Wilhelm Caspari
Wilhelm Caspari (ur. 4 lutego 1872 w Berlinie, zm. 21 stycznia 1944 w Łodzi)[1] – niemiecki onkolog pochodzenia żydowskiego[2].
 Profesor Wilhelm Caspari wraz z asystentką prowadzi laboratoryjne w szpitalu w łódzkim getcie (1940-1944). | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 lutego 1872 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 stycznia 1944 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy |
doktor habilitowany |
| Wyznanie | |
| Małżeństwo |
Gertruda Caspari |
Życiorys edytuj
Wilhelm Caspari pochodził z rodziny kupieckiej. Jego ojciec był z pochodzenia protestantem, matka zaś Żydówką. Początkowo wychowywany był jako Żyd, ale w 1899 r. dokonał konwersji na protestantyzm, przyjmując chrzest. Caspari ukończył Königliches Wilhelms-Gymnasium w Berlinie w 1890 r.[3][4] Następnie studiował medycynę na uniwersytetach we Fryburgu i Berlinie. W 1895 r. zdał państwowy egzamin lekarski i otrzymał tytuł doktora nauk medycznych. W 1902 r. uzyskał habilitację na Królewskim Uniwersytecie Rolniczym w Berlinie, gdzie od 1902 r. był wykładowcą oraz współpracował z Nathanem Zuntzem, będąc jego asystentem w Instytucie Psychologii Zwierząt[5].
W 1908 r. uzyskał tytuł profesora. Od 1909 r. kierował katedrą w Wyższej Szkole Rolniczej w Berlinie. W latach 1914–1918 odbył służbę wojskową podczas I wojny światowej. Po wojnie został członkiem Instytutu Terapii Doświadczalnej we Frankfurcie nad Menem, będącym prekursorem Instytutu Paula Ehrlicha. Od 1920 r. kierował badaniami nad rakiem w ramach instytutu, koncentrując się na chemioterapii, skutkach promieniowania i odporności[5]. W 1930 uczestniczył w międzynarodowym kongresie lekarskim w Madrycie[2]. W 1935 r., ze względu na ustawę o obywatelstwie Rzeszy, został zmuszony do wzięcia urlopu, a następnie do przejścia na emeryturę[5].
19 października 1941 r. został wraz żoną deportowany to Litzmanstadt Ghetto[5]. W wyniku sławy jaką uzyskał przed przyjazdem do getta, cieszył się przywilejami wśród jego władz, dzięki czemu mieszkał w mieszkaniach o stosunkowo wysokim standardzie jak na warunki getta, początkowo przy ul. Drewnowskiej 15, a od 10 września 1943 przy ul. Pieprzowej 4[2]. Po przyjeździe do getta rozpoczął pracę w szpitalu przy ul. Łagiewnickiej, gdzie kontynuował pracę badawczą w pracowni histopatologicznej. W getcie wśród medyków wygłaszał również odczyty na temat odżywiania w warunkach panujących w getcie. Podczas Wielkiej Szpery jego żona została deportowana do obozu zagłady Kulmhof. Po tym wydarzeniu zlikwidowano wszystkie szpitale w getcie, a Caspari dzięki inicjatywie przełożonego Starszeństwa Żydów, Chaima Rumkowskiego, podjął pracę w urzędzie statystycznym, gdzie dokumentował liczbę i przyczynę zgonów oraz przydziały żywności ze względu na jej kaloryczność i zawartość witamin. Deportacja żony miała negatywny wpływ na zdrowie psychiczne Caspariego. Po likwidacji talonów żywnościowych przez Niemców, Caspari podupadł na zdrowiu, ostatecznie umierając 21 stycznia 1944 na pogrypowe zapalenie płuc[2].
Wilhelm Caspari został pochowany na Nowym Cmentarzu Żydowskim przy ul. Brackiej w Łodzi (str. L, kw. P-IV, nr grobu 155)[2].
Życie prywatne edytuj
Żoną Caspariego była Gertruda z domu Gerschel (1884–1942) – córka prawnika – Hugo Gerschela. Małżeństwo miało 4 dzieci: Ernsta Wolfganga (1909–1988), Friedricha (ur. 1911), Irene (1915–1976), Maxa Eduarda (1923–2001). Rodzina Casparich mieszkała do 1941 we Frankfurcie przy Bockenheimer Landstraße 99[5].
Upamiętnienie edytuj
23 czerwca 2014 r. przed Georg-Speyer-Haus (Instytut Biologii Nowotworów i Terapii Doświadczalnej) przy Paul-Ehrlich-Straße 42 we Frankfurcie upamiętniono Wilhelma Caspariego poprzez osadzenie w chodniku kamienia pamięci[6].
17 października 2014 r., z okazji setnej rocznicy powstania Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie nad Menem, przed dawnym domem rodziny Caspari przy Bockenheimer Landstraße 99 położono stolpersteiny upamiętniające całą rodzinę Casparich[7].
Wilhelma i Gertrudę Casparich upamiętnia ufundowana przez krewnych tablica na murze nowego cmentarza żydowskiego w Łodzi[5].
Publikacje edytuj
Biologische Grundlagen der Strahlentherapie bei bösartigen Geschwülsten (1922)[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Prof. Dr. med. Wilhelm Caspari [online], geni_family_tree [dostęp 2022-02-28] (pol.).
- ↑ a b c d e f A. Kempa, M. Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych, tom 4, A–Z, Łódź 2004.
- ↑ Biographisches Lexikon der hervorragenden Ärzte der letzten fünfzig Jahre., „JAMA: The Journal of the American Medical Association”, 101 (18), 1933, s. 1419, DOI: 10.1001/jama.1933.02740430065043, ISSN 0098-7484 [dostęp 2022-02-28].
- ↑ I. Fischer, Biographisches Lexikon der hervorragenden Ärzte der letzten fünfzig jahre, Berlin: Urban & Schwarzenberg, 2002, ISBN 3-487-11659-6, OCLC 10272647 [dostęp 2022-02-28].
- ↑ a b c d e f Caspari, Wilhelm, Gertrud, Ernst, Friedrich, Irene und Max | Stadt Frankfurt am Main [online], FRANKFURT.DE – DAS OFFIZIELLE STADTPORTAL [dostęp 2022-02-28] (niem.).
- ↑ Bauer, Hugo, Wilhelm Caspari, Erwin Stilling, Ferdinand Blum und Eduard Strauß | Stadt Frankfurt am Main [online], FRANKFURT.DE – DAS OFFIZIELLE STADTPORTAL [dostęp 2022-02-28] (niem.).
- ↑ Bockenheimer L, 99 60325 Frankfurt am Main, Bockenheimer Landstraße 99 [online], Stadt Frankfurt am Main [dostęp 2022-02-28] (niem.).