Wikipedia

Wołodymyr Wjatrowycz

Wołodymyr Mychajłowycz Wjatrowycz (ukr. Володимир Михайлович В'ятрович; ur. 7 czerwca 1977 we Lwowie) – ukraiński historyk i polityk. Kandydat nauk, specjalizujący się w badaniach ukraińskiego ruchu niepodległościowego. W latach 2014–2019 prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej. Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy IX kadencji.

Wołodymyr Wjatrowycz
Ilustracja
Wołodymyr Wjatrowycz prezentuje swoją książkę pt. Druga wojna polsko-ukraińska (2011)
Data i miejsce urodzenia

7 czerwca 1977
Lwów, USRR, ZSRR

Zawód, zajęcie

historyk

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Stanowisko

prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (2014–2019)

Partia

Europejska Solidarność

Odznaczenia
Krzyż Iwana Mazepy
Multimedia w Wikimedia Commons
Wołodymyr Wjatrowycz podczas wykładu

Wołodymyr Wjatrowycz jest postrzegany jako postać kontrowersyjna zarówno na Ukrainie, jak i za granicą. Oskarżano go o wybielanie historii Ukrainy, marginalizowanie lub ignorowanie faktów świadczących o zaangażowaniu ukraińskich nacjonalistów w ludobójstwo na ludności polskiej i żydowskiej, a także współpracę z niemieckimi okupantami w czasie II wojny światowej oraz promowanie praw ograniczających wolność słowa i swobodę badań naukowych[1][2][3].

Życiorys edytuj

W latach 1994–1999 studiował na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Lwowskiego. Od listopada 2002 do marca 2008 był dyrektorem Centrum Badań Ruchu Wyzwoleńczego we Lwowie, następnie został szefem rady naukowej tej instytucji. W latach 2008–2010 dyrektor Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy[4]. Od października 2009 członek rady nadzorczej Muzeum Pamięci Narodowej „Więzienie przy Łąckiego” we Lwowie. W latach 2010–2011 pracował w Ukraińskim Instytucie Naukowym Uniwersytetu Harvarda[5][6][7]. W latach 2014–2019 prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej[8].

W wyborach parlamentarnych w 2019 z ramienia Europejskiej Solidarności bez powodzenia ubiegał się o mandat deputowanego do Rady Najwyższej Ukrainy[9]. Kilka miesięcy później zastąpił w Radzie Najwyższej Irynę Łucenko, która zrzekła się mandatu (Wjatrowycz został zaprzysiężony 3 grudnia 2019)[10].

Publikacje edytuj

Monografie
  • Сотенний „Бурлака” (2000)
  • Рейди УПА теренами Чехословаччини (Lwów, 2001)
  • Армія безсмертних. Повстанські світлини (Lwów, 2002)
  • Ставлення ОУН до євреїв: формування позиції на тлі катастрофи (Lwów, 2006)
  • Польсько-українські стосунки в 1942–1947 роках у документах ОУН та УПА (redakcja) (Lwów, 2011)
  • Друга польсько-українська війна. 1942–1947 (Kijów, 2011; оновлене видання: 2012)
  • Історія з грифом „Секретно” (Kijów, 2011)
  • Історія з грифом „Секретно”: Нові сюжети (Kijów, 2012)
Prace zbiorowe
  • В. В’ятрович, Р. Грицьків, І. Дерев’яний, Р. Забілий, А. Сова, П. Содоль. Українська Повстанська Армія: історія нескорених (Lwów 2008) (wersja elektroniczna)
Publikacje w języku polskim

Odznaczenia i nagrody edytuj

Krytyka edytuj

Wołodymyr Wjatrowycz został uznany przez Pera Andersa Rudlinga i Grzegorza Motykę za jednego z czołowych realizatorów ukraińskiej polityki historycznej i apologetę OUN i UPA[13][14].

Jego książka o rajdach UPA w Czechosłowacji zdobyła uznanie za opisanie mało znanego fragmentu historii[14]. Jego inna publikacja pt. „Ставлення ОУН до євреїв: формування позиції на тлі катастрофи” („Stosunek OUN do Żydów: formowanie stanowiska na tle katastrofy”) została skrytykowana przez Johna-Paula Himkę, Tarasa Kuryło[15], Pera Andersa Rudlinga[16] i Grzegorza Rossolińskiego-Liebe[17]. Krytycy uznali książkę za próbę zaprzeczenia zbrodni OUN na Żydach i odrzucenia oskarżeń o antysemityzm tej organizacji[16][17][18]. W opinii Kuryły i Himki praca ta w niewielkim tylko stopniu przyczyniła się do poznania historii, natomiast w dużym stopniu do jej wypaczenia. Jednak, jak uznano, zawiera ona ciekawy materiał, który może stać się podstawą do dalszych dyskusji nad stosunkiem OUN i UPA do Żydów[19].

W książce „Друга польсько-українська війна. 1942–1947” („Druga wojna polsko-ukraińska 1942–1947”) W. Wjatrowycz zaprezentował swoją interpretację polsko-ukraińskiego konfliktu w latach 1939–1947, w tym rzezi wołyńskiej i czystki etnicznej w Małopolsce Wschodniej. Książka spotkała się z krytyką historyków: Ihora Iljuszyna[20], Andrija Portnowa[21], Grzegorza Motyki[14][22], Andrzeja Zięby[23], Pera Andersa Rudlinga[24], Grzegorza Rossolińskiego-Liebe[17], Andrzeja Leona Sowy[25] i Grzegorza Hryciuka[26]. Recenzenci zarzucili autorowi, że posługując się terminem „wojna” dla opisu stosunków polsko-ukraińskich, podjął próbę ukrycia zbrodniczości ludobójczej czystki etnicznej dokonanej przez OUN i UPA na Polakach[14][27][28][29]. Według Motyki i Portnowa, Wjatrowycz usiłował dowieść, że nie było rozkazu Prowodu OUN o eksterminacji polskiej mniejszości a zabójstwa były spontanicznym wystąpieniem ukraińskich chłopów, sprowokowanych przez Polaków[30]. Motyka uznał, że Wjatrowycz osiągnął ten cel za pomocą retorycznych sztuczek i przemilczania niewygodnych faktów[14]. Według Zięby książka ta jest pełna przemilczeń i fałszerstw wprowadzających czytelnika w błąd, mając na celu „rozgrzeszenie” OUN-UPA i skonsolidowanie Ukraińców wokół nacjonalistycznej mitologii[31]. Także G. Hryciuk uważa, że wersja wydarzeń przedstawiona w książce jest „kłamliwa”[32]. Andrzej L. Sowa i Per A. Rudling odmówili jej jakiejkolwiek wartości naukowej[33][34]. Rudling traktuje „Drugą wojnę polsko-ukraińską 1942–1947” wyłącznie jako obiekt badań „skrajnie prawicowego rewizjonizmu i negacjonizmu”[34].

Per Anders Rudling uważa instytucję, którą W. Wjatrowycz kierował (Centrum Badań Ruchu Wyzwoleńczego), za „przybudówkę OUN”[35]. Franziska Bruder opowiada się za bojkotowaniem go przez świat naukowy[36]. Znalazł się w grupie parlamentarzystów, którzy wykonali do mediów społecznościowych ultranacjonalistyczny utwór "Ojciec nasz Bandera, Ukraina matka" chwalący Stepana Banderę w parlamencie[37].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Josh Cohen, The Historian Whitewashing Ukraine’s Past [online], Foreign Policy [dostęp 2020-10-23] (ang.).
  2. ↑ Jared McBride, How Ukraine’s New Memory Commissar Is Controlling the Nation’s Past, 13 sierpnia 2015, ISSN 0027-8378 [dostęp 2020-10-23] (ang.).
  3. ↑ Scholars Issue Public Letter on Ukrainian Holocaust Revisionist Participation in 9-11 March 2017 Paris Conference [online], Defending History, 9 marca 2017 [dostęp 2020-10-23] (ang.).
  4. ↑ Notka biograficzna Wołodymyra Wjatrowycza wśród autorów książki Українська Повстанська Армія: історія нескорених.
  5. ↑ Per Anders Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust..., s. 37.
  6. ↑ Wołodymyr Wjatrowycz, Друга польсько-українська війна. 1942–1947, Kijów 2011, biogram na okładce.
  7. ↑ Zdaniem Andreasa Umlanda zaproszenie Wjatrowycza na Uniwersytet Harvarda było motywowane względami pozanaukowymi: He was apparently invited on Harvard’s “celebrities track” rather than within a traditional scholarly funding scheme. Andreas Umland: The Ukrainian government’s Memory Institute against the West. New Eastern Europe, 2017-03-07. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-07)]. (ang.).
  8. ↑ Кабмин уволил Вятровича [online], strana.ua [dostęp 2020-10-23] (ros.).
  9. ↑ Европейская солидарность назвала 50 кандидатов из своего списка [online], LIGA, 13 czerwca 2019 [dostęp 2020-10-23] (ros.).
  10. ↑ Вятрович принял присягу нардепа и вошел во фракцию "Евросолидарности" [online], Интерфакс-Украина [dostęp 2020-10-23] (ros.).
  11. ↑ Dekret Prezydenta Ukrainy Nr 1100/2009 «Про відзначення державними нагородами України».
  12. ↑ Премію ім. Стуса отримали правозахисник, історик і поетеса [online], www.unian.ua [dostęp 2020-10-23] (ukr.).
  13. ↑ Per Anders Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust: A Study in the Manufacturing of Historical Myths, The Carl Beck Papers in Russian & East European Studies, No. 2107, November 2011, ISSN 0889-275X, s. 28.
  14. ↑ a b c d e Grzegorz Motyka: Nieudana książka. zbrodniawolynska.pl. [dostęp 2014-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-08)]. (pol.).
  15. ↑ Taras Kuryło, John-Paul Himka, “Iak OUN stavylasia do ievreiv? Rozdumy nad knyzhkoiu Volodymyra Viatrovycha”, Ukraina Moderna 13 (2008), s. 252–265 [1].
  16. ↑ a b Per A. Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust..., s. 28–31.
  17. ↑ a b c Grzegorz Rossoliński-Liebe, Debating, obfuscating and disciplining the Holocaust: post-Soviet historical discourses on the OUN–UPA and other nationalist movements, East European Jewish Affairs, 42:3, s. 207–208.
  18. ↑ Taras Kuryło, John-Paul Himka, “Iak OUN stavylasia do ievreiv?..., s. 265.
  19. ↑ Taras Kuryło, John-Paul Himka, “Iak OUN stavylasia do ievreiv?..., s. 264.
  20. ↑ Игорь Ильюшин, Плохо забытое старое: о новой книге Владимира Вятровича, Ab Imperio, 1/2012, s. 382–385.
  21. ↑ Андрей Портнов, „Истории для домашнего употребления”, Ab Imperio 3/12, s. 324–334.
  22. ↑ Grzegorz Motyka, W krainie uproszczeń, Nowa Europa Wschodnia 1/2013, s. 97–101.
  23. ↑ Анджей Земба, Мифологизированная “война”, Ab Imperio, 1/2012, s. 403–421.
  24. ↑ Per Anders Rudling, Warfare or War Criminality? Volodymyr V’iatrovych, Druha pol’s’ko-ukains’ka viina, 1942–1947 (Kyiv: Vydavnychyi dim “Kyevo-Mohylians’ka akademiia,” 2011). 228 pp. ISBN 978-966-518-567, Ab Imperio, 1/2012, s. 356–381.
  25. ↑ Andrzej Leon Sowa, recenzja książek: Polśko-ukrajinśki stosunki w 1942–1947 rokach u dokumentach OUN ta UPA, red. Wołodymyr Wiatrowycz oraz Wołodymyr Wiatrowycz, Druha polśko-ukrajinśka wijna 1942–1947, [in:] „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 21, s. 450–460. [2].
  26. ↑ Grzegorz Hryciuk, recenzja książki: Wołodymyr Wiatrowycz, Druha polśko-ukrajinśka wijna 1942–1947, [in:] „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 21, s. 460–471 [3].
  27. ↑ Per Anders Rudling, Warfare..., s. 361.
  28. ↑ Анджей Земба, Мифологизированная..., s. 405.
  29. ↑ Andrzej Leon Sowa, recenzja książek..., s. 456.
  30. ↑ Андрей Портнов, „Истории для домашнего употребления”, s. 327.
  31. ↑ Анджей Земба, Мифологизированная “война”, s. 405, 419.
  32. ↑ Grzegorz Hryciuk, recenzja książki..., s. 471.
  33. ↑ Andrzej L. Sowa, Recenzja..., s. 460.
  34. ↑ a b Per Anders Rudling, Warfare..., s. 379.
  35. ↑ Per Anders Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust..., s. 27.
  36. ↑ Franziska Bruder: Strasti za Banderoju (‘Bandera Passion’). Defending History.com, 2011-11-20. [dostęp 2011-11-23]. (ang.).
  37. ↑ “Ojciec nasz Bandera" w ukraińskim parlamencie [online].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wołodymyr_Wjatrowycz&oldid=71771651”