Wilczak czechosłowacki
Wilczak czechosłowacki[4][5] – rasa psów należąca do I grupy psów pasterskich i zaganiających, sklasyfikowana w sekcji psów pasterskich, do której zaliczają się owczarki i inne psy pasterskie z wyłączeniem szwajcarskich psów do bydła[6]. Podlega próbom pracy[7].
 Wilczak czechosłowacki | |
| Inne nazwy |
Czechoslovakian Wolfdog, |
|---|---|
| Kraj patronacki | |
| Wymiary | |
| Wysokość | |
| Masa | |
| Klasyfikacja | |
| FCI |
Grupa I, Sekcja 1, |
| AKC |
FSS (Foundation Stock Service) |
| Wzorce rasy | |
Rys historyczny edytuj
Wilczak czechosłowacki jest jedną z dwóch ras (druga to Saarlooswolfhond) zarejestrowanych w FCI, a będących krzyżówkami psa i wilka. Pierwsze dokonane przez Czechów próby krzyżowania wilka eurazjatyckiego (pochodzącego z rejonu Karpat) z owczarkiem niemieckim miały miejsce w 1955 r. Celem było sprawdzenie, czy poprzez skrzyżowanie psa z wilkiem można poprawić stan zdrowia, odporność i wytrwałość psów, oraz możliwość ich wykorzystania w służbie w czechosłowackiej straży granicznej Pohraniční stráž[8]. Pierwszy miot urodził się 26 kwietnia 1955 r. w stacji hodowlanej prowadzonej przez wojsko w Libějovicach. Było to możliwe dzięki współpracy wojskowych specjalistów i Czechosłowackiej Akademii Nauk. Pierwszy zapis wzorca został opracowany w 1966 r. przez inż. K. Hartla na podstawie wyhodowanych czterech finalnych pokoleń krzyżówek. Do powstania rasy wykorzystano 2 samce i 2 samice wilka[8].
W roku 1981 rasa została wpisana do księgi ras Czeskiego Związku Hodowców. W 1982 r. w Brnie powstał ogólnokrajowy "Klub hodowców rasy wilczak czechosłowacki" z siedzibą w Pradze. Klub ustalił nazwę rasy, długoterminową koncepcję i plan hodowli, oraz standardy oceny przydatności hodowlanej psów[8][9].
Wzorzec rasy został przyjęty przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI) 13 czerwca 1989 roku w Helsinkach. Wzorzec zapisano i opublikowano 28 kwietnia 1994 roku pod numerem 332. Za kraj pochodzenia uznano Czechosłowację, a rasa została w klasyfikacji FCI zaliczona do 1 grupy[6].
Po rozpadzie Czechosłowacji, Czesko-Morawska Unia Kynologiczna i Słowacka Wspólnota Kynologiczna zawarły umowę (4 lipca 1993 r.), w której ustaliły, że patronat nad rasą przyjmuje Republika Słowacka. Na konferencji w Meksyku w 1999 r. uznano, że rasa spełnia wszystkie kryteria niezbędne do ostatecznego jej uznania[8].
Wygląd edytuj
Budowa i ruch edytuj
Wilczak czechosłowacki to pies o mocnej budowie i wielkości powyżej średniej o kształcie prostokątnym. Pod względem kształtu ciała, ruchu, struktury sierści oraz koloru sierści i maski jest podobny do wilka. Długość ciała powinna mieścić się w indeksie 111 (stosunek długości tułowia do wysokości w kłębie 10:9). Symetryczna i dobrze umięśniona głowa, przypomina kształtem klin. Proporcje kufy do długości czaszki powinny wynosić 1:1,5. Oczy ma bursztynowe, skośne. Wilczak ma uszy krótkie, trójkątne, stojące i cienkie (tzn. nie dłuższe jak 1/6 wysokości w kłębie). Uzębienie silne (duże zęby trzonowe, duże kły). Przednie kończyny są proste, suche i dłuższe (o długości równej 55% wysokości w kłębie). Przyjęty standard opisuje wyraźny dymorfizm płciowy[10] – minimalna wysokość w kłębie dla samca to 65 cm, dla suki 60 cm, zaś waga dla samca minimum 26 kg, a dla suki minimum 20 kg[1][11][9]. Wilczak w ruchu ma być lekki, harmonijny, jego kłus powinien być przestrzenny, a sam pies powinien jakby płynąć muskając delikatnie łapami ziemi. Rodzaje ruchu dzielimy, na stęp, amble, inochód, kłus, galop, cwał, gdzie w tempie dwutaktowego inochodu i kłusa występuje charakterystyczne sznurowanie.
Szata i umaszczenie edytuj
Wilczak czechosłowacki budową, wyglądem i umaszczeniem powinien przypominać wilka europejskiego. Wzorzec dopuszcza kolor żółtawoszary lub srebrzystoszary z charakterystycznym jasnym pyskiem (maską), jasną sierścią na dolnej części szyi i na przedniej części klatki piersiowej. Dopuszczalne jest również umaszczenie ciemnoszare z jasną maską[1][11][9]. Włos powinien być prosty, dobrej jakości tzn. niełamliwy, odpowiedniej długości do danej części ciała, z naturalnym połyskiem. Wierzchnia część włosa powinna tworzyć płaszcz, który chroni zwierzę przed wychłodzeniem organizmu i stanowi ochronę podczas ataku. Sierść na pysku, głowie, uszach i łapach jest zdecydowanie krótsza i tworzy gładką i gęstą okrywę włosową. W tych miejscach podszerstek, który jest charakterystyczny dla pozostałej części ciała, prawie nie występuje. Latem zwierzęta mają zdecydowanie mniej podszerstka niż zimą. Włos okrywowy na pozostałej części ciała powinien być dłuższy i tworzyć wizualnie wrażenie jednolitej powierzchni. Najważniejsze u wilczaka czechosłowackiego tak jak u wilka, jest owłosienie szyi. Szyja winna być gęsto pokryta okrywą włosową, z bardzo gęstym podszerstkiem. Przeprowadzone badania wykazały bardzo dobrą izolacyjność sierści. W sierści wilczaka czechosłowackiego można znaleźć aż pięć różnych odmian włosa[12].
Zachowanie, charakter i użytkowość edytuj
Wzorzec rasy podaje wiodące cechy pożądane u wilczaka czechosłowackiego. Zachowanie/temperament: żywotny, bardzo aktywny, wytrzymały, pojętny o szybkich reakcjach. Nieustraszony i odważny, podejrzliwy. Bezgranicznie oddany swojemu panu. Odporny na warunki zewnętrzne. Wszechstronnie użytkowy. Cechy niepożądane, określane jako wady, to: agresja lub nadmierna płochliwość[1][11].
Wilczaki są wytrzymałe fizycznie, ale mało odporne na stres. Doskonale odczytują emocje człowieka. Pomimo ścisłego związku stadnego z właścicielem, zachowują indywidualność i nieprzewidywalność zachowań. Istotnym jest ustalenie hierarchii w ludzko-psim stadzie[5].
Od wilczaka jako psa użytkowego wymaga się sprawności i wytrzymałości. Bieg wytrzymałościowy na dystansie 40 km jest jednym z wymogów hodowlanych na Słowacji, a przez FCI uznawany jest jako próba pracy uprawniająca do otrzymania certyfikatu użytkowości i Międzynarodowego Championa Piękności C.I.B. Biegi na dystansie 70 i 100 km uprawniają do uzyskania tytułu Międzynarodowego Championa Pracy C.I.P. Psy tej rasy próbują swoich sił również w innych sportach takich jak posłuszeństwo, obrona, czy ratownictwo, ale zdaniem wielu osób odziedziczone po wilkach takie cechy jak czujność i podejrzliwość utrudniają im koncentrację, a co za tym idzie osiągnięcie doskonałych wyników sportowych[10].
Zdrowie i pielęgnacja edytuj
Rasa psów nie jest kłopotliwa w utrzymaniu czystości. Sierść okrywowa posiada naturalną barierę ochronną, obiegowo nazywaną „samoczyszczącą”. Nie wymagają zabiegów pielęgnacyjnych. W okresie intensywnego linienia potrzebują wyczesywania obfitego podszerstka i włosa okrywowego (szczególnie osobniki żyjące w domu, mieszkaniu). Sporadyczne zabiegi pielęgnacyjne to: czyszczenie uszu, obcinanie pazurów (uzależnione od tego, po jakim podłożu pies się porusza). Rasa nie jest obciążona chorobami o podłożu genetycznym. Występują nosicielstwa w zakresie DM, DW, HD, ale według dostępnych statystyk zachorowalność wynosi poniżej 5%. Średni wiek życia to około 12 lat[13].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d FCI-Standard N° 332: Czechoslovakian Wolfdog (Ceskoslovenský Vlciak), The Fédération Cynologique Internationale, 3 września 1999 (ang.).
- ↑ Janusz Siatkowski, Mieczysław Basaj: Słownik czesko-polski. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 1135. ISBN 978-83-214-1451-5.
- ↑ Mikuláš Stano, Ferdinand Buffa: Słownik słowacko-polski. Warszawa; Bratysława: Wiedza Powszechna; Slovenské pedagogické nakladatel'stvo, 1988, s. 745. ISBN 83-214-0661-0.
- ↑ Jakub Szymkowiak, Hierarchia dominacji u psów, Wydział Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2011 (pol.).
- ↑ a b Agata Słomińska, „Hodowla i biologia wilczaka czechosłowackiego w Polsce”, Wydział Rolnictwa i Bioinżynierii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2013 [dostęp 2014-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] (pol.).
- ↑ a b Breeds nomenclature. The Fédération Cynologique Internationale. [dostęp 2014-02-05]. (ang.).
- ↑ Wykaz Ras Związku Kynologicznego w Polsce. Związek Kynologiczny w Polsce. [dostęp 2014-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-15)]. (pol.).
- ↑ a b c d ing. Karel Hartl, Jindřich Jedlička: Československý vlčák. Brno: Loba ve spolupráci s Klubem chovatelů československého vlčáka, 1996, s. 75. ISBN 80-239-1107-4. (cz.).
- ↑ a b c Jindřich Jedlička: Československý vlčák standard. Club Cane Lupo Cecoslovacco: 2008. (ang.).
- ↑ a b Mirosław Redlicki, Okiem sędziego: Czechosłowacki wilczak, „Przyjaciel Pies” (7), 2014 (pol.).
- ↑ a b c Tłumaczenie wzorca rasy Czechoslovakian Wolfdog, Związek Kynologiczny w Polsce [dostęp 2014-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-27] (pol.).
- ↑ Prof. MVDr. Vladimir Komarek. Psí chlupy. „Pes přítel člověka”. 3, 2000. Pražská vydavatelská společnost s.r.o.. ISSN 0231-5424. (cz.).
- ↑ Czechoslovakian Wolfdogs Wolfdog-Healthinfo
Bibliografia edytuj
- Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. Warszawa: Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN, 2012. ISBN 978-83-7705-179-5.
- Eva Maria Krämer: Rasy psów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1998, s. 293. ISBN 83-7073-122-8.
- Karel Hartl, Jindřich Jedlička: Československý vlčák. Praga: Loba we współpracy z Klubem chovatelů československého vlčáka, 1996, s. 75. ISBN 80-239-1107-4.
- Carolina de Homem Christo: Il fascino del lupo. Cane lupo cecoslovacco. Altea, 2011, s. 223. ISBN 978-88-903982-8-5.
- Nicole Wilde: Wolfdogs A-Z Behavior, Training & More. Phantom Publishing.
- Janusz Siatkowski, Mieczysław Basaj: Słownik czesko-polski. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0575-4.
- Mikuláš Stano, Ferdinand Buffa: Słownik słowacko-polski. Bratysława: Słowackie wydawnictwa pedagogiczne, 1988. ISBN 83-214-0661-0.