Wikipedia

Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Ubikacje w Japonii

< Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów
Oczyszczająca struga wody zaprojektowana do mycia odbytu użytkownika tej ubikacji połączonej z bidetem
Panel sterowania współczesnej japońskiej ubikacji

W Japonii istnieją dwa rodzaje powszechnie spotykanych ubikacji[1] [2] Pierwszym i zarazem najstarszym jest prosta ubikacja kucana, która nadal jest powszechna wśród ubikacji publicznych. Po II wojnie światowej upowszechnił się drugi rodzaj: współczesne muszle klozetowe (ubikacje w stylu zachodnim) i pisuary. Obecnie szczytem techniki dla ubikacji w stylu zachodnim jest połączenie ubikacji z bidetem, które (stan na 2004 rok) są zainstalowane w ponad połowie japońskich gospodarstw domowych.[3] [4] [5] W Japonii ten typ ubikacji jest popularnie nazywany Washlets (jap. ウォシュレット Woshuretto), po marce Toto Ltd., i posiada zaawansowane wyposażenie, które jest rzadko spotykane poza Azją. W zależności od konkretnego modelu washlet taki może być zaprojektowany do: automatycznego podnoszenia deski sedesowej, gdy w pobliżu znajduje się użytkownik; umycia odbytu lub sromu użytkownika; suszenia ciepłym powietrzem; samoczynnego spłukiwania; opuszczenia deski sedesowej po skorzystaniu z ubikacji.

Historia edytuj

 
Drewniane drapacze z okresu Nara nazywane chu-gi. Współczesna rolka papieru toaletowego w tle dla porównania wielkości
 
Ubikacja kucana z Epoki Meiji należąca do zamożnego Japończyka z okolic Nakatsugawa.

W okresie Jōmon osady budowano w kształcie podkowy z centralnie umieszczonym rynkiem i stertami śmieci dookoła osady. W tych stertach odnaleziono koprolity, zwapnione odchody ludzi lub psów [6]. Ich obecność wskazuje na to, że sterty śmieci były używane również jako ubikacje.

Najstarsze odnalezione kanalizacje sanitarne pochodzą z okresu Yayoi (ok. 300 p.n.e. do 250 n.e.). [7] [8] Były używane w większych osadach, prawdopodobnie w połączeniu z ubikacjami.

W Sakurai odkryto prawdopodobne miejsce obrzędów z okresu 3 w.n.e., które mogło być zarazem ubikacją korzystającą z bieżącej wody[6]. Archeolodzy przeanalizowali również szambo pałacu w Fujiwara, pierwszej siedziby dworu cesarskiego i stolicy Japonii w latach 694-710.[6] Tamtejsza ubikacja była zbudowana nad otwartym dołem, podobnie do sławojki.

W okresie Nara (710-784 r. n.e.) w ówczesnej stolicy Japonii wybudowano system drenażu, składający się ze strumieni o szerokości 10-15 cm, nad którymi można było kucnąć. Drewniane patyki nazywane chu-gi były używane w roli papieru toaletowego.[6][9] Wcześniej do czyszczenia używano wodorostów[10], ale w epoce Edo, zostały one zastąpione przez papier toaletowy wykonany z washi (tradycyjny japoński papier).[11] [12] Na terenach górskich używano również drewnianych drapaczy[9] i dużych liści.

Ubikacje budowano często nad płynącym strumieniem. Jedną z pierwszych takich ubikacji znaleźli znaleziono w zamku w Akita. Datowana jest na 8 w.n.e..[6]

Jednakże powszechniejsze były latryny, ponieważ były łatwiejsze w budowie i pozwalały na wykorzystanie odchodów w roli nawozu.[13] — było to ważne dla kraju, w którym buddyzm i związany z nim wegetarianizm wywierały wpływ na zmniejszenie zależności diety od zwierząt gospodarskich, choć owoce morza zawsze były ważną częścią japońskiej diety. Odchody ludzi zamożnych były sprzedawane po wyższej cenie, ponieważ lepiej się odżywiali.[10]

Dokumenty historyczne z 9. w.n.e. opisują prawa dotyczące budowania kanałów z czystą i odpadową wodą, szczegółowo omawiając procedury pozbywania się odchodów z ubikacji.[6]

O poranku po deszczowej nocy, więźniowie powinni być kierowani do czyszczenia ścieków w Pałacu i gabinetach rządowych, jak również ubikacjach wschodnich i zachodnich. (Zebrane Interpretacje Prawa Administracyjnego Ryo-no-shuge)

Sprzedaż ludzkich odchodów jako nawozu stała się znacznie mniej powszechna po II Wojnie Światowej. Stało się tak ze względów higienicznych i rozprzestrzenienia się nawozów chemicznych. Obecnie mniej niż 1% ludzkich odchodów jest używane jako nawóz.[14][15]

Z historycznego punktu widzenia Japonia miała dużo wyższy standard higieny niż Europa. Uporządkowane usuwanie ludzkich odchodów było powszechne, poczas gdy w Europie ścieki były po prostu wyrzucane na ulice przez większość wczesnej historii nowożytnej. Pierwszy europejczyk odwiedzający Edo był prawdopodobnie zszokowany, ponieważ nigdy nie widział tak czystego miasta.[15]

W Okinawie, ubikacja była często przyłączona do zagrody świń, które były karmione ludzkimi odchodami. Ze względów higienicznych praktyka ta została zakazana przez amerykańskie władze po II Wojnie Światowej.[16]

W okresie Azuchi Momoyama (1568 do 1600), wokół Zamku Ōsaka wybudowano "kanalizację Taiko", która nadal działa.[7] Współczesne systemy kanalizacyjne zaczęły być użytkowane w 1884, wraz z wybudowaniem pierwszej ceglano-ceramicznej instalacji ściegkowej w [[|Kanda (dzielnica Tokio)|Kanda]], dzielnicy Tokio.[7] Kolejne systemy kanalizacyjne wybudowano po trzęsieniu ziemi w Tokio w 1923, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się chorób po przyszłych tego typu wydarzeniach. Rozbudowa systemu kanalizacji wzrosła po II Wojnie Światowej, aby poradzić sobie ze ściekami rosnących ośrodków populacji. Do 2000 roku 60% populacji było podłączone do kanalizacji.[17] The national Sewage Day is September 10.[18][19]

Ubikacje w stylu zachodnim i pisuary zaczęły się pojawiać w Japonii na początku 20. wieku, ale rozpowszechniły się dopiero po II Wojnie Światowej ze względu na wpływ okupacji amerykańskiej.[3] W 1977 sprzedaż ubikacji w stylu zachodnim przekroczyła sprzedaż tradycyjnych w Japonii ubikacji kucanych. W 1980 największa na świecie firma produkująca wyposażenie sanitarne TOTO, bazując na szwajcarskich i amerykańskich ubikacjach połączonych z bidetem, zaprezentowała Washlet.[3] Japońskie firmy produkują jedne z najbardziej zaawansowanych ubikacji high-tech na świecie.[20]

Terminologia edytuj

Słowo toire (jap. トイレ) jest skróconą formą angielskiego toilet[21] i jest używane zarówno jako określenie muszli klozetowej, jak i pomieszczenia, w którym ona się znajduje. Podobnie do słowa anime, toire jest często mylnie uznawane za zapożyczenie językowe z francuskiego ze względu na francuskobrzmiące zakończenie.[potrzebny przypis]

Powszechnym eufemizmem jest otearai (jap. お手洗い; dosłownie mycie rąk). Ściśle rzecz biorąc otearai odnosi się do umywalki i jest kalką językową słowa ubikacja.[22] Jest to podobny przypadek do używanego w amerykańskiej odmianie języka angielskiego bathroom, które dosłownie odnosi się do pomieszczenia z wanną, i toilet, które dosłownie odnosi się do aktu mycia się. Często również można się spotkać z innym zapożyczeniem językowym, keshōshitsu (jap. 化粧室; od amerykańskiego powder room, czyli pomieszczenia z ubikacją i umywalką), na znakach w domach towarowych i supermarketach, jak również załączone do piktogramu publicznej ubikacji.

Popularnym słowem dla określenia muszli klozetowej jest benjo (jap. 便所; szalety), pochodzące od słowa ben (jap. 便) oznaczającego "wygoda" lub "kał".[22] Używa się go często w szkołach podstawowych, na basenach i w innych miejscach publicznych. Nie jest ono szczególnie niegrzeczne, ale niektórzy mogą woleć użyć bardziej wyrafinowanego słowa. W wielu grach dla dzieci, osoba, która zostanie wyautowana jest wysyłana do specjalnego miejsca, np. środka koła, nazywanego benjo. Język japoński ma wiele innych słów określających miejsce przeznaczone do wydalania, np.kawaya (厠) i habakari (憚り), ale większość z nich jest rzadko używana lub archaiczna.

Sama ubikacja (czyli sedes, zbiornik spustowy, etc.) nazywana jest benki (便器). Deska klozetowa to benza (便座).[23] Nocnik (dla dzieci, osób starszych, ułomnych) jest nazywany omaru (御虎子).

Japońskie Stowarzyczenie Ubikacyjne 10. listopada świętuje nieoficjalny Dzień Ubikacji, ponieważ liczby 11/10 (dla miesiąca i dnia) mogą zostać odczytane jako ii-to(ire), które również oznacza "dobra ubikacja".[24]

Rodzaje ubikacji edytuj

Ubikacja kucana edytuj

 
Współczesna japońska ubikacja kucana razem z klapkami toaletowymi. Ręczny napis na kartce na lewo od pionowej rury znaczy "Proszę kucać trochę bliżej".
  Osobny artykuł: Ubikacja kucana.

Tradycyjna japońska ubikacja washiki (jap. 和式) to ubikacja kucana, znana również jako ubikacja azjatycka[25] ze względu na to, że podobne ubikacje są powszechne w całej Azji. Ubikacja kucana różni się od ubikacji zachodnich budową i sposobem użytkowania. Wygląda jak pisuar obrócony o 90 stopni i wbudowany w podłogę. Większość ubikacji kucanych zrobiona jest z porcelany, choć w niektórych przypadkach (np. w pociągach), używana jest również stal nierdzewna. Zamiast siadać, użytkownik kuca nad ubikacją twarzą w stronę półkulistego kaptura, to znaczy w stronę ściany z tyłu pomieszczenia widocznego na zdjęciu po prawej.[25] Odchody zbierają się w płytkiej niecce w odróżnieniu od zachodnich ubikacji, w których gromadzą się w wypełnionej wodą miednicy. Pozostały osprzęt (taki jak zbiornik wody, spłuczka) może być taki sam jak w zachodnich ubikacjach. Spłukiwanie wody powoduje przesunięcie odchodów z niecki do pośredniego zbiornika, z którego później odprowadzane są do kanalizacji. Spłuczka jest często obsługiwana w ten sam sposób jak w zachodnich ubikacjach, choć można się spotkać z uchwytem, który należy pociągnąć, lub pedałem nożnym. Wiele japońskich ubikacji posiada dwa rodzaje spłukiwania mały (jap. 小) i duży (jap. 大). Różnica polega na ilości użytej wody. Pierwszy jest przeznaczony dla moczu (po japońsku dosłownie "małe wydalanie"), a drugi dla kału (dosłownie "duże wydalanie"). Dźwignia jest często odepchnięta na "małe" ustawienie aby zapewnić ciągły dźwięk kamuflujący dla zapewnienia prywatności, jak opisano poniżej.

Powszechne są dwie odmiany ubikacji kucanej: jeden, w którym jest ona na poziomie podłogi, i drugi, w którym jest ona uniesiona na podeście około 30 cm.[26] Korzystanie z tej drugiej jest łatwiejsze dla mężczyzn przy oddawaniu moczu na stojąco, choć obydwa rodzaje mogą być wykorzystywane do tego celu.[2] Nie ma również różnicy przy defekacji czy oddawaniu moczu w pozycji kucanej. Użytkownik stoi nad ubikacją kucaną twarzą w stronę kaptura i opuszcza (podciąga w przypadku spódnicy) spodnie i bieliznę do kolan. Później kuca nad otworem tak blisko do kaptura jak to możliwe, ponieważ, jeśli użytkownik kucnie zbyt daleko do tyłu, kał spada do tylnej części pojemnika. Dlatego w wielu publicznych ubikacjach kucanych znajdują się znaki przypominające "proszę kucać o jeden krok bliżej" ("Please take one step closer").[2]

Osoby początkujące i cudzoziemcy często trzymają się rury z przodu, stąd zasłużyła sobie na przydomek "burczącego pręta" od dźwięków wydawanych w czasie jej trzymania.[27] Jeśli rury są zabudowane lub niedostatecznie mocno przymocowane, czasami instaluje się osobny uchwyt specjalnie aby wspomóc użytkownika w utrzymaniu równowagi, zarówno podczas korzystania z ubikacji, jak i przy wstawaniu. Kolejną powszechną strategią wykorzystywaną przez cudzoziemców, aby uniknąć żenujących wypadków, jest całkowite rozebranie się od pasa w dół i powieszenie ubrań na haku przed wypróżnieniem.

Jedną z zalet ubikacja kucanych w stosunku do muszli klozetowych jest fakt, że są bardzo łatwe w czyszczeniu. Są również tańsze w produkcji, zużywają mniej wody i, ze względu na brak kontaktu z siedziskiem, niektórzy uważają je za bardziej higieniczne. Jednakże kontakt z siedziskiem nie jest zagrożeniem dla zdrowia[28](ang.) [29] i ubikacje kucane dopuszczają możliwość rozbryzgiwania się na nogi stopy. Bezwodne koryto minimalizuje ryzyko rozbryzgiwania wody podczas defekacji. Jednakże, ponieważ odchody są wystawione na kontakt z powietrzem dopóki nie zostaną spłukane, produkują o wiele mocniejszy zapach niz gdyby były zanurzone w wodzie w ubikacji typu zachodniego. Efekt ten jest dość odczuwalny wewnątrz i w okolicy japońskiej ubikacji.

Korzystaniu z ubikacji kucanych przypisywane są korzyści zdrowotne.[30] Zostało zasugerowane, że kucanie wzmacnia mięśnie miedniczne u kobiet, zmniejszając prawdopodobieństwo inkontynencji.[31] Dodatkowo sugeruje się, że korzystanie z tego typu ubikacji wzmacnia biodra i poprawia oddychanie i koncentrację. Pozycja kucana pozwala również szybsze i pełniejsze wypróżnianie, zmniejszając okres przebywania fekaliów w organizmie. Powtarzające się zaparcia są wymieniane jako czynnik zwiększający ryzyko zachorowania na raka jelita grubego.[32] Inne badania wykazują, że pozycja kucana zapobiega i leczy hemoroidy.[33] Regularne przybieranie i utrzymywanie pozycji kucanej może również wspomóc utrzymanie elastyczności kolan.[34]

Japońska firma TOTO produkuje ubikajcę kucaną z wbudowanym bidetem. Popularność tego produktu jest nieznana.

Istnieje również połączenie ubikacji kucanej z ubikacją w stylu zachodnim, w którym można opuścić siedzisko na ubikację kucaną (uniesioną na podeście), dzięki czemu może być wykorzystywana jak ubikacja w stylu zachodnim.[35] Hybryda taka jest powszechna jedynie na obszarach wiejskich na pożytek cudzoziemców. Bardziej popularnym rozwiązaniem są deski klozetowe umieszczane nad japońską ubikacją. Dostępne są rozszerzenia montowane na stałe umożliwiające przkształcenie ubikacji kucanej w washlet, jak również specjalne platformy, które służą unoszeniu uzytkownika ponad ubikacją kucaną do poziomu ubikacji w styliu zachodnim.[36]

 
Kran na wierzchu zbiornika muszli klozetowej (w stylu zachodnim) pozwala zaoszczędzić wodę, poprzez mycie rąk w wodzie przeznaczonej do następnego spłukania.

Styl zachodni edytuj

  Osobny artykuł: Muszla klozetowa.

Używana na całym świecie typowa muszla klozetowa, w Japonii znana jest jako ubikacja w stylu zachodnim (jap. 洋式 yōshiki). Ubikacje w stylu zachodnim są obecnie powszechniejsze w japońskich domach od tradycyjnych ubikacji kucanych[2], choć w niektórych starszych mieszkaniach ciągle można znaleźć naklejki ilustrujące poprawny sposób korzystania przy mikcji lub defekacji. Większość miejsc publicznych, takich jak: szkoły, świątynie i stacje kolejowe, wyposażona jest jedynie w ubikacje kucane[2], jednakże we własnych domach Japończycy wolą móc usiąść, zwłaszcza osoby starsze lub niepełnosprawne, dla których długotrwałe kucanie jest niewygodne.

Muszle klozetowe w Japonii powszechnie posiadają funkcje oszczędzania wody, takie jak możliwość wyboru pomiędzy dużym i małym spłukaniem. Wiele ubikacji doprowadza wodę do spłukiwania poprzez kran znajdujący się nad zbiornikiem, co pozwala użytkownikom opłukać ręce.

Washlet edytuj

 
High-endowy, bezprzewodowy panel sterujący ubikacją. Posiada 38 przycisków i ekran LCD.

Współczesną ubikację w Japonii nazywa się Washlet (jap. ウォシュレット Woshuretto) lub warm-water cleaning toilet seat (jap. 温水洗浄便座 onsui senjō benza). Jest to jeden z najbardziej zaawansowanych rodzajów ubikacji na świecie[4] Produkt firmy TOTO Washlet Zoe został odnotowany w księdze rekordów Guinnessa jako najbardziej zaawansowana ubikacja na świecie posiadająca 7 funkcji. Ponieważ model został zaprezentowany w 1997, najprawdopodobniej jest mniej zaawansowany od najnowszego modelu TOTO Neorest.[20]

Pomysł washletu przyszedł z zagranicy. Pierwsza muszla klozetowa ze zintegrowanym bidetem została wyprodukowana w Szwajcarii w 1964. Era ubikacji high-tech w Japonii zaczęła się w 1980[5] wraz z zaprezentowaniem Washlet G Series przez TOTO. Od tamtej pory nazwa tego produktu, washlet, jest używana w odniesieniu do wszystkich rodzajów japońskich ubikacji high-tech. W 2002 roku prawie połowa domostw japońskich posiadała taką ubikację, co przewyższało liczbę domostw posiadających komputer osobisty.[3][4] Na pierwszy rzut oka ubikacja taka wygląda podobnie do tych spotykanych na zachodzie. Jednakże posiada ona kilka dodatkowych funkcji takich jak: suszarka, podgrzewanie siedziska, opcje masażu, ustawienia strumienia wody, automatyczne podnoszenie pokrywy, automatyczne spłukiwanie, etc.[2] Funkcje te obsługiwane są przez panel sterujący, który może być przymocowany do deski sedesowej lub na ścianie (często bezprzewodowy).[2]

Podstawowe wyposażenie edytuj

Najbardziej podstawową funkcją jest zintegrowany bidet w postaci dyszy wielkości ołówka umieszczonej pod deską sedesową. Posiada ona dwie funkcje: czyszczenie odbytu i bidet.[1][3] Pierwsza nazywana jest mycie tyłka, ogólne użytkowanie lub rodzinne czyszczenie. Drugą funkcję nazywa się żeńskie czyszczenie, żeńskie mycie lub po prostu bidet. Dysza nigdy nie dotyka ciała użytkownika. Jest ona samoczyszcząca i czyści się przed i po każdym działaniu. Użytkownik może wybrać mycie odbytu lub sromu poprzez naciśnięcie odpowiedniego przycisku na panelu sterującym. Zwykle ta sama dysza jest używana do wykonywania obydwu funkcji, jednak przy użyciu innej pozycji nagłówka dyszy i wykorzystując różne otwory dyszy, aby tryskać wodą pod różnym kątem by wycelować w odpowiednie miejsce. Czasami wykorzystywane są dwie dysze, z których każda skierowana jest na inny obszar. Oprogramowanie sterujące połączone jest z czujnikiem w desce sedesowej i pozwala zadziałać dyszy jedynie gdy wywierany jest nacisk na deskę, co wskazuje że ktoś na niej siedzi. Pierwsze modele nie posiadały tej funkcji. Pewna liczba użytkowników naciskała przycisk w czasie zapoznawania się z urządzeniem i ich twarz była opryskiwana strumieniem ciepłej wody.[19]

Możliwości dostosowania ustawień edytuj

Większość ubikacji high-tech ma również opcję wyboru ciśnienia wody, aby dostosować się do preferencji użytkownika. Domyślnie srom otrzymuje mniejsze ciśnienie niż odbyt. Przeważnie również temperatura wody może zostać dostosowana. Japońscy naukowcy odkryli, że woda o temperaturze odrobinę wyższej niż temperatura ciała jest preferowana przez większość użytkowników i 38 °C jest uważana za najlepszą. Często również pozycja dyszy może być ręcznie ustawiona. High-endowe washlety posiadają również opcję pulsującego lub drgającego strumienia wody. Producenci tych urządzeń twierdzą, że pomaga to przy zaparciu i hemoroidach.[10] Najbardziej zaawansowane washlety potrafią mieszać wodę z mydłem, aby uzyskać jak najlepszy efekt czyszczący.

Washlet może całkowicie zastąpić papier toaletowy, ale wielu użytkowników optuje za podwyższeniem higieny poprzez dodatkowe użytkowanie papieru toaletowego. Inną często spotykaną opcją jest suszarka, której temperaturę można dostosować w zakresie od 40 °C do 60 °C i którą można wysuszyć części intymne po skorzystaniu ze zintegrowanego bidetu.[19]

Zaawansowane wyposażenie edytuj

Do innych spotykanych opcji należą: automatycznie otwierana pokrywa wyposażona w czujnik zbliżeniowy, który otwiera lub zamyka pokrywę w zależności od pozycji użytkownika. Najnowszą innowacją są inteligentne czujniki, które rozpoznają czy ktoś stoi przed ubikacją i automatycznie otwierają pokrywę (jeśli osoba stoi tyłem do ubikacji) lub pokrywę i siedzisko (jeśli osoba stoi przodem do ubikacji); podgrzewane siedzisko, którego temperaturę można regulować w przedziale od 30 °C do 40 °C.[4]

Funkcja ogrzewania siedziska jest bardzo popularna. Można ją znaleźć nawet w ubikacjach, które nie posiadają funkcji bidetu. Jest to często przedstawiane jako przykład zbytecznego użycia techniki. Jednak, ponieważ większość japońskich domostw nie posiada centralnego ogrzewania, zimą pomieszczenie, w którym znajduje się ubikacja, może być zaledwie kilka stopni powyżej temperatury zamarzania i wtedy podgrzewanie siedziska nie wydaje się aż tak frywolną funkcją.[4][19]

Niektóre washlety grają muzykę aby rozluźnić zwieracz (np. ubikacje firmy Inax grają kilka pierwszych nut Op. 62 No. 6 Frühlingslied Felixa Mendelssohna). Kolejnymi spotykanymi funkcjami są: automatyczne spłukiwanie, automatyczny odświeżacz powietrza i powierzchnia antybakteryjna.[4][20][37]

Niektóre modele zaprojektowane z myślą o osobach w starszym wieku mogą być wyposażone w podłokietnik lub urządzenia pomagające wstać. Funkcja delikatnego zamykania spowalnia pokrywę przy zamykaniu, aby nie trzaskała. W niektórych modelach pokrywa zamyka się automatycznie po predefiniowanym czasie od spłukania.

Najnowsze modele zapisują pory o jakich ubikacja jest używana i mają opcję oszczędzania energii, która ogrzewa siedzisko tylko w okresach, w których istnieje prawdopodobieństwo użytkowania na podstawie wzorców uzyskanych z danych historycznych. Niektóre ubikacje mogą wytwarzać poświatę w ciemności lub nawet posiadać klimatyzację na gorące letnie dni.[4]

Instrukcje obsługi tych ubikacji są przeważnie tylko w języku japońskim, choć większość przycisków jest czesto oznaczany przy użyciu piktogramów. Przycisk spłuczki jest przeważnie opisany jedynie w Kanji przez co osoby nieznające pisma japońskiego mogą mieć problem ze znalezieniem odpowiedniego przycisku, poza metodą prób i błędów. Stąd wykorzystanie wielu zaawansowanych funkcji może być niemożliwe dla obcokrajowców.

Planowany rozwój edytuj

Ostatnio badacze dodali do ubikacji czujniki medyczne, które mogą mierzyć: stężenie cukru we krwi (w oparciu o badanie moczu), tętno, ciśnienie krwi oraz zawartość tkanki tłuszczowej w ciele.[3][4] Prowadzone są badania nad możliwościami wykonywania kolejnych pomiarów. Dane mogłyby być automatycznie wysyłane do lekarza poprzez wbudowany moduł telefonii komórkowej.[37]

Rozpoczyna się również produkcja ubikacji witających użytkownika.[4] Jednakże urządzenia te są ciągle bardzo rzadko spotykane w Japonii a ich przyszły sukces komercyjny jest trudny do przewidzenia. Prowadzone są również badania nad ubikacją sterowaną głosem.[4] TOTO, NAIS i inne japońskie firmy produkują również przenośne, zasilane bateriami washlety podróżne, które muszą być napełnione ciepłą wodą przed użyciem.

Syndrom Washlet edytuj

Częste wykonywanie lewatywy przy użyciu strumienia wody o wysokim ciśnieniu, może osłabić zdolność do samodzielnego wypróżniania, co może prowadzić do poważniejszego zatwardzenia[38]

Wielokrotne oddziaływanie strumienia wody o wysokim ciśnieniu na odbyt może również powodować nadmierną czystość, powodując przyleganie innych bakterii w okolicach odbytu i wywołując choroby skóry (zapalenie) w jego okolicach. Niektórzy japońscy proktolodzy nazwali to syndromem Washlet (jap. ウォシュレット症候群 woshuretto shoukougun) lub Warm-water toilet seat Syndrome (jap. 温水便座症候群 on-sui ben-za shoukougun) [39] [40]

Pisuary męskie i damskie edytuj

 
Współczesny pisuar w Japonii

Pisuary w Japonii są podobne do tych spotykanych w pozostałej części świata, choć przeważnie są niżej zawieszone. Używane są głównie w męskich ubikacjach publicznych i męskich ubikacjach z dużą liczbą użytkowników.

Przed i w trakcie epoki Meiji pisuary były powszechnie używane, zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety. Zgodnie z tradycją kimono noszone jest bez bielizny. Kobiety jedynie podciągały swoje kimono i dzięki pociągnięciu sromu w górę były w stanie skierować mocz do pisuaru. Ten zwyczaj zanikł w XX wieku, gdy większość kobiet zaczęła nosić ubrania w stylu zachodnim. Obecnie, nawet kimona są prawie zawsze noszone z bielizną.

Damski pisuar miał małe odrodzenie pomiędzy 1951 a 1968, gdy był produkowany przez TOTO. Urządzenie to miało kształt stożka i umieszczane na podłodze. Jednakże nie były popularne i ocalało tylko kilka z nich, włącznie z tymi pod Narodowym Stadionem Olimpijskim w Tokio, który został wybudowany na potrzeby Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1964.[10]

Wyposażenie charakterystyczne dla Japonii edytuj

Wyposażenie ubikacji w Japonii jest podobne do spotykanego w innych ubikacjach na świecie, włączając w to papier toaletowy, szczotkę klozetową, umywalkę, itp. Jednakże istnieją elementy wyposażenia, które są rzadko spotykane poza Japonią.

Dźwiękowa księżniczka edytuj

 
Otohime w damskiej toalecie. czarny kwadrat to czujnik ruchu, który uruchamia i zatrzymuje dźwięk

Wiele japońskich kobiet jest zażenowana na myśl, że ktoś mógłby je usłyszeć w czasie oddawania moczu[41]. Aby ukryć dźwięk wydalania, wiele kobiet korzystając z publicznych ubikacji spłukiwało wodę w sposób ciągły, zużywając przez to dużo wody[41]. Jako że kampanie edukacyjne nie przyniosły rezultatów, w latach 80. [XX] wieku wprowadzono urządzenie[3], które po załączeniu wytwarzało dźwięk spłukiwanej wody, co eliminowało potrzebę rzeczywistego spłukiwania. Powszechnie stosowaną marką jest Otohime (Japanese: 音姫), co znaczy dosłownie dźwiękowa księżniczka i jest nazwane na cześć japońskiej bogini Otohime (choć imię bogini jest pisane przy użyciu innego kanji (乙姫), które oznacza młodsza księżniczka), pięknej córki króla morza Ryūjina. Obecnie urządzenie to jest umieszczane w większości nowych publicznych ubikacji dla kobiet, a wiele spośród starszych publicznych ubikacji dla kobiet zostało zmodernizowanych pod tym kątem[41].

Otohime może być osobnym urządzeniem, zasilanym bateriami i przyczepionym do ściany, lub zintegrowane z istniejącym washletem. Włączane jest poprzez wciśnięcie przycisku lub przez machnięcie ręką przed czujnikiem ruchu. Dźwięk ustaje po ponownym wciśnięciu przycisku lub po upływie domyślnego czasu. Oszacowano, że dzieki temu mozna zaoszczędzić do 20. litrów wody przy każdorazowym użyciu[3]. Niektóre kobiety uważają, że Otohime brzmi sztucznie i wolą nadal używać ciągłego spłukiwania. Jak dotąd nie stwierdzono zapotrzebowania na tego typu urządzenia w męskich ubikacjach publicznych.[42]

Klapki toaletowe edytuj

 
Klapki toaletowe

W japońskiej kulturze istnieje skłonność do dzielenia obszarów na czyste i nieczyste oraz minimalizowania kontaktu między nimi. Na przykład wnętrze domu uważane jest za czyste, a obszar na zewnątrz niego za nieczysty. Aby oddzielić te dwa obszary, nieczyste buty są zdejmowane przed wejściem do domu tak, aby nie miały styczności z czystym wnętrzem domu. Historycznie, ubikacje były umieszczone poza domem i noszono buty w drodze do nich. Dziś, ubikacje są prawie zawsze wewnątrz domu i warunki higieniczne są znacząco lepsze, ale ubikacja nadal uważana jest za nieczystą, mimo że istnieje o wiele większe prawdopodobieństwo skażenia bakteryjnego w innych rejonach domu.[43]

Aby zminimalizować kontakt pomiędzy nieczystą podłogą ubikacji a czystą podłogą w pozostałej części, w wielu domach, jak również w niektórych publicznych ubikacjach, przed drzwiami do ubikacji znajdują się klapki toaletowe (jap. トイレスリッパ toire surippa), które powinny być noszone wewnątrz niej i zdejmowane natychmiast po jej opuszczeniu.[2] Ich obecność (lub brak) wskazuje również czy ktoś aktualnie korzysta z ubikacji. Klapki są produkowane w różnych formach: proste wykonane z tworzywa, ozdobne z nadrukami postaci anime dla małych dzieci, a nawet ze zwierzęcego futra dla zamożnych. Częstym faux pas popełnianym przez obcokrajowców jest zapomnienie o zdjęciu klapek toaletowych po opuszczeniu ubikacji i noszenie ich w pozostałej części domu, a co za tym idzie mieszanie obszaru czystego z nieczystym[44] [45] [46]

Ubikacje publiczne edytuj

Ubikacje publiczne są zwykle łatwo dostępne w całej Japonii. Można je znaleźć w domach towarowych, supermarketach, księgarniach, sklepach muzycznych i parkach, jak również na wszystkich stacjach kolejowych poza tymi położonymi w małych miejscowościach. Niektóre starsze budynki publicznych ubikacji nie posiadają drzwi, a więc mężczyźni korzystający z pisuarów są widoczni dla osób przechodzących obok. Od początku lat 90. XX. wieku istniał ruch społeczny mający na celu uczynienie publicznych ubikacji czyściejszymi i bardziej gościnnymi, niż były w przeszłości. Można się również spotkać z Japończykami, którzy oddają mocz publicznie, będąc pod wpływem alkoholu lub nie.[47] [48] jakkolwiek zwyczaj ten, nazywany tachi shonben (jap. 立ち小便; dosłownie stojący mocz), jest potępiany w japońskim społeczeństwie.

Choć wzrasta liczba publicznych ubikacji, które posiadają zarówno ubikacje w stylu zachodnim, jak i kucane,[2] wiele stacji kolejowych w rejonie Tokio i publicznych szkół w całej Japonii posiada jedynie ubikacje kucane. Podobnie jest również w parkach, świątyniach, tradycyjnych restauracjach i starszych budynkach. Ubikacje w stylu zachodnim są zwykle oznaczane znakami kanji 洋式 (yōshiki), angielskimi słowami "Western-style", symbolem tego rodzaju ubikacji lub kombinacją tych trzech. Ubikacje dla niepełnosprawnych są zawsze w stylu zachodnim.

Papier toaletowy jest zwykle, lecz nie zawsze, dostępny, więc wielu Japonczyków nosi ze sobą małe paczki chusteczek do używania w tym celu.[2] Paczki takie są rutynowo rozdawane przechodniom jako reklama. Maszyny z papierem toaletowym na monety są czasami instalowane na zewnątrz ubikacji jako ostatnia deska ratunku dla zdesperowanych lub nieprzygotowanych.

Wiele publicznych ubikacji nie posiada mydła do mycia rąk lub ręczników do ich wycierania, dlatego wiele osób nosi ze sobą chusteczki na taką okazję[2], a niektórzy nawet mydło. Niektóre ubikacje publiczne są wyposażone w suszarki do rąk o dużej mocy, aby zmniejszyc ilość odpadów tworzonych przez papierowe ręczniki. Suszarki i krany są zwykle montowane wraz z czujnikami ruchu, aby dodatkowo zwiększyc oszczędność. Niektórzy w ogóle nie myją rąk, ale jest to tak samo uważane za faux pas w Japonii jak i w innych kulturach. Pod względem czystości najsłabiej wypadają ubikacje na stacjach kolejowych i w publicznych parkach.

Aspekty kulturowe edytuj

Bycie czystym jest bardzo ważne w Japonii. Niektóre japońskie słowa znaczące czysty mogą być użyte do określenia piękna. Słowo kirei (きれい, 綺麗) można zdefiniować jako ładny, piekny, czysty, porządny. Może to tłumaczyć zarówno ciągły sukces ubikacji kucanych, w których ograniczony jest kontakt ciała z ubikacją, jak również sukces washletów. Sporadycznie nawet ubikacja w stylu zachodnim jest używana jak ubikacja kucana poprzez kucanie na desce klozetowej. Jednakże większość osób woli jedynie unieść ciało nad siedzeniem, pozostawiając nogi na podłodze.[49] [50] Istnieje również duży rynek dezodorantów i odświeżaczy powietrza, który nadają przyjemny zapach pomieszczeniu. Jedna z firm posunęła się na tyle daleko, że opracowała pigułkę do brania wraz z jedzeniem, która przypuszczalnie sprawia, że produkty przemiany materii są bezzapachowe.[51]

Ze względu na zatłoczone warunki życia w japońskich miastach i brak pomieszczeń, które mogą byc zamknięte od wewnątrz, ubikacja może byc jednym z niewielu pomieszczeń w tradycyjnym japońskim domu, które pozwala na zachowanie prywatności. Niektóre ubikacje są wyposażone w półkę z książkami, inne są wypełnione artykułami związanymi z postaciami z kreskówek (np. figurki, plakaty), a do niektórych ludzie mogą wchodzić z gazetą. Tak czy inaczej ubikacja, gdy tylko to możliwe, jest w pomieszczeniu oddzielonym niż łazienki. Wynika to z oddzielania czystego od nieczystego i jest mocnym punktem przy wynajmie nieruchomości.[52]

Ubikacje kucane i ubikacje high-tech są źródłem zakłopotania dla cudzoziemców nieprzyzwyczajnych do tych urządzeń. Obecne są anegdoty o cudzoziemcach, którzy przyciskając losowe przyciski na panelu sterowania (z ciekawości lub w poszukiwaniu spłuczki), zostali wystraszeni przez strumień wody skierowany na ich odbyt lub genitalia. Ponieważ strumień utrzymywał się przez kolejne kilka sekund po tym gdy podskoczyli ze strachu, ich ubrania lub pomieszczenie zostały również zamoczone.[19][31] Obecnie wiele japońskich ubikacji jest wyposażona w czujniki nacisku, które automatycznie wyłączają bidet, gdy uzytkownik wstaje z siedzenia. Wiele również posiada opisy przycisków w języku angielskim aby zredukować szok kulturowy.

Aspekty ekologiczne edytuj

Wpływ washletów na środowisko naturalne różni się od tego wywieranego przez tradycyjne muszle klozetowe. Washlety zużywają mniej wody, a funkcje samoczyszczenia zmniejszają ilość zużywanych detergentów.[53] Niektóre ubikacje zmieniają nawet ilość wody zużywanej do spłukiwania, w zależności od tego czy deska klozetowa była podniesiona (co wskazuje na męską mikcję).[20] Przyczyniają się również do mniejszego zużycia papieru toaletowego. Z drugiej strony pobierają również energię elektryczną. Szacuje się, że ich pobór wynosi 5% energii zużywanej przez statystyczne japońskie domostwo.[54] Na obszarach wiejskich zaprojektowane zostały ubikacje, które zużywają bardzo mało lub w ogóle nie zużywają wody.[3] Są one brane pod uwagę jako ubikacje awaryjne na wypadek trzęsienia ziemi.[55]

Ekonomia edytuj

 
Elektrycznie podnoszona deska klozetowa dla osób w starszym wieku

Ceny unowocześnienia muszli klozetowejdo poziomu Washletów w Japonii zaczynają się od $200, przy czym większość kosztuje około US$500. Najdroższe washlety razem z ceramiczną muszlą mogą kosztować nawet $5000.

TOTO Ltd. jest największym na świecie producentem ubikacji.[56] Washlety i inne produkty związane z ubikacjami są produkowane przez takie japońskie firmy, jak: Inax, NAIS i Panasonic.

Wartość sektora ubikacji high-tech na świecie była szacowana na około 800 milionów dolarów w 1997. Największym producentem był TOTO, który posiadał 65% rynku, podczas gdy drugi największy Inax posiadał 25%.[5][19] Głównym rynkiem washletów ciągle pozostaje Japonia. TOTO ocenia, że sprzedaż zagraniczna stanowi 5% ich obrotów.[5] Głównym ich rynkiem zagranicznym są Chiny, gdzie TOTO sprzedaje ponad milion washletów rocznie. W USA sprzedaż jest ciągle mała, mimo że wzrosła z 600 sztuk miesięcznie w 2001 roku do 1000 sztuk miesięcznie w 2003. W Europie TOTO sprzedaje tylko 5000 washletów rocznie.[5] Choć większość Europejczyków prawdopodobnie uznałaby japońskie washlety za ciekawostkę, liczba takich urządzeń instalowanych w Europie rośnie, głównie w ubikacjach dla osób niepełnosprawnych. W zależności od rodzaju upośledzenia, osoby takie mogą mieć trudności z dosięgnięciem okolic odbytu w celu wyczyszczenia się po skorzystaniu z ubikacji. Stąd, wprowadzenie washletów z natryskiem wodnym i suszarką, pozwala im na korzystanie z ubikacji bez pomocy.

Istnieje szereg przyczyn dla niskiej sprzedaży poza Japonią. Główną jest fakt, że potrzeba trochę czasu, aby klienci przyzwyczaili się do idei washletu. Sprzedaż w Japonii była również słaba, gdy urządzenie zaprezentowano w 1980, ale po pewnym okresie aklimatyzacjiznacząco wzrosła zaczynając od 1985. Około 1990 10% japońskich domostw posiadała washlet, a ich liczba wzrosła do ponad 50% w 2002.[5] TOTO spodziewa się podobnego wzrostu w sprzedaży zagranicznej w przeciągu kilku następnych lat. Kolejną przyczyną jest brak źródeł zasilania w pobliżu ubikacji, podczas gdy praktycznie wszystkie japońskie ubikacje posiadają blisko gniazdko elektryczne. W Australii, Nowej Zelandii, Irlandii i Zjednoczonym Królestwie ze względów bezpieczeństwa zabronione jest umieszczanie gniazdek elektrycznych o wysokim natężeniu w małej odległości od wody.[5] Dodatkowo w Europie istnieje konkurencja ze strony tradycyjnego bidetu, a w Ameryce Północnej nie ma przyzwyczajenia do jakiegokolwiek rodzaju bidetu.[5]

Ubikacje połączone z bidetem marek Clos-o-Mat (produkowane przez Total Hygiene) i Geberella (produkowane przez Balena) były produkowane w Szwajcarii jeszcze przed pojawieniem się washletów w Japonii. Sprzedawane są głównie szpitalom, osobom prywatnym i dla kilku wysokiej klasy restauracji. Mogą posiadać wyposażenie podobne do japońskiego.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Japanese toilets. Japan-Guide.com. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i High-Tech Toilets. „Web Japan”. [dostęp 2009-03-04]. (jap.). 
  3. ↑ a b c d e f g h i j James Brooke: Japanese Masters Get Closer to the Toilet Nirvana. [w:] The New York Times [on-line]. 8 października 2002. [dostęp 2006-11-05]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h Reuters, Tokyo: września2003069604 US, Europe unready for super-toilets, but Japan is patient. [w:] Taipei Times [on-line]. 28 września 2003. [dostęp 2006-11-08]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f Akira Matsui, Masaaki Kanehara, Masako Kanehara. Palaeoparasitology in Japan - Discovery of toilet features. „Memórias do Instituto Oswaldo Cruz”. 98 (1), s. 127–136, 2003. Rio de Janeiro: Memórias do Instituto Oswaldo Cruz. DOI: 10.1590/S0074-02762003000900019. ISSN 0074-0276. [dostęp 2006-11-05]. (ang.). 
  6. ↑ a b c Sewer History: Photos and Graphics: Japan. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  7. ↑ Making Great Breakthroughs: All about the Sewage Works in Japan. Japan Sewage Works Association, ca. 2002. s. 47. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  8. ↑ a b Invitation: The Heijo Palace Site Museum. s. 16. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  9. ↑ a b c d Mark Magnier: Japan Is Flush With Obsession. Los Angeles Times. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  10. ↑ What is "washi" and why is it used in Japanese toilet paper?. Toilet Paper World. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  11. ↑ Eva Pietzcker: Japanese Papermaking - Kami-suki. Druckstelle Berlin, 2004. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  12. ↑ The History of Toilets in Japan. Web Japan. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  13. ↑ Masao Ukita and Hiroshi Nakanishi: Pollutant Load Analysis for the Environmental Management of Enclosed Sea in Japan. 1999. s. 122. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  14. ↑ a b Junko Edahiro, Hiroyuki Tada: Japans sustainable society in the Edo period (1603–1867). 31 marca, 2003. [dostęp 2006-11-07]. (ang.).
  15. ↑ Keiichi Kato: Study on Okinawa's Development Experience in Public Health and Medical Sector. grudzień 2000. [dostęp 2006-11-07]. (ang.).
  16. ↑ Tracking Down the Roots Chronology: Japan. [dostęp 2006-10-30].
  17. ↑ Numazu's Newsletter. 2006-08-15. s. 9. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  18. ↑ a b c d e f Mary Jordan: But Do They Flush? Japan's High-Tech Toilets Do Nearly Everything, Even Redden Faces. The Washington Post, 15 maja 1997. [dostęp 2006-11-07]. (ang.).
  19. ↑ a b c d Alan Bellows: Modern Movements in Toilet Technology. [w:] Damn Interesting [on-line]. 2 stycznia 2006. [dostęp 2006-11-08]. (ang.).
  20. ↑ Takashi Ichikawa: Sanseidō New Modern Dictionary (jap. 三省堂現代新国語辞典 sanseidōgendaishinkokugojiten). Tokyo, Japan: Sanseido Co., Ltd., 1998. ISBN 4-385-14034-0.(jap.)
  21. ↑ a b The Japanese Toilet. „The Japanese Page”, maj 2001. [dostęp 2006-11-07]. (ang.). 
  22. ↑ List about toilet. [dostęp 2006-11-07]. (ang.).
  23. ↑ Japan Toilet association. [dostęp 2006-11-07]. (jap.).(jap.)
  24. ↑ a b Lim Tai Wei: A Study of Japanese Toilets. [dostęp 2006-10-30]. (ang.). Błąd w przypisach: Nieprawidłowy znacznik <ref>; nazwę „AsianToilet” zdefiniowano więcej niż raz z różną zawartością
  25. ↑ Living in Japan - Toilet. Japanguide.com. [dostęp 2006-11-08]. (ang.).
  26. ↑ Curtis Hoffmann: More on Living in Japan. 1992. [dostęp 2006-11-07]. (ang.).
  27. ↑ Myth: Toilet Seats Are the Dirtiest Thing in the Bathroom. [w:] ABC News original report [on-line]. ABC News, 14 października 2005. [dostęp 2006-11-13].
  28. ↑ Lifting the lid on computer filth. BBC News, 12 marca 2004. [dostęp 2006-11-13]. (ang.).
  29. ↑ Health Benefits of the Natural Squatting Position. „Nature's Platform”. [dostęp 2006-11-05]. (ang.). 
  30. ↑ a b Lim Tai Wei: A Study of Japanese Toilets. 2002. [dostęp 2006-11-07]. (ang.).
  31. ↑ Jacobs EJ, White E. Constipation, laxative use, and colon cancer among middle-aged adults. „Epidemiology”. 4 (9), s. 385–91, lipiec 1998. DOI: 10.1097/00001648-199807000-00007. PMID: 9647901. (ang.). 
  32. ↑ Christine Dimmer, Brian Martin, Noeline Reeves and Frances Sullivan. Squatting for the Prevention of Hemorrhoids?. „Townsend Letter for Doctors & Patients”. 159, s. 66–70, Październik 1996. ISSN 1059-5864. [dostęp 2006-11-05]. (ang.). 
  33. ↑ Saeed Rad, M.D.: Impact of Ethnic Habits on Defecographic Measurements. Archives of Iranian Medicine. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  34. ↑ "You call this a toilet?!" And Other Oddities of Japanese Housing. W: Iwate Pre-Departure Handbook. (ang.).
  35. ↑ スワレット (Swaret). [w:] Online catalog [on-line]. TOTO. [dostęp 2006-12-03]. (jap.).
  36. ↑ a b Fitzpatrick, M.. Japanese offer the world hi-tech toilet training.. „Daily Telegraph”, s. 8–9, 14 maja 1998. (ang.). 
  37. ↑ Question for the doctor about right usage of Washlet. [dostęp 2008-06-28]. (jap.).
  38. ↑ Fujiie Crinic (Proctology) - Take care of the hips tenderly - For the "Washlet" users. [dostęp 2008-06-28]. (jap.).
  39. ↑ Koh Crinic (Proctology) - F.A.Q. - Question No.3 What about notice on usual life of patient. [dostęp 2008-06-28]. (jap.).
  40. ↑ a b c Sapa: Sound Princess eliminates toilet noises. IOL, 4 października 2004. [dostęp 2006-11-05].
  41. ↑ Perfecting the Washlet. Web Japan. [dostęp 2006-10-30]. (ang.).
  42. ↑ M. Ojima, Y. Toshima, E. Koya, K. Ara, S. Kawai, N. Ueda. Bacterial contamination of Japanese households and related concern about sanitation. „International Journal of Environmental Health Research”. 1 (12), s. 41–52, 1 marca, 2002. DOI: 10.1080/09603120120110040. (ang.). 
  43. ↑ Japanese customs for foreigners - part 1: toilet slippers. Genki Japanese and Culture School. [dostęp 2006-11-13]. (ang.).
  44. ↑ Doug Jardine: What's with toilet slippers?. 5 września 2006. [dostęp 2006-11-13]. (ang.).
  45. ↑ Anne R. LaVin: Origami Tanteidan Convention - The Gaijin Guide: Weather & Clothing. [dostęp 2006-11-13]. (ang.).
  46. ↑ Daniel Laursen: I never expected... that public urination was something people would do. 1999-04-14. [dostęp 2007-04-24]. (ang.).
  47. ↑ K. Yamagishi: Different in Many Ways: Encroaching on Privacy?. [dostęp 2007-04-24]. (ang.).
  48. ↑ You Know You've Been in Japan Too Long When.... [dostęp 2006-11-13]. (ang.).
  49. ↑ Victoria Andes: The (un) official Dave barry blog. [dostęp 2006-11-11]. (ang.).
  50. ↑ Chuck Shepherd: News of the Weird. 26 sierpnia, 1994. [dostęp 2006-11-13]. (ang.).
  51. ↑ Gregg Mann: Tokyo Apartments. [dostęp 2006-11-13]. (ang.).
  52. ↑ Daisuke Yamanouchi: Reducing Environmental Problems Caused by Domestic Water Consumption. Wyd. 2nd International Symposium on Environmentally Conscious Design and Inverse Manufacturing (EcoDesign'01). 2001. (ang.).
  53. ↑ How Life Cycle Assessment (LCA) can enhance the Fight against Global Warming (Research Report No. 45). sierpień 2004. [dostęp 2006-11-05]. (ang.).
  54. ↑ Saiko Sakamoto, Atsuhiro Katsumata. The Next Generation Toilet And Its Maintenance. „Japan Toilet Association Maintenance Study Institute”. [dostęp 2006-11-13]. (ang.). 
  55. ↑ Rose George: Japan's hi-tech toilets. [w:] The Daily Telegraph [on-line]. 29 sierpnia 2008. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Kategoria:Japonia Kategoria:Architektura wnętrz




[[da:Toiletter i Japan]] [[de:Toiletten in Japan]] [[en:Toilets in Japan]] [[es:Inodoros en Japón]] [[eo:Necesejoj en Japanio]] [[fa:توالت در ژاپن]] [[fr:Toilettes japonaises]] [[it:Toilette in Giappone]] [[he:שירותים יפניים]] [[ka:საპირფარეშოები იაპონიაში]] [[ja:日本の便所]] [[pt:Sanitas no Japão]] [[ro:Toalete japoneze]] [[ru:Туалеты в Японии]] [[fi:Käymälät Japanissa]] [[sv:Toaletter i Japan]] [[zh:和式厕所]]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikiprojekt:Tłumaczenie_artykułów/Ubikacje_w_Japonii&oldid=73414714”