Wiktor Skworc
Wiktor Paweł Skworc[1] (ur. 19 maja 1948 w Bielszowicach) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk humanistycznych (historia Kościoła), biskup diecezjalny tarnowski w latach 1998–2011, arcybiskup metropolita katowicki od 2011.
| |||
![]() Wiktor Skworc (2020) | |||
| |||
Kraj działania | Polska | ||
Data i miejsce urodzenia | 19 maja 1948 Bielszowice | ||
Arcybiskup metropolita katowicki | |||
Okres sprawowania | od 2011 | ||
Biskup diecezjalny tarnowski | |||
Okres sprawowania | 1998–2011 | ||
Wyznanie | katolicyzm | ||
Kościół | rzymskokatolicki | ||
Prezbiterat | 19 kwietnia 1973 | ||
Nominacja biskupia | 13 grudnia 1997 | ||
Sakra biskupia | 6 stycznia 1998 |
| |||||||||||||||
Data konsekracji | 6 stycznia 1998 | ||||||||||||||
Miejscowość | Watykan | ||||||||||||||
Miejsce | bazylika św. Piotra | ||||||||||||||
Konsekrator | Jan Paweł II | ||||||||||||||
Współkonsekratorzy | Giovanni Battista Re Jorge María Mejía | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
|
ŻyciorysEdytuj
WykształcenieEdytuj
Urodził się 19 maja 1948 w Bielszowicach[2], obecnie dzielnicy Rudy Śląskiej[3]. Egzamin dojrzałości zdał w 1966[2] w II Liceum Ogólnokształcącym w Rudzie Śląskiej[4]. W 1973 ukończył studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie. W trakcie studiów w roku akademickim 1970/1971 odbył obowiązkowy roczny staż w kopalni węgla kamiennego „Walenty – Wawel” w Rudzie Śląskiej[2]. 19 kwietnia 1973[1] w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach[5] został wyświęcony na prezbitera przez Herberta Bednorza, biskupa diecezjalnego katowickiego[1]. Na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie uzyskał w 1979 stopień licencjata teologii[2], a w 1995 na podstawie dysertacji Budownictwo kościołów w diecezji katowickiej w latach 1945–1989 stopień doktora nauk humanistycznych w specjalności historia Kościoła[6].
PrezbiterEdytuj
Po przyjęciu święceń diakonatu przebywał w Dreźnie, gdzie pełnił posługę duszpasterza polskiej młodzieży pracującej w Dreźnie i Lipsku. W sierpniu 1973 został mianowany wikariuszem parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach. W latach 1975–1980 był sekretarzem i kapelanem biskupa Herberta Bednorza. W 1980 został mianowany kanclerzem kurii diecezjalnej w Katowicach. Pełniąc tę funkcję, przyczynił się do wybudowania domu księży emerytów i klasztoru sióstr karmelitanek w Katowicach, a także utworzył fundusz pomocy dla księży misjonarzy. Ponadto w czasie stanu wojennego współtworzył i współdziałał w ramach Biskupiego Komitetu Pomocy Więźniom i Internowanym. Był również jednym z głównych organizatorów wizyty papieża Jana Pawła II w Katowicach w trakcie jego podróży apostolskiej do Polski w 1983. W latach 80. pośredniczył także jako mediator w sporach pomiędzy strajkującymi i pracodawcami. Od 1992 piastował urząd wikariusza generalnego i ekonoma archidiecezji katowickiej. Oprócz tego był wizytatorem diecezjalnym oraz członkiem rady kapłańskiej i kolegium konsultorów[2].
W 1979 został zarejestrowany przez Służbę Bezpieczeństwa jako tajny współpracownik o pseudonimie „Dąbrowski”. Miało to miejsce po zatrzymaniu go przez patrol Milicji Obywatelskiej, który odkrył że w bagażniku przewoził tzw. żywność delikatesową z Baltony w ilości większej niż na potrzeby jednej osoby. W czasie przesłuchania został poinformowany, że może być oskarżony o spekulację[7]. Współpraca formalnie została rozwiązana w listopadzie 1989[8]. W archiwach Instytutu Pamięci Narodowej zachowało się kilkanaście raportów z rozmów przeprowadzonych przez oficera prowadzącego, które odbyły się w różnych miejscach, również w prywatnych samochodach, w warunkach konspiracji. Zawarte są w nich m.in. informacje o stosunku kurii do Kazimierza Świtonia, o rozmowie dyscyplinującej z ks. Bernardem Czerneckim, by nie dopuszczał do wystąpień osób świeckich w kościele Matki Kościoła w Jastrzębiu-Zdroju, o planowanych nominacjach biskupów pomocniczych w diecezji katowickiej, o konkluzjach z rozmów w kurii po zatrzymaniu górników kopalni Mysłowice[9]. W 2006 zapewnił, że jego kontakty z funkcjonariuszami SB odbywały się za wiedzą katowickich ordynariuszy[10].
BiskupEdytuj
13 grudnia 1997 papież Jan Paweł II mianował go biskupem diecezjalnym diecezji tarnowskiej[11]. Święcenia biskupie otrzymał 6 stycznia 1998 w bazylice św. Piotra na Watykanie[2]. Głównym konsekratorem był Jan Paweł II, zaś współkonsekratorami arcybiskup Giovanni Battista Re, substytut ds. Ogólnych Sekretariatu Stanu, i arcybiskup Jorge María Mejía, sekretarz Kongregacji ds. Biskupów[1]. Ingres do bazyliki katedralnej Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Tarnowie odbył 25 stycznia 1998[2]. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „In Spiritu Sancto” (W Duchu Świętym)[12].
W czasie pełnienia funkcji ordynariusza diecezji tarnowskiej przyczynił się do utworzenia, działającego w strukturach Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, samodzielnego Wydziału Teologicznego w Tarnowie[2]. Jako biskup tarnowski sprawował urząd wicekanclerza tego wydziału[13]. W Starym Sączu utworzył Diecezjalne Centrum Pielgrzymowania im. Jana Pawła II. Podjął decyzję o budowie w Tarnowie klauzurowego klasztoru sióstr karmelitanek. Dla katolików świeckich zaangażowanych w ruchach i stowarzyszeniach organizował spotkania w ramach Diecezjalnego Forum Ruchów i Stowarzyszeń, natomiast dla samorządowców w okresie Adwentu dni skupienia, poświęcone problemom z zakresu katolickiej nauki społecznej[14].
Wspierał edukację zdolnej młodzieży pochodzącej z ubogich rodzin diecezji, tworząc w Tarnowie, Nowym Sączu, Mielcu i Szczucinie Katolickie Centra Edukacji Młodzieży „Kana”, jak również powołując Fundację im. Arcybiskupa Jerzego Ablewicza, przekazującą rokrocznie ponad 100 stypendiów. Utworzył także Rodzinę Szkół im. Jana Pawła II i Rodzinę Szkół Świętych i Błogosławionych. Zaangażował się w budowę Ośrodka Opiekuńczo-Rehabilitacyjnego dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej Caritas Diecezji Tarnowskiej w Jadownikach Mokrych, Przytuliska św. Brata Alberta w Grywałdzie, prowadzonego przez siostry albertynki, oraz stacjonarnego hospicjum w Tarnowie, prowadzonego przez Fundację „Kromka Chleba”, wsparł też program „Gniazdo”, mający na celu pomoc rodzinom wielodzietnym w budowie lub remoncie domu. Promował posługę nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej, zanoszących Komunię św. do domów chorych[2]. Zarządził, aby rady parafialne były wybierane w wyborach powszechnych[15]. Każdego roku kilku kapłanów skierowywał do pracy w krajach misyjnych, na Wschodzie i w Europie Zachodniej[2].
29 października 2011 papież Benedykt XVI mianował go arcybiskupem metropolitą katowickim[16][17]. Ingres do archikatedry w Katowicach odbył 26 listopada 2011[18]. Do tego dnia pełnił funkcję administratora diecezji tarnowskiej[19]. Jako arcybiskup metropolita katowicki objął urząd wielkiego kanclerza Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. 29 czerwca 2012 otrzymał z rąk papieża paliusz metropolitalny[20].
W strukturach Konferencji Episkopatu Polski pełnił funkcję delegata ds. Ruchu Światło-Życie (1999–2004)[2], przewodniczącego Komisji ds. Misji (2001–2011)[21], przewodniczącego Rady Ekonomicznej (2004–2009)[2] i przewodniczącego Komisji Rewizyjnej (2009–2019)[22][23]. W 2004 został delegatem ds. Działalności w Polsce „Kirche in Not”, w 2006 przewodniczącym Zespołu ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Niemiec[2], w 2016 przewodniczącym Komisji Duszpasterstwa[24], a w 2018 członkiem Rady Stałej[25]. W 2010 został nominowany przez nuncjusza apostolskiego w Polsce członkiem Kościelnej Komisji Konkordatowej[2]. 1 lipca 2005 papież Benedykt XVI mianował go członkiem Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów[26].
Konsekrował trzech biskupów pomocniczych tarnowskich: Stanisława Budzika (2004), Wiesława Lechowicza (2008) i Andrzeja Jeża (2009) oraz trzech biskupów pomocniczych katowickich: Marka Szkudłę (2015), Adama Wodarczyka (2015) i Grzegorza Olszowskiego (2018). Był współkonsekratorem podczas święceń biskupów pomocniczych katowickich: Stefana Cichego (1998) i Józefa Kupnego (2006), administratora apostolskiego Atyrau Janusza Kalety (2006) oraz biskupa pomocniczego gliwickiego Andrzeja Iwaneckiego (2018)[1].
Tytuły, wyróżnieniaEdytuj
W 2020 został odznaczony odznaką honorową „Za zasługi dla ochrony zdrowia”[27].
Nadano mu honorowe obywatelstwa: Rudy Śląskiej (1998)[28], Starego Sącza (2007)[29], Brzeska (2009)[30] i Tarnowa (2011)[31]. Otrzymał także tytuł Małopolanina Roku 2012 przyznawany przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski[32].
Otrzymał Nagrodę im. Wojciecha Korfantego przyznaną przez Związek Górnośląski (2014)[33], Nagrodę im. Stanisława Ligonia nadaną przez Radio Katowice (2015)[34] i nagrodę „Śląski Szmaragd” (2017)[35].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d e Wiktor Skworc (ang.). catholic-hierarchy.org. [dostęp 2018-09-16].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Nowy arcybiskup metropolita katowicki. ekai.pl (arch.), 2011-10-29. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Bielszowice: Uroczysta msza w intencji górników. nettg.pl, 2011-11-28. [dostęp 2012-12-26].
- ↑ J. Oreł: Wiktor Skworc wraca do siebie. Jak go wspominają Rudzianie?. rudaslaska.naszemiasto.pl (za: „Dziennik Zachodni”), 2011-11-25. [dostęp 2012-12-26].
- ↑ Homilia abp Skworca w archikatedrze Chrystusa Króla. ekai.pl (arch.), 2011-11-26. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Wiktor Skworc, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2021-01-02] .
- ↑ T. Isakowicz-Zaleski: Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej. Kraków: Znak, 2007, s. 277. ISBN 978-83-240-0803-2.
- ↑ Inwentarz archiwalny. inwentarz.ipn.gov.pl. [dostęp 2018-01-26].
- ↑ T. Isakowicz-Zaleski: Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej. Kraków: Znak, 2007, s. 277–287. ISBN 978-83-240-0803-2.
- ↑ A. Grajewski. Chodziłem po cienkim lodzie. „Gość Niedzielny”. 40/2006. ISSN 0137-7604. [dostęp 2018-01-26].
- ↑ Nomina del Vescovo di Tarnów (Polonia) (wł.). press.catholica.va (arch.), 1997-12-13. [dostęp 2014-10-25].
- ↑ Abp Zimoń przedstawia diecezjanom następcę – abp. Wiktora Skworca. ekai.pl (arch.), 2011-11-06. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Biskup Wiktor Skworc został metropolitą katowickim. wt.diecezja.tarnow.pl (arch.). [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Bp Wiktor Skworc został metropolitą katowickim. diecezja.tarnow.pl (arch.). [dostęp 2016-11-02].
- ↑ Biskup bez lęku. ekai.pl (arch.), 2011-10-29. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Rinuncia dell’Arcivescovo Metropolita di Katowice (Polonia) e nomina del successore (wł.). press.vatican.va, 2011-10-29. [dostęp 2014-10-25].
- ↑ Komunikat Nuncjatury: Arcybiskup metropolita katowicki. episkopat.pl (arch.), 2011-10-29. [dostęp 2013-05-31].
- ↑ Abp Wiktor Skworc objął urząd metropolity katowickiego. ekai.pl (arch.), 2011-11-26. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Abp Skworc żegna się z diecezją VIDEO. diecezja.tarnow.pl (arch.). [dostęp 2016-11-02].
- ↑ Abp Budzik: wszyscy i wciąż potrzebujemy nawrócenia. ekai.pl (arch.), 2012-06-29. [dostęp 2018-09-16].
- ↑ Bp Mazur nowym przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Misji. opoka.org.pl (arch.), 2011-10-20. [dostęp 2018-06-30].
- ↑ Abp Gądecki członkiem Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu, abp Gołębiewski – nadal w Radzie Stałej. ekai.pl (arch.), 2009-06-19. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Wybory 383. Zebrania Plenarnego KEP. episkopat.pl, 2019-06-13. [dostęp 2019-06-15].
- ↑ Abp Wiktor Skworc nowym przewodniczącym Komisji Duszpasterstwa KEP. ekai.pl (arch.), 2016-03-03. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Nowi członkowie Rady Stałej KEP: abp Skworc i bp Turzyński. episkopat.pl. [dostęp 2018-03-15].
- ↑ Nomina di Membro della Congregazione per L’Evangelizzazione dei Popoli (wł.). press.vatican.va, 2005-07-01. [dostęp 2014-10-25].
- ↑ Metropolita katowicki wśród odznaczonych przez ministra zdrowia. ekai.pl, 2020-10-04. [dostęp 2020-10-04].
- ↑ Honorowi Obywatele Rudy Śląskiej. rudaslaska.pl. [dostęp 2012-01-07].
- ↑ Uchwała Nr VIII/90/07 Rady Miejskiej w Starym Sączu. stary.sacz.pl, 2007-04-26. [dostęp 2013-07-13].
- ↑ Uchwała Nr XLVI (335) 2009 Rady Miejskiej w Brzesku. brzesko.pl, 2009-10-07. [dostęp 2013-07-13].
- ↑ Uchwała Nr XVII/183/2011 Rady Miejskiej w Tarnowie. bip.malopolska.pl, 2011-12-15. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Abp Wiktor Skworc Małopolaninem Roku 2012. ekai.pl, 2013-01-14. [dostęp 2018-05-15].
- ↑ Laureaci Nagrody im. Wojciecha Korfantego w l. 2011–2016. zg.org.pl. [dostęp 2016-11-04].
- ↑ M. Barasińska, M. Krasińska, R. Stotko, J. Zawartka: Nagrody im. Ligonia – fotogaleria. radio.katowice.pl, 2015-12-11. [dostęp 2016-10-25].
- ↑ „Śląskie Szmaragdy” wręczono podczas Gali Reformacyjnej w Katowicach. katowice.tvp.pl, 2017-10-07. [dostęp 2017-11-15].
Linki zewnętrzneEdytuj
- Nota biograficzna Wiktora Skworca na stronie archidiecezji katowickiej [dostęp 2020-02-22]
- Nota biograficzna Wiktora Skworca na stronie diecezji tarnowskiej (arch.) [dostęp 2016-04-12]
- Wiktor Skworc na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2016-10-18]
- Wiktor Skworc w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2010-10-21]
- Wiktor Skworc, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-12-26] .
- Wiktor Skworc w katalogu Biblioteki Narodowej [dostęp 2013-07-13]