Wilhelm Röntgen
Wilhelm Conrad Röntgen (ur. 27 marca 1845 w Lennep, zm. 10 lutego 1923 w Monachium) – niemiecki fizyk, laureat pierwszej Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1901)[1], przyznanej „w uznaniu zasług, które oddał przez odkrycie promieni nazwanych jego nazwiskiem”. Również laureat Medalu Rumforda.
Wilhelm Röntgen w 1901 | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
27 marca 1845 |
Data i miejsce śmierci |
10 lutego 1923 |
profesor | |
Specjalność: fizyka | |
Alma Mater | |
Uczelnia |
Uniwersytet w Strasburgu, |
Nagrody | |
Życiorys
edytujBył synem kupca Friedricha Conrada (1801–1884) i Charlotte Constanze Frowein (1806–1888). Urodził się w Niemczech, a w 1848 roku rodzina Röntgenów przeprowadziła się do Apeldoorn w Holandii[2]. Początkowo studiował inżynierię na Uniwersytecie w Utrechcie, z którego został wyrzucony za odmowę wydania kolegi, który narysował karykaturę nauczyciela[3]. Studiowanie ponowił na Politechnice Federalnej w Zurychu. W 1869 roku otrzymał tytuł doktora na Uniwersytecie Zuryskim, gdzie był uczniem Augusta Kundta. Następnie przeszedł na Uniwersytet w Strasburgu, na którym wykładał od 1874 roku. W 1875 roku został profesorem na Akademii Rolniczej w Hohenheim. W roku 1888 został profesorem na katedrze fizyki Uniwersytetu Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu. W 1900 roku zaoferowano mu katedrę na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium[4][5][6]. Zmarł na raka jelit 10 lutego 1923 r. w Monachium. Jego ciało pochowano na cmentarzu w Giessen[2].
Dorobek naukowy
edytujW 1895 odkrył nowy typ promieniowania[4]. Promienie te zostały nazwane od nazwiska odkrywcy promieniami Roentgena na wniosek histologa Alberta Koellikera na posiedzeniu w Würzburgu. Za to odkrycie w roku 1901 został uhonorowany pierwszą Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki. Innymi tematami jego prac były krystalografia i fizyka płynów.
Kilka tygodni po odkryciu nowego promieniowania wykonał pierwsze w historii zdjęcie rentgenowskie, które przedstawiało szkielet dłoni jego żony[2].
W większości krajów promienie Roentgena nazywane są promieniami X lub promieniowaniem X (w krajach anglojęzycznych są to X-rays), jednak w Polsce i Niemczech używa się terminu promieniowanie rentgenowskie (także promieniowanie Röntgena lub Roentgena).
Na jego cześć jednostkę dawki promieniowania jonizującego nazwano rentgenem. Również urządzenie do prześwietleń wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie – aparat rentgenowski – nazywa się potocznie „rentgenem”.
Od 1 listopada 2004 jego nazwisko znalazło się też w nazwie pierwiastka chemicznego – roentgena (l.a. 111) – znanego wcześniej jako unununium.
Nigdy nie opatentował swojego wynalazku, ponieważ uważał, że odkrycia naukowe należą do całej ludzkości[2]. Pieniądze otrzymane w ramach Nagrody Nobla przeznaczył na Uniwersytet w Würzburgu[2].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Röntgen Wilhelm Conrad, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-29] .
- ↑ a b c d e Wilhelm Röntgen, odkrywca promieniowania X [online], www.aleleki.pl [dostęp 2022-02-12] .
- ↑ Krzysztof Czyżewski , Bartłomiej Kaczorowski (red.), Wielkie biografie. 3: Odkrywcy, wynalazcy, uczeni, Encyklopedia PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 379, ISBN 978-83-01-15108-9 [dostęp 2024-02-13] .
- ↑ a b Wilhelm Conrad Röntgen - Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1901 [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-05-10]. (ang.)., Biographical, Photo Gallery
- ↑ Wilhelm Conrad Röntgen. [w:] Notable Names Database (NNDB) [on-line]. [dostęp 2014-05-10]. (ang.).
- ↑ Horst Kant: Roentgen, Wilhelm Conrad. [w:] Neue Deutsche Biographie Bd. 21 (2003), s. 732–734 [on-line]. Allgemeine deutsche Biographie & Neue deutsche Biographie (Digitale Register). [dostęp 2016-10-01]. (niem.).
Bibliografia
edytuj- Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Beata Tarnowska (red.), Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13393-7, OCLC 830213964 .
- ISNI: 0000000110500656
- VIAF: 30332202
- LCCN: n50046876
- GND: 118745743
- NDL: 00621332
- LIBRIS: hftwzrl14nx7948
- BnF: 11941222s
- SUDOC: 027351521
- NLA: 35460898
- NKC: jn20000720265
- BNE: XX1097343
- NTA: 068760884
- BIBSYS: 90098248
- CiNii: DA06538370
- Open Library: OL5714061A
- PLWABN: 9810573806405606
- NUKAT: n96301394
- J9U: 987007267435305171
- PTBNP: 110424
- CANTIC: a20174068
- NSK: 000058299
- CONOR: 315936099
- BLBNB: 000495109
- KRNLK: KAC2018P7684
- LIH: LNB:V*151028;=BD