Województwo kieleckie (II Rzeczpospolita)

województwo w II Rzeczypospolitej

Województwo kieleckiewojewództwo II Rzeczypospolitej, utworzone 14 sierpnia 1919 na mocy ustawy tymczasowej o organizacji władz administracyjnych II instancji[4]. Stolicą województwa były Kielce. W skład województwa weszły ziemie dawnej guberni kieleckiej i guberni radomskiej wraz z Zagłębiem Dąbrowskim i powiatem częstochowskim z dawnej guberni piotrkowskiej[5][6].

województwo kieleckie
województwo
1920–1939
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Data powstania

14 sierpnia 1919 / 15 lutego 1920[1]

Siedziba wojewody i sejmiku

Kielce

Wojewoda

Władysław Dziadosz

Powierzchnia

(1931) 25 589 km²
(1939) 22 204[2] km²

Populacja (1931)
• liczba ludności


2 935 697[3]

• gęstość

114,7 os./km²

Tablice rejestracyjne

KL

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
pl. Zamkowy
Kielce
Podział administracyjny
Plan województwa kieleckiego
Podział administracyjny, 1938.
Liczba powiatów miejskich

3

Liczba powiatów ziemskich

15

Liczba gmin miejskich

37

Liczba gmin wiejskich

275

Położenie na mapie II Rzeczypospolitej
Położenie na mapie Polski
Województwo Kieleckie w szczegółowych danych statystycznych spisu powszechnego z 30.IX.1921 i spisu powszechnego z 9. XII. 1931 r.
Województwo kieleckie – oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1921
Skorowidz miejscowości 1921 – szczegółowe dane GUS spisu powszechnego 1921 – województwo kieleckie
Województwo kieleckie – oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1931
Polska, gęstość zaludnienia, 1931
Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach

Województwo było początkowo podzielone na 16 powiatów ziemskich: będziński, częstochowski, iłżecki (z siedzibą w Wierzbniku), jędrzejowski, kielecki, konecki, kozienicki, miechowski, olkuski, opatowski, opoczyński, pińczowski, radomski, sandomierski, stopnicki (z siedzibą w Busku) oraz włoszczowski. Poza stadium przygotowawcze nie wyszły projekty utworzenia powiatu skarżyskiego. Sąsiadowało z województwami: warszawskim, łódzkim, krakowskim, lubelskim, lwowskim i śląskim, a także na niewielkim odcinku graniczyło z Niemcami.

Według spisu z 1921 województwo kieleckie miało 2 535 898 mieszkańców. Gęstość zaludnienia przy obszarze 25 741 km² wynosiła 98,5 mieszkańców na km²[7]. Było to jedno z województw rdzennie polskich, liczyło 91,3% ludności polskiej i 8,5% żydowskiej[7]. 87,6% mieszkańców było wyznania rzymskokatolickiego, 11,9% wyznania mojżeszowego[7].

12 kwietnia 1928 r. utworzono powiaty grodzkie: Częstochowę i Sosnowiec, a 18 maja 1932 r. Radom. 1 stycznia 1927 r. powstał powiat zawierciański. Województwo miało obszar 25 736 km² i 1 858 700 mieszkańców[4].

Na mocy ustawy z 9 kwietnia 1938 granice województwa zostały zmienione. Powiaty opoczyński i konecki przeniesiono do województwa łódzkiego. W nowych granicach (od 1 kwietnia 1939 r.) województwo kieleckie miało 2 024 500 mieszkańców[4].

Podczas II wojny światowej na terenie województwa działał polski ruch oporu.

Demografia[3] edytuj

Liczba ludności (dane z 9 grudnia 1931):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób % osób % osób %
Ogółem 2 935 697 100 1 503 268 51,21 1 432 429 48,79
Miasto 749 972 25,55 392 055 13,35 357 917 12,19
Wieś 2 185 725 74,45 1 111 213 37,85 1 074 512 36,60

Wojewodowie kieleccy w II Rzeczypospolitej edytuj

Wicewojewodowie

Przypisy edytuj

  1. Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego.
  2. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
  3. a b Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1.
  4. a b c Kielce jako stolica regionu na stronie Informatora Miejskiego Kielc
  5. Miasta polskie w Tysiącleciu, przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków, 1965-1967, Tom I, s. 490
  6. https://epiotrkow.pl/encyklopedia/G/Gubernia-Piotrkowska,186
  7. a b c Województwo kieleckie. szukamypolski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-29)]. na stronie Galerii Alfabet Polski

Bibliografia edytuj

  • T. Koba-Ryszewska, Przeszłość administracyjna ziem województwa kieleckiego, (w:) Z dziejów ziemi kieleckiej (1918–1944), Warszawa 1970.
  • J. Z. Pająk, Dzieje podziałów administracyjnych a granice regionu świętokrzyskiego, (w:) Region świętokrzyski. Mit czy rzeczywistość?, Kielce 2001.
  • J. Swajdo, Między Wisłą a Pilicą. Dzieje podziałów administracyjnych w regionie kielecko-radomskim do 1975 roku, Kielce 2005.