Wincenty Bartosiak (ur. 4 września 1901 w Repkach, zm. 25 czerwca 1985 w Buenos Aires) – polski przedsiębiorca i armator.

Życiorys edytuj

Młodość i studia (1901-1926) edytuj

Urodził się we wsi Repki (powiat Sokołów Podlaski). Miał sześcioro rodzeństwa[1]. Jego ojciec był rolnikiem, gospodarującym na 14-morgowym gospodarstwie[2].

Od 1911 do 1914 uczęszczał do rosyjskiej szkoły w Siedlcach, w latach 1915–1918 do polskiego gimnazjum w tym mieście, a w latach 1919–1920 był uczniem gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie.

W 1920 rozpoczął naukę w Szkole Morskiej w Tczewie, a po dwóch latach – podjął studia w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie, którą ukończył w 1926.

Praca (1926-1939) edytuj

W latach 1926–1936 pracował w Przedsiębiorstwie Państwowym „Żegluga Polska”, a w latach 1936–1939 był współwłaścicielem i dyrektorem firmy maklerskiej Rummel i Burton.

Od 1931 zasiadał w radzie nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej Absolwentów Szkoły Morskiej[3].

W 1936 r. założył wraz z Ludwikiem Kazimierzem Orthweinem spółkę Hamoryb – Centrala Handlowa Morskich Ryb, której przedmiotem działania był handel rybami i ich przetworami[4].

W grudniu 1938, wraz z innymi inwestorami, założył przedsiębiorstwo (spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością) pod nazwą Bałtycka Spółka Okrętowa. Założycielami, oprócz Bartosiaka, byli: Czesław Antkowiak, Mieczysław Cedro, Wacław Fedorowicz, Michał Lipczyński, Tadeusz Olszowski i hrabia Władysław Potocki (później w poczet udziałowców przyjęto także Władysława Milewskiego). Jak wspominał Bartosiak: "Złożyliśmy, głównie z oszczędności, po kilkanaście tysięcy złotych każdy i zakupiliśmy dwa statki: „Narocz” (2200 TDW) oraz „Wigry” (3000 TDW). Ciotka Potockiego, Róża Tyszkiewiczowa, sprzedała plac na Frascati w Warszawie Rządowi Brytyjskiemu pod projektowany gmach ambasady, uzyskując poważną sumę w dewizach i zakupiła statek „Kromań” (3200 TDW), który powierzyła w administrację Bałtyckiej Spółce Okrętowej (...)"[5].

W maju 1939 był współzałożycielem spółki „Ławica” – Rybołówstwo Dalekomorskie i Żegluga Sp. z o.o. w Gdyni (oprócz Bartosiaka, udziałowcami spółki byli L. Orthwein oraz firma Rummel i Burton).

W czerwcu 1939 został mianowany sekretarzem generalnym Komitetu Transportowego, którego zadaniem było zarządzanie transportem z zagranicy do Polski w czasie wojny.

Wojna (1939-1945) edytuj

W dniu 19 września 1939 r. opuścił Polskę i przez Rumunię i Włochy[6] udał się do Wielkiej Brytanii, gdzie w 1940 r. wraz z T. Olszowskim zorganizował spółkę Baltic Union Shipbrokers Ltd. W sierpniu 1941 r. Bartosiak zakupił od firmy The Adam Steam Fishing Co dwa trawlery („Dorota” i „Eugeniusz”) w imieniu i z funduszy Bałtyckiej Spółki Okrętowej[7]. Natomiast w czerwcu 1943 r. zakupił trawlery „Adam” i „Barbara”, które zarejestrował jako własność założonej przez siebie spółki W. Bartosiak Steam Trawler Owner Ltd. Kolejno do zarządzania trawlerami powołał firmę Bartosiak Trawler Ltd, której kierownikiem był Jerzy Krajewski[8].

Emigracja (1945-1985) edytuj

W 1946 r. reaktywował Bałtycką Spółkę Okrętową, odbudowując jej biuro w Gdyni. Zakupił także zbudowany w 1898 r. statek „Illkirch”, który otrzymał nazwę „Gopło”[9]. Jednocześnie rozwijał działalność armatorską i maklerską w firmach Baltic Union Shipbrokers oraz J.S. Hamilton w Londynie. Latem 1948 r. odwiedził Polskę, aby załatwić sprawy związane z przymusowym zarządem wprowadzonym przez polskie władze[10]. Był członkiem delegacji rządowej do Argentyny i Brazylii w charakterze eksperta. Otrzymał również propozycję „objęcia stanowiska dyrektora przedsiębiorstw żeglugowych połączonych pod szyldem GAL (...)”[11]. Do objęcia tego stanowiska jednak nie doszło. W latach 1949–1958 Bałtycka Spółka Okrętowa została przejęta przez państwo i zlikwidowana.

Po wyjeździe do Argentyny Wincenty Bartosiak założył spółkę Compania de Navigacion Interoceanica i w jej ramach eksploatował statek „Stella Maris” (ex- „Chorzów”). Kolejno założył firmę Bartosiak Shipping Company Ltd., eksploatującą chłodniowiec „Stella Nova”. Tym ostatnim dowodził m.in. kpt.ż.w. Edward Gubała[12].

Zmarł w Argentynie, pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni.

Przypisy edytuj

  1. Na morze po chleb i przygodę, Warszawa 1972, s. 9.
  2. Ibidem.
  3. Państwowa Szkoła Morska w Gdyni (1930-1939) | Akademia Morska w Gdyni [online], www.am.gdynia.pl [dostęp 2017-11-20] (pol.).
  4. M. Sokołowska, Encyklopedia Gdyni, Gdynia 2006, s. 242.
  5. Na morze..., s. 40.
  6. http://www.am.gdynia.pl/files/akm/akm_42.pdf
  7. zob. B. Huras. M. Twardowski, Bałtycka Spółka Okrętowa 1938 – 1958, Gdynia 2014, s. 103.
  8. Ibidem, s. 108.
  9. S/s "Gopło": Statek z duszą i... wielkim kominem - nowahistoria.interia.pl [online], nowahistoria.interia.pl [dostęp 2017-11-20] (pol.).
  10. B. Huras, M. Twardowski, op. cit., s. 128.
  11. Ibidem, s. 129.
  12. http://www.graptolite.net/uk/Stella_Nova.html