Wisztyniec
Wisztyniec (lit. Vištytis) – dawne miasto, obecnie miasteczko na Litwie położone w okręgu mariampolskim, w rejonie wyłkowyskim, nad Jeziorem Wisztynieckim, na Suwalszczyźnie. Liczba mieszkańców 566 (2001). Siedziba gminy Wisztyniec.
 Ulica miasteczka i kościół Świętej Trójcy | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Okręg | |||
| Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||
| Kod pocztowy |
LT-70037 | ||
Położenie na mapie Litwy  | |||
 54°27′30″N 22°43′10″E/54,458333 22,719444
| |||
Portal  Litwa, Łotwa i Estonia
| |||
HistoriaEdytuj
Prawa miejskie i herb nadał król Zygmunt II August w 1570. Wisztyniec położony były w drugiej połowie XVI wieku w powiecie trockim województwa trockiego[1]. Miasto królewskie w 1782 roku[2]. Za Królestwa Polskiego istniała gmina Wisztyniec. Władze carskie odebrały prawa miejskie 31 maja 1870 w ramach represji po powstaniu styczniowym.
Zarządzenie biskupa sejneńskiego z 1909 r., by w każdą czwartą niedzielę msza była w języku polskim, a w pozostałe w języku litewskim (do tego czasu w kościele był wyłącznie język polski) wywołało opór zwolenników „mszy polskiej” i doprowadziło do starć 3 kwietnia 1910 r.
W grudniu 1918 r. Polacy z Wisztyńca i okolic podjęli samorzutnie akcję, której celem było wydzielenie gminy Wisztyniec z powiatu wyłkowyszkowskiego i przyłączenie jej do powiatu suwalskiego. W tej sprawie na początku stycznia 1919 r. zostało wysłane za pośrednictwem Tymczasowej Rady Okręgu Suwalskiego podanie do rządu polskiego, podpisane przez ponad 1 tys. osób z prośbą o włączenie Wisztyńca do Polski. Zwolennicy tego rozwiązania powołali komitet miejski i w styczniu 1919 r. wybrali wójta, którym został Polak Józef Kałwajć. Natomiast Litwini przeciwni tym działaniom utworzyli komitet gminny, podporządkowany litewskim władzom powiatowym z Wyłkowyszek. Naczelnik powiatu wyłkowyszkowskiego 10 maja 1919 r. wydał rozporządzenie, by polski komitet miejski rozwiązał się i przekazał swoje prerogatywy oraz dokumenty litewskiemu komitetowi gminnemu. Kroki te zostały poparte pojawieniem się w Wisztyńcu uzbrojonej milicji litewskiej[3].
Ludzie związani z miastemEdytuj
GaleriaEdytuj
Kościół Świętej Trójcy (rzymskokatolicki)
Kościół ewangelicki
Stary wiatrak
Zabytkowe drewniane domy
Poczta
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
Linki zewnętrzneEdytuj
- Wisztyniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 626.
- Łazdyniszki, parafia Wisztyniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 618.