Wojciech Muszyński
Wojciech Jerzy Muszyński (ur. 4 kwietnia 1972 w Warszawie[1]) – polski historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych, badacz dziejów najnowszych Polski i historii wojskowości, pracownik naukowy Instytutu Pamięci Narodowej.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
4 kwietnia 1972 |
| Doktor habilitowany nauk humanistycznych | |
| Specjalność: historia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
2010 – historia |
| Habilitacja |
2024 – historia |
| Zatrudnienie | |
| Instytucja | |
| Oddziałowe Biuro Badań Historycznych w Warszawie |
Referat Badań Naukowych |
| Stanowisko |
główny specjalista |
| Redaktor naczelny | |
| Czasopismo naukowe | |
| Okres spraw. |
od 2003 do 2019 |
| Członek | |
| Kancelaria Prezydenta RP |
Zespół ds. Opiniowania Wniosków o Nadanie Odznaczeń za Działalność Opozycyjną w PRL |
| Okres spraw. |
2006–2010, ponownie od 2015 |
| Odznaczenia | |
      
| |
| Nagrody | |
|
Książka Historyczna Roku 2018 Nagroda Magazynu Literackiego "Książki" 2024 | |
Życiorys
edytujDziałalność naukowa
edytujAbsolwent XVIII Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego w Warszawie w 1991 r. W 1998 roku ukończył studia magisterskie na kierunku historia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego na seminarium prof. dr. hab. Tomasza Witucha. Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii uzyskał 6 grudnia 2010, broniąc pracę pod tytułem Powstanie i działalność środowiska politycznego Organizacji Polskiej w latach 1934–1944 (promotorem był prof. dr hab. Jan Żaryn, a recenzentami profesorowie Tadeusz Wolsza i Wiesław Wysocki) na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 1 lipca 2024 uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego[2].
Główny specjalista w Instytucie Pamięci Narodowej w Warszawie[2] od 2006 r.[potrzebny przypis] (m.in. pracował w Oddziałowym Biurze Badań Historycznych IPN[3]). Współtwórca i redaktor naczelny naukowego czasopisma Glaukopis od 2003 do 2019 roku. W latach 2017-2021 członek Kolegium „Biuletynu IPN” oraz Rady Programowej Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie[4].
Uczestnik szeregu projektów wydawniczych Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I.J. Paderewskiego: Słownik Biograficzny Polskiego Obozu Narodowego (2020-2024), Słownik Biograficzny Polskiego Katolicyzmu Społecznego (2021-2024) oraz Encyklopedia Ruchu Narodowego (2022-2024), Członek zespołu redakcyjnego dwudziestotomowej edycji Encyklopedii Białych Plam (2000–2008). Autor szeregu biogramów postaci historycznych w wydawnictwach naukowych: Słownik biograficzny adwokatów polskich, t. 3 (Warszawa 2018), Konspiracja i opór społeczny w Polsce. Słownik biograficzny, t. 2 (Warszawa 2004), t. 3 (Warszawa 2007), t. 4 (Warszawa 2010), t. 5 (Warszawa 2018); Leksykon Duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945–1989, t. 3 (Warszawa 2006); Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–1989, tom 2 (Warszawa 2002), a także Encyklopedii Katolickiej i Polskim Słowniku Biograficznym. Publikował m.in. w czasopismach Uważam Rze, Historia Do Rzeczy, Gazeta Polska, The Polish Review, Biuletyn IPN[5], Nowe Państwo[6].
Autor wystawy „Białe Legiony. Polskie formacje zbrojne w Rosji w latach 1914–1918”, której wernisaż odbył się w Łazienkach Królewskich w Warszawie 24 października 2018[7]. Nadzorował merytorycznie projekty historyczne: „Wyklęci do szkół” (2016) oraz film dokumentalny „Brygada” w reżyserii Rafała Mierzejewskiego (wyróżniony na festiwalu „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” Gdynia 2015 r.). Jako biegły przygotował szereg ekspertyz naukowych dla policji i sądów dotyczących sowieckich pomników „wdzięczności” w Warszawie, tzw. Czterech Śpiących przy Placu Wileńskim, rzeźby żołnierzy sowieckich w Parku Skaryszewskim oraz symboliki ukraińskich ruchów nacjonalistycznych[8].
Uczestnik wielu sympozjów naukowych w Polsce i za granicą. W 2012 r. na zaproszenie Polish American Historical Assotiation gościł na 2012 PAHA Annual Meeting w Chicago[9]. W latach 2015 i 2019 uczestniczył w Kościuszko Annual Spring Symposium organizowanym przez Kościuszko Chair of Polish Studies w The Institute of World Politics (Washington D.C.)[10][11]. Stypendysta Polonia Aid Foundation Trust w Londynie (PAFT) w 2015 r. Członek Zespołu Ekspertów MEiN ds. Opracowania Podstawy Programowej przedmiotu Historia i Teraźniejszość (2021)[12].
Działalność społeczna i polityczna
edytujW czasie nauki w XVIII LO im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, od 1987 należał do konspiracji szkolnej noszącej nazwę Frakcja Młodzieży Republikańskiej, przekształconej rok później w Polską Organizację Młodzieżową (o statusie grupy afiliowanej KPN). Uczestniczył w działaniach obu organizacji poprzez kolportaż prasy podziemnej, książek drugiego obiegu, angażując się w akcję informacyjną o strajku i pacyfikacji Huty Lenina (wiosną 1988), demonstracje uliczne, niezależne obchody rocznic patriotycznych, akcje ulotkowe i plakatowe, malowanie napisów na murach sprayem oraz werbowanie młodszych uczniów do tajnych struktur.
W wyborach samorządowych w 2002 bez powodzenia ubiegał się o mandat radnego dzielnicy Mokotów z listy komitetu Julii Pitery[13]. W latach 2006–2010 był członkiem Zespołu ds. Opiniowania Wniosków o Nadanie Odznaczeń za Działalność Opozycyjną w PRL przy Kancelarii Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego[14]. Od 2015 ponownie wszedł w skład tego zespołu w Kancelarii Prezydenta Andrzeja Dudy. Członek Rady Programowej Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie[15]. Został członkiem Rady Programowej Fundacji im. Janusza Kurtyki[16]. W 2016 kandydował do składu Collegium IPN z ramienia Ruchu Kukiz'15. Członek Rady Historycznej kombatanckiego Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych[17] (z której wystąpił w 2017). Wieloletni uczestnik Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej (nr odznaki marszowej 161).
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj10 listopada 2016 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi w dokumentowaniu i upamiętnianiu prawdy o najnowszej historii Polski[18]. Decyzją Prezydenta RP z 10 kwietnia 2019 odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności, który otrzymał 12 czerwca 2019[19]. Ponadto wyróżniony także: Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2021)[20], Medalem Pro Bono Poloniae[21] (2019), Medalem Pro Patria (2023), Medalem Pro Memoria (2012), Medalem 70-lecia Narodowych Sił Zbrojnych (2012), Medalem 75-lecia Narodowych Sił Zbrojnych (2019), Medalem Zasłużonego dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej (2016)[22]. 27 października 2023 r. odznaczony Złotym Medalem Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas (1 Klasa).
Decyzją Ministra Edukacji i Nauki prof. Przemysława Czarnka wyróżniony Dyplomem Uznania za osiągnięcia w pracy naukowej (2022). Wraz z dr. Mariuszem Bechtą wyróżniony nagrodą Książka Historyczna Roku 2018 im. prof. Oskara Haleckiego (w kategorii plebiscyt czytelników na najlepszą monografię naukową) za książkę Przeciwko Pax Sovietica. Laureat Nagrody Magazynu Literackiego "Książki" - Książka Lutego 2024 (kategoria biografie, wspomnienia) za pracę Bolesław Piasecki 1915-1944. Początki Drogi (5 marca 2025)[23].
Publikacje
edytujMonografie
edytuj- Pułkownik Bronisław Banasik 1894–1979 (2024)
- Bolesław Piasecki 1915-1944. Początki Drogi (2023)
- Białe Legiony przeciwko bolszewikom. Polskie formacje w Rosji 1918–1920 (2019)
- Toreadorzy Hitlera. Hiszpańscy ochotnicy w Wehrmachcie i Waffen-SS (2019)
- Józef Dowbor-Muśnicki 1897–1937, współautor Rafał Sierchuła (2019)
- Architekt Wielkiej Polski. Roman Dmowski 1864–1939, współautor Jolanta Mysiakowska-Muszyńska (2018)
- Białe Legiony 1914–1918. Od Legionu Puławskiego do I Korpusu Polskiego (2018)
- Józef Haller 1873–1960, współautor Krzysztof Kaczmarski i Rafał Sierchuła (2017)
- Przeciwko Pax Sovietica. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i struktury polityczne ruchu narodowego wobec reżimu komunistycznego 1944–1956, współautor Mariusz Bechta (2017)
- Polska dla Polaków! Kim byli i są polscy narodowcy, współautor Marek Jan Chodakiewicz i Jolanta Mysiakowska-Muszyńska (2015)
- Duch młodych. Organizacja Polska i Obóz Narodowo-Radykalny w latach 1934–1944 (2011)
- Błękitna dywizja. Ochotnicy hiszpańscy na froncie wschodnim 1941–1945 (2002)
- W walce o Wielką Polskę. Propaganda zaplecza politycznego Narodowych Sił Zbrojnych 1939–1945 (2000)
Redakcje i opracowania
edytuj- Polska pod reżimem komunistycznym. Rok 1945. Anatomia okupacji kraju w raportach cywilnych i wojskowych instytucji Rządu RP na uchodźstwie (oprac. z: Jolanta Mysiakowska-Muszyńska, 2023)
- „W imię przyszłości Partii”. Procesy o łamanie tzw. praworządności socjalistycznej 1956–1957, Artykuły, Warszawa 2021
- Działalność podziemia narodowego przeciwko Niemcom i komunistom w latach 1940–1945, Warszawa 2019 [wyd. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego]
- Polska pod reżimem komunistycznym. Sprawozdanie z sytuacji w kraju (1944–1949)(oprac. z: Jolanta Mysiakowska-Muszyńska, 2015)
- Narodowe Siły Zbrojne. Dokumenty NSZ-AK 1944–1945. T. 2 (oprac. z: Leszek Żebrowski i Marek Jan Chodakiewicz, 2015)
- Narodowe Siły Zbrojne. Dokumenty 1942–1944. T. 1 (oprac. z: Leszek Żebrowski i Marek Jan Chodakiewicz, 2014)
- Golden Harvest or Hearts of Gold. Studies of Wartime Poles and Jews (red. Marek Jan Chodakiewicz i Paweł Styrna, 2012)
- Komunistyczne amnestie lat 1945–1947. Drogi do „legalizacji” czy zagłady? (red., 2012)
- Złote serca czy złote żniwa? Studia nad wojennymi losami Polaków i Żydów (red. z: Marek Jan Chodakiewicz, 2011)
- Lista strat Obozu Narodowego 1939–1955. Słownik biograficzny. T. 1 (red. z: Jolanta Mysiakowska-Muszyńska, 2010)
- Żeby Polska była polska. Antologia publicystyki konspiracyjnej podziemia narodowego 1939–1950 (oprac. z: Marek Jan Chodakiewicz, 2010)
- Lista strat osobowych ruchu narodowego 1939–1955. Z. 1 (red. z: Jolanta Mysiakowska-Muszyńska, 2008)
Przypisy
edytuj- ↑ Tomasz Wituch, Bogdan Stolarczyk Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945–2000, wyd. Arkadiusz Wingert, Kraków 2010, s. 731.
- ↑ a b Dr hab. Wojciech Jerzy Muszyński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2025-02-09].
- ↑ Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej w Warszawie. IPN.
- ↑ Powołanie Rady Programowej Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL – Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro wręczył nominacje [online], www.sw.gov.pl [dostęp 2020-01-21].
- ↑ Biuletyn IPN [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2019-08-21].
- ↑ Paweł Rzewuski: Wojciech Jerzy Muszyński – „Duch młodych”. histmag.org. [dostęp 2015-06-27].
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Otwarcie wystawy IPN „Białe Legiony. Polskie formacje zbrojne w Rosji w latach 1914–1918” w Łazienkach Królewskich – Warszawa, 24 października 2018 [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2020-01-02].
- ↑ Wirtualna Polska Media S.A, Warszawa musiała zapłacić 600 tys. dolarów za Pomnik Braterstwa Broni – „Czterech Śpiących” [online], wiadomosci.wp.pl, 22 maja 2014 [dostęp 2022-12-14] (pol.).
- ↑ NN, Polish American Historical Association [online], polishamericanstudies.org [dostęp 2019-12-28].
- ↑ IWP: Kosciuszko Chair Spring Symposium – April 12, 2014 [online], Polish Club Online, 8 kwietnia 2014 [dostęp 2019-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-28].
- ↑ NN, Kosciuszko Chair Spring Symposium – 2019-04-06 April 2019 [online], Evensi [dostęp 2019-12-28].
- ↑ Historia i teraźniejszość zamiast wiedzy o społeczeństwie w zakresie podstawowym – nowy przedmiot w szkołach ponadpodstawowych od 1 września 2022 r. – Ministerstwo Edukacji i Nauki – Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Edukacji i Nauki [dostęp 2022-02-08].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2002. [dostęp 2025-03-15].
- ↑ Biogramy autorów. „Glaukopis”. Nr 30/2014. s. 479.
- ↑ Michał Wołłejko, Powołanie Rady Programowej Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL – Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro wręczył nominacje [online], www.sw.gov.pl, 1 lipca 2016 [dostęp 2020-01-02].
- ↑ Rada Programowa. fundacjakurtyki.pl. [dostęp 2025-03-01].
- ↑ Władze Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. nsz.com.pl. [dostęp 2015-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-15)].
- ↑ Postanowienie nr rej. 514/2016 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 listopada 2016 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2017 r. poz. 98).
- ↑ Uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności – Warszawa, 12 czerwca 2019. ipn.gov.pl. [dostęp 2019-12-01].
- ↑ Odznaczenia ministra edukacji i nauki [online], naszdziennik.pl [dostęp 2021-06-22].
- ↑ Uroczystości 75. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej NSZ – relacja [online], www.nsz.com.pl [dostęp 2019-12-25] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-25].
- ↑ Minister edukacji odznaczył medalem KEN m.in. szefa UdSKiOR Jana Kasprzyka [online], dzieje.pl [dostęp 2021-09-20].
- ↑ https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/215160,Publikacje-IPN-nagrodzone-przez-Magazyn-Literacki-KSIAZKI.html, „{{{czasopismo}}}”, PMID: 22 [dostęp 2025-03-11].