskiej po zamordowanym w 1589 r. Henryku Walezjuszu; powracając do Kościoła rzymskiego miał wypowiedzieć słowa „Paryż wart jest mszy”
- 1828 – Ignaz Bösendorfer założył w Wiedniu fabrykę fortepianów Bösendorfer
- 1848 – urodził się Arthur Balfour, brytyjski polityk, premier, minister spraw zagranicznych, twórca Brytyjskiej Wspólnoty Narodów
- 1893 – oddano do użytku Kanał Koryncki (na fotografii), łączący Morze Egejskie z Morzem Jońskim przez Przesmyk Koryncki; przeprowadzenie tej drogi wodnej, eliminującej konieczność opływania Peloponezu, planował już tyran Koryntu Periander w VII w. p.n.e., a w połowie I w. n.e. z rozkazu cesarza Nerona prowadzono prace budowlane
- 1913 – zmarł działacz ruchu robotniczego Stanisław Mendelson, redaktor pierwszego polskiego socjalistycznego pisma „Równość” (tłoczonego w założonej w Genewie przez jego żonę drukarni) i „Przedświtu”
- 1943 – Benito Mussolini został przez Wielką Radę Faszystowską złożony z urzędu premiera Włoch, a następnie – z rozkazu króla Wiktora Emanuela III – aresztowany
- 2003 – zmarła odznaczona Orderem Uśmiechu piosenkarka Grażyna Świtała (Dwa serca jak pociągi dwa)
27 lipca 2023
27 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Celestyn, Julia i Natalia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1793 – Konwent Narodowy powołał Robespierre'a (na portrecie) w skład Komitetu Ocalenia Publicznego
- 1873 – zmarł jeden z najwybitniejszych rosyjskich poetów Fiodor Tiutczew – dyplomata, rzeczywisty radca stanu i cenzor, nienawidzący Polski i Polaków panslawista
- 1903 – urodził się radziecki aktor Nikołaj Czerkasow, odtwórca ról tytułowych w filmach Aleksander Newski i Iwan Groźny Sergiusza Eisensteina
- 1918 – z inicjatywy księdza Idziego Radziszewskiego powołano Katolicki Uniwersytet Lubelski
- 1943 – dywanowy nalot aliancki na Hamburg zabił 40 tysięcy ludzi i obrócił w ruinę centrum miasta i port
- 1953 – w Panmundżomie podpisano zawieszenie broni w wojnie koreańskiej; wzdłuż linii demarkacyjnej dzielącej Północ od Południa powstała strefa zdemilitaryzowana (na fotografii Most Bez Powrotu)
29 lipca 2023
29 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Marta, Olaf i Prosper
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1683 – na czele 25 chorągwi husarzów król Jan Sobieski ruszył z odsieczą obleganemu przez Turczyna Wiedniowi (obraz Wojciecha Gersona „Pożegnanie Jana III z rodziną przed wyprawą wiedeńską”)
- 1693 – wojna o Palatynat: francuska armia marszałka Luksemburskiego pokonała pod Neerwinden wojska sprzymierzonych dowodzone przez Wilhelma Orańskiego
- 1883 – urodził się włoski polityk Benito Mussolini, twórca i przywódca ruchu faszystowskiego, w latach 1922–1943 premier (de facto dyktator) Królestwa Włoch
- 1903 – do służby wszedł rosyjski krążownik „Aurora” – zmitologizowany przez bolszewicką, a potem radziecką propagandę jako symbol tzw. rewolucji październikowej
- 1913 – przewodzona przez księdza Andreja Hlinkę nacjonalistyczno-klerykalna Słowacka Partia Ludowa ukonstytuowała się jako samodzielny byt polityczny
- 1963 – oblot radzieckiego pasażerskiego odrzutowca Tu-134
- 1983 – zmarł hiszpański reżyser filmowy i scenarzysta Luis Buñuel (na fotografii); zadebiutował surrealistycznym filmem Pies andaluzyjski (scenariusz wraz z Salvadorem Dalím), do innych jego ważnych dzieł zaliczają się m.in. Piękność dnia, Dyskretny urok burżuazji, Mroczny przedmiot pożądania
31 lipca 2023
31 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Adam, Helena i Justyn
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1703 – angielski pisarz Daniel Defoe (na portrecie) stanął pod pręgierzem za wywrotową publikację – broszury pt. The Shortest Way with Dissenters (Najlepszy sposób na odszczepieńców) będącej satyrą polityczną na torysowskich hierarchów z anglikańskiego Kościoła Wysokiego; zgromadzony lud rzucał jednakże w przykutego pisarza – zamiast zwyczajowych kamieni, nieczystości i innych przedmiotów – kwiaty
- 1803 – urodził się pracujący w USA szwedzki inżynier John Ericsson, wynalazca śruby okrętowej, która zastąpiła dotychczas używane koło łopatkowe, projektant okrętu USS Monitor
- 1883 – urodził się niemiecki malarz i grafik Erich Heckel, członek ekspresjonistycznej grupy Die Brücke, którego twórczość naziści sklasyfikowali jako „sztukę zdegenerowaną”
- 1893 – irlandzki polityk Douglas Hyde (późniejszy prezydent Irlandii, po uzyskaniu niepodległości przez ten kraj) założył w Dublinie Ligę Gaelicką, zajmującą się propagowaniem języka irlandzkiego
- 1953 – zmarł pisarz i poeta Kornel Makuszyński (na fotografii), autor zekranizowanych powieści dla młodzieży i dzieci Szatan z siódmej klasy, Szaleństwa panny Ewy, Awantura o Basię; brydżysta, jedna z „legendowych postaci Zakopanego” (jak zapewne określiłby go Ferdynand Hoesick)
- 1993 – zmarł Baldwin, król Belgów
2 lipca 2023
2 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Bożydar, Martynian i Niegosława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 963 – pod Cezareą Kapadocką Nicefor Fokas został przez armię obwołany cesarzem Bizancjum
- 1778 – zmarł francuski pisarz, filozof i teoretyk wychowania Jean-Jacques Rousseau (na ilustracji sportretowany przez Maurice'a de La Tour); napisał m.in. Trzy rozprawy z filozofii społecznej, O początku i zasadach nierówności między ludźmi, traktat polityczny Umowa społeczna, Uwagi o rządzie polskim, powieść epistolograficzną Julia czyli Nowa Heloiza oraz poemat dydaktyczny Emil, czyli o wychowaniu
- 1843 – zmarł niemiecki lekarz Samuel Hahnemann, twórca homeopatii
- 1923 – urodziła się Wisława Szymborska, polska poetka, eseistka, krytyk literacki, tłumaczka, felietonistka, laureatka literackiej Nagrody Nobla (na zdjęciu w czasie uroczystości dekoracji Orderem Orła Białego)
- 1993 – zmarł Michał Goleniewski, podpułkownik wywiadu polskiego Departamentu I MSW, zwerbowany przez KGB, działał jako mąż zaufania NKWD i KGB w polskich strukturach wywiadowczych, zaś w 1959 został podwójnym agentem CIA i w 1961 uciekł na Zachód
- 2008 – po 6 latach przetrzymywania w niewoli uwolniona została Íngrid Betancourt, kolumbijska działaczka na rzecz praw człowieka, kandydatka w wyborach prezydenckich w 2002, uprowadzona podczas kampanii wyborczej przez grupę rewolucyjną FARC
4 lipca 2023
4 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Elżbieta i Malwina; dzień niepodległości Stanów Zjednoczonych
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1753 – urodził się francuski wynalazca Jean-Pierre Blanchard, pionier lotnictwa i baloniarstwa
- 1863 – Unia zdobyła ostateczną przewagę w wojnie z Konfederacją – Armia Tennessee generała Ulyssesa Granta zajęła Vicksburg
- 1923 – urodził się Ryszard Reiff, działacz – a po śmierci Bolesława Piaseckiego – przewodniczący Stowarzyszenia „Pax”, jedyny członek Rady Państwa głosujący 12 grudnia 1981 r. przeciw wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego
- 1943 – w katastrofie lotniczej koło Gibraltaru zginęło prawdopodobnie 16 osób, pasażerów i członków załogi, wśród nich premier Rządu RP na uchodźstwie i Wódz Naczelny generał Władysław Sikorski, jego córka i zarazem sekretarka Zofia Leśniowska oraz generał Tadeusz Klimecki, szef sztabu naczelnego wodza; jedynym ocalałym był czeski pilot Eduard Prchal (na fotografii wizyta Sikorskiego na Gibraltarze); tegoż dnia rozpoczęła się największa bitwa pancerna w historii – bitwa na łuku kurskim
- 2003 – zmarł Barry White, amerykański piosenkarz, kompozytor, producent muzyczny i autor tekstów piosenek, tworzący soul i disco
6 lipca 2023
6 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Dominika, Ignacja i Teresa; dzień niepodległości Malawi
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1253 – przypuszczalna data koronacji Mendoga na króla Litwy
- 1483 – w opactwie westminsterskim odbyła się koronacja Ryszarda III (na portrecie) na króla Anglii
- 1553 – zmarł młodo król Anglii Edward VI, jedyny syn Henryka VIII
- 1573 – hiszpański konkwistador Jerónimo Luis de Cabrera założył w Wicekrólestwie Peru Córdobę, obecnie drugie co do wielkości miasto Argentyny
- 1893 – zmarli: Józef Stolarczyk, polski taternik, ksiądz katolicki, pierwszy proboszcz Zakopanego, oraz francuski pisarz Guy de Maupassant, przedstawiciel naturalizmu i dekadentyzmu, autor m.in. nowel Baryłeczka i Naszyjnik oraz powieści Bel-Ami
- 1923 – urodził się generał Wojciech Jaruzelski (na fotografii), minister obrony i premier, I Sekretarz KC PZPR, przewodniczący Rady Państwa, prezydent PRL i III RP; w nocy 12/13 grudnia 1981 stanął na czele Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, która w czasie stanu wojennego (1981–1983) sprawowała faktyczną władzę w Polsce
8 lipca 2023
8 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Adolf, Adriana i Edgar
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1343 – Kazimierz III Wielki zawarł z zakonem krzyżackim pokój kaliski
- 1593 – urodziła się Artemisia Gentileschi, włoska malarka (na autoportrecie)
- 1893 – urodził się działacz komunistyczny Marceli Nowotko
- 1908 – zmarł Konrad Prószyński, ps. „Kazimierz Promyk”, księgarz, działacz oświatowy, autor podręczników dla samouków
- 1943 – na torturach zmarł Jean Moulin, schwytany przez Niemców przywódca Résistance
- 2003 – 117 osób zginęło w katastrofie lotniczej Boeinga 737 w Port Sudan
10 lipca 2023
10 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Engelbert, Filip i Rufina; dzień niepodległości Bahamów
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1073 – zmarł mnich Antoni Pieczerski, święty kościoła prawosławnego i greckokatolickiego, współzałożyciel kijowskiego klasztoru – Ławry Peczerskiej
- 1553 – Jane Grey (na portrecie), zwana „dziewięciodniową królową”, została wyniesiona na tron Anglii
- 1913 – w kalifornijskiej Dolinie Śmierci odnotowano rekordową temperaturę powietrza na Ziemi (56,7 °C)
- 1973 – Bahamy – do tej pory brytyjska kolonia – zostały suwerennym członkiem Wspólnoty Narodów
- 1993 – zmarł polski piłkarz Teodor Anioła, zawodnik Lecha Poznań i reprezentant Polski
- 2003 – zmarł Hartley Shawcross, prawnik i polityk Partii Pracy, główny brytyjski oskarżyciel w procesie norymberskim
12 lipca 2023
12 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Bruno, Jan Gwalbert i Natan; dzień niepodległości Kiribati oraz Wysp Świętego Tomasza i Książęcej
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1213 – król niemiecki Fryderyk II wydał w Chebie złotą bullę, w której uznał terytorialne roszczenia Kościoła w środkowej części Półwyspu Apenińskiego, zrzekł się wpływu na wybór biskupów i opatów oraz zrezygnował na ich rzecz z ius spolii oraz regaliów
- 1493 – w Norymberdze ukazała się Liber chronicarum cum figuris ymaginibus ab inicio mundi zwana „Kroniką norymberską”, z drzeworytniczymi ilustracjami z pracowni Michała Wolgemuta i tekstem Hartmanna Schedla, zawierająca m.in. opis Polski oraz widoki Krakowa (na ilustracji), Nysy i Wrocławia uważane za najstarsze przedstawienia tych miast (inna możliwa data wydania księgi to 4 czerwca)
- 1543 – król Anglii Henryk VIII poślubił szóstą i zarazem ostatnią ze swoich żon, Katarzynę Parr (na portrecie)
- 1863 – urodził się francuski lekarz, bakteriolog i immunolog Albert Calmette; wspólnie z Camille'em Guérinem opracował on szczepionkę BCG przeciwko gruźlicy
- 1898 – William Ramsay i Morris Travers odkryli ksenon
- 1908 – urodził się karykaturzysta i satyryk Eryk Lipiński
- 1943 – pod Prochorowką stoczono największą w historii bitwę pancerną
14 lipca 2023
14 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Angelina, Bohdan i Kamil; Święto Narodowe Francji
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1808 – 30-letnia Marie Paradis jako pierwsza kobieta stanęła na wierzchołku Mont Blanc
- 1903 – urodził się amerykański pisarz Irving Stone, autor beletryzowanych biografii (biographies romancées) m.in. Michała Anioła, Zygmunta Freuda, Vincenta van Gogha i Jacka Londona
- 1913 – urodził się polityk Partii Republikańskiej Gerald Ford – pierwszy prezydent USA, który objął ten urząd, nie będąc wcześniej wybranym przez Kolegium Elektorów wiceprezydentem
- 1918 – urodził się Ingmar Bergman (na fotografii za kamerą), szwedzki reżyser filmowy i teatralny
- 1943 – następcą gen. Władysława Sikorskiego na urzędzie premiera Rządu RP na uchodźstwie został polityk PSL Stanisław Mikołajczyk (na fotografii)
- 1958 – zamach stanu, któremu przewodził Abd al-Karim Kasim, obalił w Iraku monarchię; ranny król Fajsal II zmarł tego samego dnia
- 1973 – w Raciborzu odsłonięto Pomnik Matki Polki
16 lipca 2023
16 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Bartłomiej, Carmen i Maria
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1723 – urodził się angielski malarz Joshua Reynolds (na autoportrecie), portrecista, współzałożyciel i pierwszy prezes Royal Academy of Arts
- 1773 – urodził się czeski językoznawca, leksykograf i pisarz Josef Jungmann, przedstawiciel czeskiego odrodzenia narodowego
- 1863 – popadły w niełaskę i urlopowany przez rząd w Petersburgu cywilny naczelnik władz Królestwa Polskiego, margrabia Aleksander Wielopolski, wyjechał z kraju (jak się okazało – na zawsze); jego „tymczasowym” zastępcą w Radzie Administracyjnej został hrabia Fiodor Berg (na rycinie)
- 1933 – na antenę ogólnopolską po raz pierwszy weszła ciesząca się wielką popularnością rozrywkowa audycja „Wesoła Lwowska Fala”, w której występowali m.in. Szczepcio i Tońcio
- 1943 – urodził się Tadeusz Sznuk, polski dziennikarz radiowy (Sygnały dnia, Lato z radiem) i telewizyjny (Jeden z dziesięciu)
- 1983 – na emigracji zmarł pochodzący z ludu Tutsi Michel Micombero – pierwszy prezydent Burundi, obalony w 1976 r. przez Jean-Baptiste’a Bagazę
18 lipca 2023
18 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Arnold, Roberta i Szymon
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1323 – papież Jan XXII ogłosił kanonizację dominikanina Tomasza z Akwinu (na portrecie)
- 1613 – zmarł greckokatolicki metropolita kijowski Hipacy Pociej
- 1853 – urodził się holenderski fizyk Hendrik Lorentz (na portrecie), laureat Nagrody Nobla
- 1898 – Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie ogłosili odkrycie nowego pierwiastka i zaproponowali dla niego nazwę polon
- 1908 – urodził się żydowski literat i tłumacz Jan Śpiewak
- 1918 – urodził się Nelson Mandela, południowoafrykański działacz na rzecz praw człowieka, pierwszy czarnoskóry prezydent RPA, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1948 – 25 osób zmarło na skutek katastrofy na jeziorze Gardno
20 lipca 2023
20 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Czesława, Czesław i Małgorzata; dzień niepodległości Kolumbii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1873 – urodził się brazylijski pionier lotnictwa Alberto Santos-Dumont
- 1888 – urodził się polski literat Emil Zegadłowicz, współzałożyciel grupy poetyckiej Czartak i kabaretu Ździebko
- 1903 – zmarł pierwszy nowoczesny papież Leon XIII, który otworzył Tajne Archiwa Watykanu oraz wydał pierwszą i najważniejszą encyklikę społeczną Rerum novarum
- 1933 – wicekanclerz III Rzeszy Franz von Papen i sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, kardynał Eugenio Pacelli podpisali konkordat (jednym z warunków Hitlera było rozwiązanie katolickiej partii Centrum)
- 1968 – po oddaniu do eksploatacji zapory wodnej na Sanie zaczęło powstawać sztuczne Jezioro Solińskie
- 1973 – zmarł amerykański aktor i mistrz sztuk walki pochodzenia chińskiego Bruce Lee (na pomniku w Hongkongu), ikona kina akcji (m.in. Wściekłe pięści, Wejście smoka); tegoż dnia w Łodzi otwarto nowy Ogród Botaniczny (na fotografii)
22 lipca 2023
22 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Benon, Benona i Magdalena; Dzień aproksymacji Pi
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1603 – zmarł renesansowy humanista Łukasz Górnicki, sekretarz i bibliotekarz Zygmunta Augusta, tłumacz i pisarz polityczny (Dworzanin polski)
- 1793 – II rozbiór Polski: deputacja sejmu grodzieńskiego podpisała cesję na rzecz Moskwy województw: mińskiego, kijowskiego, bracławskiego i podolskiego
- 1878 – urodził się polsko-żydowski lekarz, publicysta i pisarz (m.in. autor książek dla dzieci Król Maciuś Pierwszy i Bankructwo małego Dżeka) Janusz Korczak (na fotografii), pedagog i wychowawca, twórca warszawskiego Domu sierot dla dzieci żydowskich
- 1933 – amerykański lotnik Wiley Post (na fotografii) jako pierwszy pilot samotnie obleciał świat
- 1963 – uroczyście otwarto Zalew Zegrzyński
- 1968 – zmarł włoski pisarz, dziennikarz i satyryk Giovanni Guareschi, autor m.in. serii humorystycznych nowel o proboszczu Don Camillu
- 1983 – Rada Państwa zniosła stan wojenny
24 lipca 2023
24 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Kinga, Krystyna i Zyglinda
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1783 – urodził się Simón Bolívar, przywódca walk o wyzwolenie hiszpańskich kolonii w Ameryce Południowej; tegoż dnia podyktowany władającemu wschodnią Gruzją carowi Herakliuszowi II przez gen. Pawła Potiomkina w imieniu rosyjskiej cesarzowej Katarzyny tzw. traktat gieorgijewski uznał „po wieczne czasy” protektorat i władzę zwierzchnią Rosji w Kartlii i Kachetii
- 1923 – Grecja i Turcja zawarły w Lozannie traktat kończący trzyletnią wojnę pomiędzy tymi państwami; w wyniku jego postanowień przesiedlono ponad 2 mln ludzi
- 1933 – urodził się, należący do tzw. pokolenia „Współczesności”, polski poeta Jerzy Harasymowicz
- 1943 – rozpoczęła się Operacja Gomora (do obejrzenia amerykańska kronika filmowa) – seria przeprowadzonych przez zachodnich aliantów dywanowych nalotów na Hamburg
- 1993 – ukazało się ostatnie wydanie „Świata Młodych”
26 lipca 2023
26 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Hanna i Joachim
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1863 – zmarł amerykański traper, generał i polityk Sam Houston (na portrecie), przywódca antymeksykańskiego powstania w Teksasie (m.in. dowodził wojskami teksańskimi w kluczowej, zwycięskiej bitwie pod San Jacinto), dwukrotny prezydent Republiki Teksasu, jedyna osoba w historii Stanów Zjednoczonych, która sprawowała urząd gubernatora w dwóch różnych stanach (Tennessee i Teksas); od jego nazwiska pochodzi nazwa czwartego co do wielkości miasta USA – Houston
- 1943 – urodził się brytyjski wokalista i kompozytor Mick Jagger (na fotografii), współzałożyciel zespołu The Rolling Stones
- 1953 – zmarł polski dziennikarz, eseista i krytyk literacki Stanisław Wasylewski, autor m.in. poczytnych szkiców historycznych poświęconych polskiej kulturze obyczajowej i literackiej okresu oświecenia i romantyzmu (Na dworze króla Stasia, Romans prababki, Życie polskie w XIX wieku)
- 1963 – trzęsienie ziemi niemal całkowicie zniszczyło Skopje – stolicę Socjalistycznej Republiki Macedonii; zginęło tysiąc siedemdziesiąt osób, a trzy tysiące trzysta trzydzieści odniosło obrażenia
- 1973 – premiera kultowego filmu akcji produkcji hongkońsko-amerykańskiej pt. Wejście smoka z Bruce'em Lee w roli głównej
- 1983 – reprezentantka Czechosłowacji Jarmila Kratochvílová ustanowiła w Monachium niepobity do dzisiaj rekord świata w biegu na 800 metrów (1:53,28)
28 lipca 2023
28 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Ada, Macieja i Tymon; Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby; dzień niepodległości Peru
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1148 – druga wyprawa krzyżowa: na wieść o nadciągających wojskach Nur ad-Dina krzyżowcy przerwali oblężenie Damaszku i wycofali się do Palestyny
- 1353 – dwa miesiące po pojęciu za żonę przez niemieckiego i czeskiego króla Karola IV Luksemburskiego, Anna świdnicka została w Pradze koronowana na królową Czech przez arcybiskupa Arnošta z Pardubic
- 1828 – urodził się zasłużony w wojnie z Turcją rosyjski dowódca Iosif Hurko; w latach 1883–1894 na stanowisku generała-gubernatora warszawskiego wykazał się jako bezwzględny rusyfikator; po złożeniu dymisji w 1894 został awansowany na feldmarszałka
- 1883 – zmarł urodzony w Wilnie polski pisarz i wydawca Władysław Ludwik Anczyc (na fotografii), autor dramatu Kościuszko pod Racławicami, popularyzator Tatr i Zakopanego
- 1968 – zmarł niemiecki uczony, fizykochemik Otto Hahn, współodkrywca rozszczepienia jądra atomowego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii
- 1993 – w czasie gdy Sejm RP I kadencji był rozwiązany, rząd Hanny Suchockiej zawarł ze Stolicą Apostolską konkordat
- 1998 – zmarli dwaj polscy literaci: „książę poetów” Zbigniew Herbert – autor cyklu wierszy Pan Cogito, pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego, oraz pisarz science-fiction Adam Hollanek, założyciel i pierwszy redaktor naczelny miesięcznika „Fantastyka”
30 lipca 2023
30 lipca: imieniny obchodzą m.in.: Leopolda, Julita i Piotr; dzień niepodległości Vanuatu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg){kind=link}
.png){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1733 – w Bostonie powstała pierwsza loża masońska na terenie przyszłych Stanów Zjednoczonych
- 1853 – urodził się polski malarz Julian Fałat, dyrektor Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, który nadał uczelni nowy kierunek i przekształcił ją w Akademię Sztuk Pięknych, jeden z najwybitniejszych akwarelistów
- 1863 – urodził się amerykański przemysłowiec Henry Ford – założyciel Ford Motor Company, która wyprodukowała ponad 15 mln egzemplarzy Forda T, antysemita, przeciwnik palenia tytoniu, jeden z najbogatszych ludzi świata
- 1898 – zmarł niemiecki polityk Otto von Bismarck (na portrecie Franza von Lenbacha), premier Królestwa Prus, architekt zjednoczenia Niemiec
- 1993 – zmarł polski dyplomata Edward Bernard Raczyński, minister spraw zagranicznych w rządzie londyńskim i prezydent na uchodźstwie, autor pierwszego na świecie oficjalnego raportu na temat Holokaustu w oparciu o dokumenty przywiezione przez kuriera Jana Karskiego
- 2003 – zmarła polska aktorka filmowa Ewa Krzyżewska, odtwórczyni głównych ról w filmach Popiół i diament, Zbrodniarz i panna, Zazdrość i medycyna; tegoż dnia w meksykańskim mieście Puebla zszedł z taśmy ostatni „garbus” (na fotografii)