Witold Grott
Witold Fryderyk Grott, ps. „Antoni Roman Górka” (ur. 27 stycznia 1912 w Wiedniu, zm. 1 grudnia 1943 w Warszawie) – polski ekonomista, działacz społeczno-polityczny, narodowiec.
Życiorys edytuj
Rodzina i edukacja edytuj
Był synem Aleksandra, dziennikarza oraz Stefanii z domu Callier. Mieszkał w Warszawie od 1919 i tam w 1929 ukończył gimnazjum Stanisława Staszica[1]. W latach 1929–1932 w Poznaniu studiował w Wyższej Szkole Handlowej, a w latach 1932–1934 na Uniwersytecie Poznańskim na Wydziale Prawno-Ekonomicznym. Podczas studiów działał w organizacjach akademickich ideowo związanych z endecją: Bratniej Pomocy i Związku Akademickim Młodzież Wszechpolska[1]. Na UP był w latach 1933–1934 prezesem Młodzieży Wszechpolskiej oraz działaczem II Akademickiej Drużyny Harcerskiej im. Stanisława Żółkiewskiego. W czasie studiów uczestniczył w latach 1930–1932 w działalności Obozu Wielkiej Polski, a później w latach 1932–1933 w Związku Młodych Narodowców, gdzie był delegatem Zarządu Wojewódzkiego. Uczestniczył w funkcjonowaniu tajnej organizacji endeckiej „Zet”, która w latach 1930–1934 na uczelniach Poznania kierowała życiem związków akademickich[1].
Aktywność zawodowa i społeczno-polityczna edytuj
W Zakładach Papierniczych „Malta” w Poznaniu, a następnie w Centrali Przemysłu Papierniczego w Warszawie odbywał po studiach praktykę. Przeniósł się w 1936 do Gdańska, gdzie został mianowany sekretarzem Rady Polskich Interesantów Portu Gdańskiego. Bronił na tym stanowisku interesów polskich przedsiębiorstw portowych oraz walczył w Wolnym Mieście Gdańsku ze zniemczonymi urzędami portowymi[1]. Zabiegał ponadto w latach 1936–1939 o rozwój polskiego szkolnictwa, organizacji młodzieżowych (ZHP) i Towarzystwa Naukowego w Gdańsku. Na terenach Warmii i Mazur w skupiskach polskich wygłaszał odczyty oświatowe, które miały charakter tajny[1][2].
II wojna światowa edytuj
W 1939 w Gdyni zgłosił się ochotniczo do wojska i brał udział w topieniu broni w basenie portowym[1]. Uniknął aresztowania, bo szukano go w Gdańsku. Następnie w październiku 1939 przyjechał do Poznania, gdzie należał do współzałożycieli tajnej organizacji „Ojczyzna”[3], której przewodził razem z Kiryłem Sosonowskim[4]. W lutym 1940 został z jej ramienia wydelegowany do Warszawy dla nawiązania kontaktu z komendantem głównym ZWZ, generałem Stefanem Roweckim[3] ps. „Grot”, który zaprzysiężył jego i Sosnowskiego do ZWZ[5]. Zamieszkał w Warszawie i na terenie warszawskim przyczynił się do założenia „Ojczyzny”. Współzałożyciel Studium Zachodniego oraz działał w Radzie Głównej Opiekuńczej. Od 1941 pracował w Delegaturze Rządu na Kraj, gdzie był wicedyrektorem departamentu skarbu[3][6]. Utrzymywał stałe kontakty z „Ojczyzną” w Wielkopolsce podczas całego okresu pobytu w Warszawie. Aresztowany 22 listopada 1943 (przypadkowo, po godzinie policyjnej)[7], pod nazwiskiem Roman Górka został osadzony w więzieniu na Pawiaku. Zginął 1 grudnia 1943 rozstrzelany[3] w grupie 30 zakładników[8] w potajemnej egzekucji w ruinach getta warszawskiego[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 232.
- ↑ A. Pietrowicz, Witold Fryderyk Grott (1912–1943), [w:] Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939–1955, red. W. Muszyński, J. Mysiakowska-Muszyńska, t. 1, Warszawa 2010, s. 128 ISBN 978-83-7629-207-6.
- ↑ a b c d Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 233.
- ↑ A. Pietrowicz, Konspiracja wielkopolska 1939–1945, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, 2011, nr 5–6, s. 29.
- ↑ A. Pietrowicz, Organizacja „Ojczyzna” 1939–1945, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, 2007, nr 8–9, s. 59.
- ↑ J. Płóciennik-Turski, Szpalty pamięci: adwokat Jan Jacek Nikisch (1910–1996), „Palestra”, 41, 1997, nr 1–2 (469–470).
- ↑ W. Bartoszewski, Warszawski pierścień śmierci 1939–1944. Terror hitlerowski w okupowanej stolicy, wyd. 3 uzup., Świat Książki, Warszawa 2008, s. 319 ISBN 978-83-247-1242-7.
- ↑ Według W. Bartoszewski, Warszawski pierścień śmierci 1939–1944. Terror hitlerowski w okupowanej stolicy, wyd. 3 uzup., Świat Książki, Warszawa 2008, s. 319 ISBN 978-83-247-1242-7 była to grupa 20 osób.
- ↑ Według A. Pietrowicz, Witold Fryderyk Grott (1912–1943), [w:] Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939–1955, red. W. Muszyński, J. Mysiakowska-Muszyńska, t. 1, Warszawa 2010, s. 128 ISBN 978-83-7629-207-6 nastąpiło to na stacji kolejowej w Szymanowie koło Warszawy.
Bibliografia edytuj
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 232–233. ISBN 83-01-02722-3.