William Henry McGarvey
William Henry McGarvey[a] (ur. 27 lutego 1843 w Huntingdon w Kanadzie[1], zm. w listopadzie 1914 w Wiedniu) – kanadyjski magnat naftowy, przedsiębiorca i polityk. Znany z działalności w Galicji, gdzie organizował wydobycie ropy naftowej. McGarvey był jednym z najbardziej utytułowanych „zagranicznych wiertaczy” z kanadyjskiego miasteczka Petrolia, stając się multimilionerem, zanim wybuch I wojny światowej zniszczył jego biznes[2].
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1843 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1914 |
| Zawód, zajęcie |
wiertacz, przedsiębiorca |
| Małżeństwo |
Helena Wesołowska |
Życiorys
edytujWilliam Henry McGarvey urodził się w rodzinie pochodzenia irlandzkiego jako syn Edwarda i Sarah McGarveyów[3]. W 1857 został wiertaczem w kopalni ropy naftowej w kanadyjskim Wyoming, a od 1860 był właścicielem zakładu wydobywającego ropę w Petrolii, której został pierwszym burmistrzem w 1875[1]. Jeszcze w Kanadzie ożenił się z Heleną Wesołowską z Mount Clemens w stanie Michigan, córką polskiego emigranta wygnanego z Rosji za działalność wymierzoną w rząd carski[3].
W 1879 r. McGarvey spotkał brytyjskiego inżyniera i operatora naftowego Johna Simona Bergheima[3]. Zwerbowali w Kanadzie grupę zawodowych wiertników naftowych i ze swoim, nowoczesnym jak na ową epokę, sprzętem do wiercenia otworów wydobywczych[1] wyjechali w 1881 do Europy, by tam poszukiwać złóż ropy naftowej[3]. Po nieudanych poszukiwaniach w północnych Niemczech w Oelheim[1], McGarvey i Bergheim w 1882 udali się do Galicji i Rumunii. Założyli tam firmę Bergheim & McGarvey w 1883 roku i wprowadzili kanadyjski sprzęt i system wiercenia na galicyjskich polach naftowych[3], umożliwiając szybszą eksplorację na wcześniej niespotykane głębokości, ponad 1000 m[4]. W Gliniku Mariampolskim koło Gorlic założyli Rafinerię Nafty oraz Warsztaty Naprawcze, później przekształcone w Fabrykę Maszyn i Narzędzi Wiertniczych[5]. Kanadyjski system wiertniczy przyspieszył eksplorację złóż ropy naftowej w Galicji i ponownie otworzył pola naftowe, które uważano za wyczerpane oraz zapoczątkował rewolucję technologiczną w galicyjskich basenach naftowych. We wspólnej spółce Bergheim nie odgrywał czynnej roli, był dostarczycielem kapitału, natomiast McGarvey był organizatorem, głównym menedżerem i inżynierem działań[3].
McGarvey i Bergheim wykonali swój pierwszy udany odwiert w Węglówce koło Krosna około 1885 roku, a do 1887 roku rozpoczęli budowę rafinerii w Gliniku Mariampolskim. W ciągu następnych dziesięciu lat McGarvey i Bergheim wykonali 370 odwiertów o łącznej głębokości 100 km. W latach 90. XIX wieku nabyli prawa do minerałów w całej prowincji, a 4 lipca 1895 r. ustanowili spółkę akcyjną o nazwie Galizische-Karpathen Petroleum Aktien-Gesellschaft (GKPAG). Siedziba firmy znajdowała się w Wiedniu, z kapitałem 10 milionów koron. W pierwszym roku działalności firma wyprodukowała prawie 35 milionów kilogramów ropy naftowej i do końca stulecia zatrudniała około 2400 pracowników. W 1891 i 1893 była największym producentem ropy naftowej na terenie Austro-Węgier, w 1892 ustępując nieznacznie I Galicyjskiemu Towarzystwu Akcyjnemu dla Przemysłu Naftowego[6]. McGarvey został menedżerem i prezesem zarządu, spędzając większość czasu w Wiedniu, zarządzając firmą. Sukces McGarveya uczynił go multimilionerem, a on i jego żona często spotykali się z europejskimi arystokratami. W 1905 roku zorganizował dużą rafinerię Apollo pod Wiedniem i koncern naftowy OPIAG[7].
W 1908 roku cesarz Franciszek Józef uhonorował McGarveya podczas ceremonii w wiedeńskim pałacu cesarskim za sprowadzenie kanadyjskiego systemu wiertniczego do Galicji, otwarcie austriackich pól naftowych i uczynienie imperium eksporterem netto ropy[8].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Wacięga 2016 ↓, s. 143.
- ↑ Christina Burr: Canada's Victorian Oil Town : the Transformation of Petrolia from Resource Town into a Victorian Community. Montreal: McGill-Queen's University Press, 2014, s. 151. ISBN 978-0-7735-7590-5.
- ↑ a b c d e f Franaszek i in. 2021 ↓, s. 161.
- ↑ Wacięga 2016 ↓, s. 144.
- ↑ Witold Pawlus, Kazimierz Zięba. Fabryka Maszyn Wiertniczych i Górniczych „Glinik” w 100-letniej służbie dla przemysłu wydobywczego. „Wiadomości Górnicze”, s. 285. Wydawnictwo NOT SIGMA. ISSN 0043-5120. (pol.).
- ↑ Władysława Moskałeć, Jewish industrial elites in Drohobych and Boryslav, 1860-1900, praca doktorska: Uniwersytet Jagielloński, 2017, s. 82.
- ↑ Franaszek i in. 2021 ↓, s. 162.
- ↑ Gary May: Hard Oiler!: The Story of Canadians' Quest for Oil at Home and Abroad. Toronto: Dundurn, 1998, s. 143–144. ISBN 978-1-4597-1312-3.
Bibliografia
edytuj- Piotr Franaszek i inni, Ignacy Łukasiewicz. Prometeusz na ludzką miarę, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021, ISBN 978-83-8196-351-0.
- Sebastian Wacięga, Galicyjscy pionierzy przemysłu naftowego w II połowie XIX wieku, „Małopolska. Regiony – Regionalizmy – Małe Ojczyzny”, 18, 2016, s. 127–159.