Wojciechów (powiat lubelski)
Wojciechów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Wojciechów[4][5].
| wieś | |
 Wieża Ariańska w Wojciechowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
545[2] |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
24-204[3] |
| Tablice rejestracyjne |
LUB |
| SIMC |
0393844[4] |
Położenie na mapie gminy Wojciechów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubelskiego  | |
 51°13′49″N 22°14′50″E/51,230278 22,247222[1]
| |
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Wojciechów, stanowi sołectwo tejże[7].
Co roku w Wojciechowie odbywają się Ogólnopolskie Warsztaty Kowalskie i Targi Sztuki Kowalskiej.
Historycznie położony jest w Małopolsce (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej).
Historia
edytujWojciechów wieś notowana w dokumentach źródłowych: w roku 1328 jako „Woycechow”, w 1336 „Woyczechovicz”, w 1349 „Woycechowicz”, w 1350-1 „Woyczechow”, 1441 „Woczechow”.
Wieś rodowa Szczekockich, w roku 1398 w dziale rodzinnym Janowi ze Szczekocin (w powiecie lelowskim), bratu Piotra, przypadają wsie Wojciechów, Maszki, Palikije, Bogucin, Garbów, Księżyce i Swarocin. Dobra Szczekockich zorganizowano w kluczu wojciechowskim. W początkach wieku XV skutkiem koligacji rodzinnych w działach pojawiają się nazwiska Tęczyńskich, Pileckich, Rytwiańskich. Długosz w roku 1470-80 wymienia dziedzica Jan Szczekockiego herbu Odrowąż (Długosz L.B. t.II s.575). Pisze też Długosz o istniejącym w tym czasie w Wojciechowie kościele drewnianym (item t.II s.575)[8].
W roku 1531 kościelna wieś Wojciechów wraz ze wsiami Baśki (Batki), Maszki i Palikije. W roku 1676 Paweł Orzechowski płaci pogłówne od siebie, dwojga dzieci, 4 kobiet szlachcianek, 6 krewnych, 62 dworskich, 237 poddanych (Pawiń., Małop., 358, 3a). W latach 1531–1533 łącznie z w/w wsiami płacono pobór z 32 łanów i 4 kół młyńskich[8].
Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego Wojciechów wieś i folwark w powiecie lubelskim, gminie i parafii Wojciechów, odległy 21 wiorst od Lublina a 5 wiorst od Nałęczowa (stacja drogi żelaznej nadwiślańskiej). Posiada kościół parafialny drewniany, urząd gminy oraz 78 domów, 807 mieszkańców (w r. 1882). Gruntów było wówczas: 1268 mórg ziemi ornej a folwark posiadał: 82 mórg łąk, 32 ogrodów i zabudowań, 641 mórg lasu wysokopiennego a 200 mórg zalesionych, 75 mórg zarośli, 17 mórg stawów, 65 mórg pastwisk i dróg, 8 mórg do probostwa należących, 1806 mórg włościańskich i 210 mórg lasu pod służebnościami. Folwark Ignaców posiadał 2 domy, 22 mieszkańców, 707 mórg ziemi ornej[9].
Do dóbr Wojciechów przedtem należały wsi: Maszki 42 domy, 383 mieszkańców, 1107 mórg włościańskiej, a także Gaj Duży 8 domów, 92 mieszkańców, 72 mórg, Gaj Mały 9 domów, 82 mieszkańców, 188 mórg. W r. 1827 wieś Wojciechów miała 63 domy, 549 mieszkańców. Są tu według opisu zwaliska zamku, wystawionego w zeszłym wieku przez Morskich. W narożniku budowli zamkowej mieści się budynek nierównie dawniejszy, który podobno w XVI w. stanowił zbór ariański. Obecnie służy za spichlerz i lamus. Opis budowli tej z ryciną podał Tyg. Illustr. z r. 1869 (t. IV, 16)[9].
Wojciechów parafia w dekanacie lubelskim liczyła 2854 dusz. Wojciechów gmina należy wówczas do sądu gminnego okręgu I, najbliższa stacja pocztowa w Bełżycach. Gmina ma 12913 mórg obszaru i 3114 mieszkańców Śród stałej ludności jest 1 prawosławny 9 protestantów i 3 żydów. W skład gminy wchodzą: Chmielnik Gaj Nowy i Stary, Góra, Ignatów, Maszki, Miłocin, Palikije dziś Palikije Pierwsze i Palikije Drugie, Sworniak, Wojciechów[9].
Wieża ariańska
edytujMurowana wieża obronna w Wojciechowie powstała w latach 1520–1530. W XVI wieku była w rękach rodu Spinków, następnie Orzechowskich (Spinkowie byli kalwinami a Orzechowscy arianami – stąd nazwa ariańska). W tym czasie wieża była stopniowo rozbudowywana. Do XVII w. pełniła funkcje mieszkalne. W 1632 r. wieża została przeznaczona do celów gospodarczych. W 1910 r. właściciele Natalia i Józef Popławscy przekazali wieżę Towarzystwu Opieki nad Zabytkami Przeszłości. W 1953 r. rozpoczęto prace zabezpieczające zrujnowaną wieżę pod kierunkiem B. Guerquina. Gruntowny remont przeprowadzono w 1972 r. Obecnie w Wieży Ariańskiej mieści się Gminny Ośrodek Kultury, Muzeum Regionalne, Muzeum Kowalstwa, Biblioteka Gminna oraz Punkt Informacji Agroturystycznej.Reprodukcję zamieszcza Tygodnik Ilustrowany 1931 nr 37 s. 715
Archeologia
edytujW latach 1995–1996 przeprowadzono pod kierunkiem dr Ireny Kutyłowskiej prace archeologiczne. Odnalezione relikty wskazują na osadnictwo już w VIII wieku.
Zabytki
edytuj- Wieża Ariańska z końca XV w.
- drewniany kościół św. Teodora z XVIII w.
- drewniana zabytkowa dzwonnica
Muzea
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149518
- ↑ Raport o stanie gminy Wojciechów za 2021. [dostęp 2023-03-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1473 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Strona gminy,sołectwa
- ↑ a b Wojciechów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ a b c Wojciechów (18), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 740.
Linki zewnętrzne
edytuj- Link do witryny powiatu lubelskiego zawierającej szczegółowe dane o wieży ariańskiej w Wojciechowie (17-11-2014).. powiatlubelski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)].
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona