Witalis i Agrykola
Witalis i Agrykola (wł. Vitale e Agricola; zm. ok. 304 w Bolonii) – męczennicy wczesnochrześcijańscy, święci Kościoła katolickiego.
| męczennicy | |
 Witalis i Agrykola | |
| Data i miejsce śmierci | |
|---|---|
| Czczeni przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty |
model świątyni, palma męczeństwa |
| Szczególne miejsca kultu | |
Życiorys edytuj
Witalis był wyzwoleńcem z Bolonii. Żył na przełomie III i IV wieku. Był niewolnikiem św. Agrykoli, który po nawróceniu się zwrócił mu wolność i doprowadził do jego nawrócenia. Podczas prześladowań za panowania Dioklecjana (284–305) obaj zostali aresztowani. Najpierw na oczach Agrykoli torturowano i zabito Witalisa, potem również samego Agrykolę.
Kult świętych edytuj
W 393 roku św. Ambroży z Mediolanu dokonał elewacji relikwii obu świętych, co ujął we wstępie swojej pracy De exhortatione virginitatis. Również Paulin z Noli (zm. 431) i Wiktryk z Rouen (zm. po 404) świadczyli o ich kulcie, który rozprzestrzenił się poza obszar Bolonii.
W V wieku konsekrowano kościół pod wezwaniem świętych w Rzymie, w Bolonii (obecnie w kompleksie Basilica di Santo Stefano), a w VI wieku – w Rawennie (Basilica di San Vitale ). Z tego względu męczeństwo św. Witalisa utożsamiane jest często z Mediolanem jak i z Rawenną.
W Polsce istnieją także kościoły i parafie pod wezwaniem św. Witalisa, męczennika:
Wspomnienie liturgiczne świętych Witalisa i Agrykoli obchodzone jest za Martyrologium Rzymskim 4 listopada.
Ich relikwie spoczywają w sarkofagach bazyliki w Bolonii. Relikwie św. Witalisa znajdują się też w kaplicy kościoła św. Franciszka na Nowym Mieście w Warszawie, gdzie trafiły jako donacja Benedykta XIV[2].
W ikonografii przedstawiani są wspólnie w szatach z epoki. Wspólne dla obydwóch świętych atrybuty to palma męczeństwa i trzymany wspólnie model świątyni, być może bolońska katedra pod wezwaniem św. Stefana w której są relikwie świętych, nawiązuje do ustanowienia świętych patronami Bolonii[3][4]. Ponadto a Agrykolą związane są atrybuty symbolizujące męczeństwo i tortury jakim był poddany przed śmiercią w postaci gwoździ którymi był przybijany do krzyża oraz topora i miecza[4].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Ökumenisches Heiligenlexikon ↓.
- ↑ Ryszard Mączyński: Warszawa XVII i XVIII wieku jako centrum kultu relikwii świętych [w:] Historyczne centrum Warszawy. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1998, s. 81. ISBN 83-906629-9-X.
- ↑ Marecki i Rotter 2009 ↓, s. 46.
- ↑ a b Marecki i Rotter 2009 ↓, s. 618.
Bibliografia edytuj
- Witalis i Agrykola na DEON.pl (SJ i Wydawnictwo WAM)
- Vitalis [online], Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.).
- Agricola [online], Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.).
- Józef Marecki, Lucyna Rotter: Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009. ISBN 978-83242-0910-1. (pol.).