Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi (w latach 1949–1990 Miejska Biblioteka Publiczna im. Ludwika Waryńskiego) – publiczna biblioteka o statusie naukowym, sprawująca opiekę i nadzór merytoryczny nad siecią bibliotek samorządowych Łodzi i województwa łódzkiego.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Gdańska 100/102 |
| Dyrektor |
st. kustosz mgr[1] Barbara Czajka |
| Data założenia |
11 października 1917 |
| Wielkość zbiorów |
ponad 743 tys. jednostek |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°45′48,42″N 19°27′02,30″E/51,763450 19,450639
| |
| Strona internetowa | |
Biblioteka obecnie mieści się w gmachu przy ul. Gdańskiej 100/102 w Łodzi. Jej zbiory liczą ponad 743 tys. jednostek. Biblioteka prowadzi różnorodne formy pracy z czytelnikami, spełniając ważną funkcję kulturotwórczą w regionie.
HistoriaEdytuj
W 1915 roku z inicjatywą powołania Biblioteki wystąpiło Towarzystwo Krzewienia Oświaty, a w maju 1916 powołano Towarzystwo Biblioteki Publicznej w Łodzi. Bibliotekę otwarto przy ulicy Piotrkowskiej 150 w dniu 11 października 1917 roku. Było to czteropokojowe mieszkanie na pierwszym piętrze kamienicy, ofiarowane przez jej właściciela, kupca Wilhelma Hordliczkę. Kilka miesięcy później, w lipcu 1918, Bibliotekę przeniesiono na ul. św. Andrzeja 14. W styczniu 1922 Biblioteka została przejęta przez Magistrat Miasta Łodzi – Towarzystwo Biblioteki Publicznej przekazało Bibliotekę Gminie Miejskiej w drodze darowizny. 16 maja 1935 Związek Przemysłu Włókienniczego w Państwie Polskim, cztery dni po śmierci Józefa Piłsudskiego, postanowiło uczcić jego pamięć budową w Łodzi gmachu-pomnika, z przeznaczeniem na Bibliotekę. Pod koniec 1936 roku ogłoszono konkurs na projekt nowego gmachu. 1 lipca 1937 konkurs rozstrzygnięto. Do realizacji przyjęto pracę inż. arch. Jerzego Wierzbickiego. Na teren pod budowę wybrano działkę leżącą na rogu ulic Gdańskiej i Mikołaja Kopernika. Uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod gmach Biblioteki Miejskiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego odbyła się 14 maja 1938. Zbiory Biblioteki liczyły wtedy niemal 70 tys. woluminów.
Prace nad budową przerwał wybuch II wojny światowej, wznowiono je jednak zaraz po wyzwoleniu. Wreszcie, pod koniec 1949 roku, oddano gotowy budynek do użytku, przy czym Bibliotece nadano imię Ludwika Waryńskiego, działacza i ideologa polskiego ruchu socjalistycznego. W 1972, w przylegającym do Biblioteki nowym budynku przy ul. Gdańskiej 100 otwarto salę kinowo-konferencyjną, a w 1982 roku cały ten budynek przekazano Bibliotece.
W międzyczasie, 29 lipca 1975 biblioteka otrzymała status biblioteki wojewódzkiej miejskiego województwa łódzkiego – nie zmieniła jednak nazwy. W 1990 odzyskała imię Marszałka Józefa Piłsudskiego. W styczniu 1991 nastąpiła zmiana nazwy biblioteki na: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi. 1 stycznia 2013 biblioteka zmieniła nazwę na: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi[2]
CymeliaEdytuj
- Protokół z 28 czerwca 1890 z ekshumacji ciała Adama Mickiewicza – z cmentarza w Montmorency pod Paryżem – przed umieszczeniem szczątków poety w krypcie na Wawelu; są dwa takie protokoły – jeden w Bibliotece Narodowej. „Łódzki” protokół został przekazany do zbiorów biblioteki im. J. Piłsudskiego we wrześniu 2014 – wcześniej pozostawał w rękach prywatnych[3]
- „Anschichten von Blumenrode” – prywatny album fotografii rodziny Scheiblerów z końca XIX w., ze zdjęciami z ich posiadłości w Kwietnie na Śląsku[3]
- „Mózg Józefa Piłsudskiego” – opis badań wydany w 1938[3]
- korespondencja Augusta Krasickiego – „Listy z Egiptu”[3]
Dyrektorzy BibliotekiEdytuj
- Jan Augustyniak: lipiec 1917 – październik 1939; luty 1945 – wrzesień 1963
- Roman Kaczmarek: 1 października 1963 – czerwiec 1980
- Danuta Mikołajczyk: lipiec 1980 – 31 grudnia 1981
- Elżbieta Pawlicka: 15 lutego 1982 – 29 kwietnia 2003
- Barbara Czajka: od 1 sierpnia 2003[4]
Złoty Ekslibris Książnicy MiejskiejEdytuj
Nagrodę Złoty Ekslibris Książnicy Miejskiej ustanowiono w roku 1992, z okazji 75-lecia Biblioteki. Złoty Ekslibris przyznawany jest przez Bibliotekę za najlepsze książki popularnonaukowe o Łodzi i regionie łódzkim. Pierwsze wręczenie nagrody, za rok 1992, odbyło się 27 maja 1993. W 2001 przyjęto nową nazwę nagrody: Złoty Ekslibris Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. J. Piłsudskiego.
- Kategorie wręczanej nagrody
- za rok 1992, 1993, 1995, 1996, 1998 i 1999[5]:
- Najlepsza książka o Łodzi
- za lata 2000–2005[5]:
- Najlepsza książka o Łodzi
- Najlepsza książka o Ziemi Łódzkiej
- za rok 2006 i dalej[5]:
- Najlepsza książka o Łodzi
- Najlepsza książka o Ziemi Łódzkiej
- Najlepsze wydawnictwo albumowe o Łodzi
- Najlepsze wydawnictwo albumowe o Ziemi Łódzkiej
Odznaczenia przyznane BiblioteceEdytuj
- 2019 – nagroda honorowa „Świadek Historii” przyznana przez Instytut Pamięci Narodowej[6]
- 1997 – medal „Bibliotheca Magna Perennisque” przyznany przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
- 19 stycznia 1968 – „Honorowa Odznaka miasta Łodzi” przyznana w uznaniu zasług dla rozwoju kultury
PrzypisyEdytuj
- ↑ O bibliotece: Kontakt (pol.). Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi. [dostęp 2010-10-27].
- ↑ Uchwała nr XXIX/558/ 12 Sejmiku Województwa Łódzkiego. „Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego”, 2012-11-29.
- ↑ a b c d Nad cynkową trumną wieszcza... „Kocham Czytać”. Dodatek do „Polska. Dziennik Łódzki”, wyd. A, 2 IX 2014. s. 3.
- ↑ Kalendarium dziejów Biblioteki (pol.). Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi. [dostęp 2010-12-22].
- ↑ a b c Laureaci Nagrody Złoty Ekslibris. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi. [dostęp 2014-04-12].
- ↑ VII edycja Nagrody Honorowej „Świadek Historii” – Łódź, 7 października 2019 (pol.). Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26].
BibliografiaEdytuj
- Krzysztof Stefański: Gmachy użyteczności publicznej dawnej Łodzi. Łódź: Widzewska Oficyna Wydawnicza „ZORA”, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami oddział w Łodzi., 2000 r, s. 86–87, seria: Biblioteczka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Łodzi. ISBN 83-86699-45-0.
- Nad cynkową trumną wieszcza... „Kocham Czytać”. Dodatek do „Polska. Dziennik Łódzki”, wyd. A, 2 IX 2014. s. 3.
- Informacje ogólne
- Kalendarium dziejów Biblioteki.
- Informacje ogólne o Nagrodzie Złoty Ekslibris.