Wikipedia

Witold Langenfeld

Witold Karol Langenfeld (ur. 9 kwietnia 1896 we Lwowie, zm. 30 grudnia 1968 w Yonkers) – podpułkownik łączności Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych.

Witold Langenfeld
Ilustracja
podpułkownik łączności podpułkownik łączności
Data i miejsce urodzenia

9 kwietnia 1896
Lwów

Data i miejsce śmierci

30 grudnia 1968
Yonkers

Przebieg służby
Lata służby

1914-1946

Siły zbrojne

Wojsko Polskie,
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

2 Pułk Łączności,
Centrum Wyszkolenia Łączności,
O. II SGWP

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Miecze Hallerowskie Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (wojskowy) Komandor Legii Zasługi (USA)
Grób Witolda Langenfelda na cmentarzu "Gate of Heaven"

I wojna światowa edytuj

Urodził się 9 kwietnia 1896 we Lwowie. W 1914 r. ukończył IV Gimnazjum we Lwowie uzyskując maturę i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. Po dwóch semestrach przerwał naukę. W 1917 roku wstąpił do armii austriackiej, gdzie służył w 22 Pułku Strzelców. W maju tego roku został oddelegowany do Szkoły Oficerskiej Rezerwy w Jägerndorfie w Księstwie Górnego i Dolnego Śląska Austro-Węgier, którą ukończył z powodzeniem. W marcu 1918 r., w stopniu plutonowego został skierowany na front włoski. W trakcie walk nad rzeką Tagliamento (bitwa pod Caporetto) dostał się do niewoli, w której przebywał do 26 grudnia 1918 r.

II Rzeczpospolita edytuj

Wstąpił do formującej się z polskich jeńców wojennych za granicą Armii Hallera w grudniu 1918 roku, gdzie został dowódcą kompanii 6 Pułku Piechoty. Od lutego 1919 roku w stopniu podporucznika. Został awansowany na stopień porucznika łączności ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[1]. Pod koniec 1919 r., wraz z innymi żołnierzami 6 Dywizji Piechoty, został przerzucony na Front Litewsko-Białoruski. Stanowiąc odwód Naczelnego Wodza, dywizja brała udział w bojach z oddziałami sowieckimi podczas ofensywy Tuchaczewskiego. W czerwcu została oddana pod rozkazy dowództwa 2 Armii w Małopolsce Wschodniej, tocząc boje z Armią Konną Siemiona Budionnego pod Emilczynem, Równem, Dubnem i Brodami, a następnie biorąc udział w polskiej kontrofensywie, która doprowadziła do wyparcia Armii Czerwonej za linię Słuczy. W tym czasie od czerwca 1920 roku Langenfeld był dowódcą 6 kompanii telegraficznej 6 Dywizji Piechoty. Za zasługi wojenne został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Po wojnie polsko-bolszewickiej został dowódcą 5 kompanii telegraficznej 2 pułku łączności w Jarosławiu. W latach 1924–1928, jako oficer 2 pułku łączności z Jarosławia był przydzielony do 6 kompanii szkoły łączności[2][3]. Został awansowany na stopień kapitana łączności ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930[4]. W 1932 był oficerem Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu[5].

Służba w wywiadzie polskim edytuj

W styczniu kpt. Langenfelda wyznaczono do udziału w kursie informacyjno-wywiadowczym przy Oddziale II Sztabu Głównego. W wyniku odbytego kursu został członkiem polskiego wywiadu, a od 1936 roku oficerem Oddziału II Sztabu Generalnego[6]. Od marca 1935 był przydzielony do Ekspozytury Nr 3 Oddziału II SG w Bydgoszczy, gdzie był kierownikiem Referatu KW Ofensywnego, następnie kierownikiem Referatu Organizacyjno-Wywiadowczego oraz w stopniu majora do lipca 1939 był zastępcą szefa ekspozytury, mjr. Jana Żychonia[6]. Placówka była agendą polskiego wywiadu na Niemcy północno-wschodnie, swoimi wpływami sięgając od Hamburga, aż po Prusy Wschodnie. Jedną z najbardziej istotnych akcji koordynowanych przez Ekspozyturę w Bydgoszczy, nad którą Langenfeld pracował również jako zastępca Żychonia, była tzw. operacja „Wózek”, polegającej na włamywaniu się do wagonów pocztowych przewożących korespondencję z Prus Wschodnich do Niemiec i fotografowaniu tych, które mogły zawierać cenne informacje[7]. W ramach akcji „Wózek” nie tylko wykradano, ale i podrzucano korespondencję fałszywie nadaną z Prus, dzięki czemu bezpiecznie docierała ona do polskich agentów w Niemczech, minimalizując ryzyko wykrycia korespondencji pomiędzy centralą, a siatką szpiegów polskich w III Rzeszy[7]. W styczniu 1939 roku wraz z Żychoniem w Pradze Langenfeld rozpracowywał podwójnego agenta (szpiega niemieckiego) Adama Tarnowskiego. Langenfeld prowadził jego obserwację. Misja była szczególna, sam Żychoń był bowiem poszukiwany listem gończym[8]. Latem 1939 został przeniesiony na stanowisko szefa Ekspozytury nr 6 w Łodzi[6].

Po wybuchu II wojny światowej został oficerem wywiadu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[9]. W 1940 został zastępcą szefa Wydziału Wywiadowczego Oddziału II, ponownie mjr. Jana Żychonia. Po rezygnacji Żychonia ze stanowiska (zginął pod Monte Cassino), Langenfeld 1 stycznia 1944 roku został szefem Wydziału Wywiadu Oddziału Informacyjno-Wywiadowczego[10].

W związku z przygotowaniami do inwazji na Normandię, Langenfeld uczestniczył w licznych konferencjach z przedstawicielami wywiadu brytyjskiego, amerykańskiego i francuskiego. Oddział II organizował także operacje polegające na przeprowadzaniu na kontynencie zrzutów: pieniędzy, ekwipunku, broni, radiostacji, sprzętu fotograficznego i żywności. Także pozyskiwane za szefostwa Langenfelda informacje, oceniano bardzo wysoko, o czym świadczy ogromna ilość przekazywanych informacji wywiadowi brytyjskiemu oraz powtarzające się szczegółowe pytania kierowane przez Brytyjczyków do polskiego wywiadu[11].

Jako szef Wydziału Wywiadowczego, w przeciwieństwie do ministra obrony narodowej, gen. Mariana Kukiela, wyraził się sceptycznie, co do ewentualnych korzyści, jakie polski wywiad miał osiągnąć, współuczestnicząc z Amerykanami w tzw. operacji „Eagle”, rozpoczętej wiosną 1944 roku wskutek nawiązania współpracy, pomiędzy Josephem Dasherem, szefem Sekcji Polskiej OSS, a ministrem obrony narodowej, w ramach której 15 dwuosobowych zespołów wywiadowczych miało zostać zrzuconych do Niemiec, w celu taktycznej i strategicznej penetracji wywiadowczej[12].

Lata powojenne edytuj

Po wojnie uchwałą z 26 września 1946 Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej Edwarda Osóbki-Morawskiego, wraz z 75 innymi oficerami Wojska Polskiego, został pozbawiony obywatelstwa polskiego, które przywrócono mu w 1971. Do końca życia pozostawał w stopniu podpułkownika łączności[9]. Zmarł 30 grudnia 1968 w Yonkers w Stanach Zjednoczonych[9]. Został pochowany na cmentarzu „Gate of Heaven” w hrabstwie Westchester, w stanie Nowy Jork.

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 887.
  2. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 878.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 614, 625.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 271.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 823.
  6. ↑ a b c Archival Fonds No. 064. Major Witold Langenfeld Papers. pilsudski.org. [dostęp 2018-10-04]. (ang.). Zespół archiwalny nr 064. Archiwum Majora Witolda Langenfelda. pilsudski.org. [dostęp 2018-10-04].
  7. ↑ a b Operacja „Wózek”. Jedna z najbardziej spektakularnych akcji wywiadu II RP [online], TwojaHistoria.pl, 27 października 2018 [dostęp 2023-06-25] (pol.).
  8. ↑ Adama Twardowskiego przypadki – Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 2023-06-25].
  9. ↑ a b c d Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 15-16, s. 136, czerwiec 1969. Koło Lwowian w Londynie. 
  10. ↑ Andrzej Pepłoński. Współdziałanie oddziału II sztabu naczelnego wodza z Secret Intelligence Service w okresie II wojny światowej. „Słupskie Studia Historyczne”. Nr 10, s. 152, 2003. 
  11. ↑ A. Pepłoński, Współdziałanie oddziału II sztabu naczelnego wodza z Secret Intelligence Service w okresie II wojny światowej,, [w:] Słupskie Studia Historyczne 10, s. 164–165.
  12. ↑ Zanim doszło do operacji „Eagle” [online], histmag.org [dostęp 2023-06-25].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Witold_Langenfeld&oldid=72020478”