Willa Gawrońskich w Warszawie
Willa Gawrońskich (nazwana też pałacykiem Gawrońskich lub pałacykiem Leszczyńskich) – budynek znajdujący się w Warszawie w Al. Ujazdowskich 23.
 Willa Gawrońskich w Warszawie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′24,24″N 21°01′25,39″E/52,223400 21,023719
| |
Historia
edytuj
Obiekt powstał w 1924 według projektu Marcina Weinfelda w stylu neobarokowym[1].
W okresie międzywojennym w pałacyku mieściło się Poselstwo i Konsulat Holenderski (1938–1939)[2] oraz Poselstwo Belgii (1934−1939)[3].
W czasie okupacji znajdowała się tutaj siedziba dowódcy SS i Policji na dystrykt warszawski[4]. 1 lutego 1944 przed budynkiem żołnierze oddziału „Pegaz” Armii Krajowej dokonali udanego zamachu na Franza Kutscherę[5].
Willa Gawrońskich została spalona w 1944. Po wojnie budynek został odbudowany według projektu Heleny Weinfeld i Szymona Syrkusa, stracił jednak część dekoracji i mansardowy dach. Po odbudowie został przekazany ambasadzie Stanów Zjednoczonych (1948–1953), następnie ambasadzie Jugosławii (1953–2006)[3]. Później pałacyk był w rękach rodziny Gawrońskich[3].
W maju 2024 r. w środku willi odbyła się wystawa NADA Villa Warsaw, będąca wystawą prac sztuki współczesnej z zasobów 44 galerii sztuki z różnych krajów świata[6]. Parę miesięcy później willę zakupili Katarzyna Jordan i Gregory Jankilevitsch[7]. Nowi właściciele tworzą w niej prywatne muzeum sztuki[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 42. ISBN 83-60350-00-0.
- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łodź: Księży Młyn, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ a b c Julia Dragović, NADA Villa czyli Willa Gawrońskich w Warszawie - projektował ją architekt Prudentialu, później Syrkus. W środku gorseciki i kręte klatki schodowe [online], architektura.muratorplus.pl, 21 maja 2024 [dostęp 2025-04-29].
- ↑ Witold Żarnowski: Raczej zginąć niż zdradzić sprawę. Areszt śledczy gestapo w al. Szucha 25. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej i Muzeum Niepodległości, 2014, s. 26. ISBN 978-83-7629-664-7.
- ↑ Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 391. ISBN 978-83-1113474-4.
- ↑ Basia Czyżewska, NADA Villa Warsaw otworzy się w Warszawie w najbliższy weekend [online], Vogue Polska, 13 maja 2024 [dostęp 2025-04-29].
- ↑ a b Maria Fredero-Smoleńska, W stuletniej willi Gawrońskich w Warszawie powstaje nowa instytucja kultury [online], Vogue Polska, 2 kwietnia 2025 [dostęp 2025-04-29].