Województwo pomorskie

województwo w Polsce
Ten artykuł dotyczy obecnego województwa. Zobacz też: inne obszary określane jako województwo pomorskie.

Województwo pomorskie (kaszub.: Pòmòrsczé wòjewództwò) – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw, położone w północnej części kraju. Siedzibą władz województwa jest Gdańsk. Obejmuje obszar o powierzchni 18 310,34 km². Jest najdalej wysuniętym na północ województwem państwa.

województwo pomorskie
— województwo —
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo  Polska
Kod ISO 3166-2 PL-PM
TERYT 22
Siedziba wojewody i sejmiku Gdańsk
Wojewoda Dariusz Drelich
Marszałek Mieczysław Struk
Powierzchnia 18 310,34 km²
Populacja (30 czerwca 2020)
• liczba ludności
2 346 717[1]
• gęstość 128 os./km²
Urbanizacja 64%
Tablice rejestracyjne G
Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Okopowa 21/27
80-810 Gdańsk
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
ul. Okopowa 21/27
Gdańsk
Podział administracyjny
Plan województwa pomorskiego
Liczba miast na prawach powiatu 4
Liczba powiatów 16
Liczba gmin miejskich 22
Liczba gmin miejsko-wiejskich 20
Liczba gmin wiejskich 81
Położenie na mapie Polski
Pomeranian in Poland (+rivers).svg
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikinews Wiadomości w Wikinews
Wikipodróże Informacje w Wikipodróżach
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego
Portal Portal Polska

30 czerwca 2020 roku województwo miało ponad 2,35 mln mieszkańców[1].

HistoriaEdytuj

 
Województwa z lat 1975-1998 z granicą obecnego województwa pomorskiego
  Zobacz hasło województwo pomorskie w Wikisłowniku

Województwo pomorskie zostało utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

W wyniku protestów Bydgoszczy nie udało się utworzyć wielkiego regionu pomorskiego obejmującego również Bydgoszcz, Toruń, Włocławek i Grudziądz (obecnie będących częścią województwa kujawsko-pomorskiego).

GeografiaEdytuj

 
Mapa fizyczna województwa.

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 18 310,34 km²[2].

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. pomorskim lasy obejmowały powierzchnię 664,4 tys. ha, co stanowiło 36,3% jego powierzchni. 9,8 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych[3].

Położenie administracyjneEdytuj

Województwo jest położone w północnej Polsce i graniczy z[4]:

oraz z województwami:

Położenie historyczneEdytuj

Większość obszaru województwa znajduje się na terenie Pomorza Gdańskiego. Poza tym jego północno-zachodnia część zaliczana jest do Pomorza Zachodniego, natomiast część wschodnia do Prus.

TopografiaEdytuj

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 149 km, to jest 1°20′41″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 192 km, co w mierze kątowej daje 2°56′15″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Najwyższym punktem jest wierzchołek Wieżycy – 329 m n.p.m.

Podział administracyjnyEdytuj

Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa pomorskiego.

Województwo pomorskie jest podzielone na 16 powiatów oraz 4 miasta na prawach powiatu.

Miasta na prawach powiatu
Herb Miasto n.prawach powiatu Populacja
(30 czerwca 2020)[1] 		Powierzchnia
[km²]
  Gdańsk 471 525 265,50
  Gdynia 245 867 135
  Słupsk 90 320 43,15
  Sopot 35 562 17,31
Powiaty
Herb Powiat Siedziba Populacja
(30 czerwca 2020) 		Powierzchnia
(km²)
  Powiat wejherowski Wejherowo 218 766 1279,84
  Powiat kartuski Kartuzy 140 770 1120,04
  Powiat starogardzki Starogard Gdański 128 264 1345,28
  Powiat gdański Pruszcz Gdański 119 362 793,17
  Powiat tczewski Tczew 115 641 697,54
  Powiat słupski Słupsk 98 781 2304
  Powiat chojnicki Chojnice 97 677 1364,25
  Powiat pucki Puck 87 183 577,85
  Powiat kwidzyński Kwidzyn 83 028 834,64
  Powiat bytowski Bytów 79 136 2192,81
  Powiat kościerski Kościerzyna 72 808 1165,85
  Powiat lęborski Lębork 66 069 706,99
  Powiat malborski Malbork 63 401 494,63
  Powiat człuchowski Człuchów 55 933 1574,41
  Powiat sztumski Sztum 41 141 730,85
  Powiat nowodworski Nowy Dwór Gdański 35 483 652,75

UrbanizacjaEdytuj

Zobacz też: Miasta w Polsce (statystyki).

W województwie pomorskim znajduje się Trójmiasto, czyli zespół trzech miast: Gdańska, Gdyni i Sopotu. Kolejne trzy miasta: Wejherowo, Rumia i Reda nazywane są Małym Trójmiastem Kaszubskim. Aglomeracja trójmiejska składa się z siedmiu miast, również z Pruszcza Gdańskiego. Niektórzy urbaniści zaliczają do niej ponadto Puck, Tczew i Żukowo.

Podkreślono siedziby władz powiatów, a pogrubiono miasta na prawach powiatu.

Liczba mieszkańców na dzień 30 czerwca 2020[1]:

 
Gdańsk
 
Gdynia
 
Słupsk
 
Tczew
 
Starogard Gdański
 
Chojnice
 
Malbork
 
Sopot
 
Kwidzyn
 
Lębork
 
Wejherowo
Herb Miasto Powiat Populacja Powierzchnia
(km²)
  Gdańsk Miasto na prawach powiatu 471 525 265,50
  Gdynia Miasto na prawach powiatu 245 867 135
  Słupsk Miasto na prawach powiatu 90 320 43,15
  Tczew Powiat tczewski 59 828 22,26
  Rumia Powiat wejherowski 49 363 30,09
  Wejherowo Powiat wejherowski 49 351 25,65
  Starogard Gdański Powiat starogardzki 47 535 25,27
  Chojnice Powiat chojnicki 39 724 21,05
  Kwidzyn Powiat kwidzyński 38 338 21,54
  Malbork Powiat malborski 38 278 17,15
  Sopot Miasto na prawach powiatu 35 562 17,31
  Lębork Powiat lęborski 35 203 17,86
  Pruszcz Gdański Powiat gdański 31 471 16,47
  Reda Powiat wejherowski 26 535 34,96
  Kościerzyna Powiat kościerski 23 757 15,83
  Bytów Powiat bytowski 16 845 8,72
  Ustka Powiat słupski 15 273 10,19
  Kartuzy Powiat kartuski 14 421 6,23
  Człuchów Powiat człuchowski 13 569 12,48
  Puck Powiat pucki 11 238 4,9
  Miastko Powiat bytowski 10 324 5,68
  Czersk Powiat chojnicki 9 917 9,73
  Władysławowo Powiat pucki 9 868 12,59
  Nowy Dwór Gdański Powiat nowodworski 9 862 5,06
  Sztum Powiat sztumski 9 816 4,59
  Prabuty Powiat kwidzyński 8 655 7, 29
  Pelplin Powiat tczewski 7 689 4,45
  Skarszewy Powiat starogardzki 7 016 9,43
  Żukowo Powiat kartuski 6 741 5
  Gniew Powiat tczewski 6 630 6,23
  Czarne Powiat człuchowski 5 868 46,39
  Dzierzgoń Powiat sztumski 5 287 3,88
  Brusy Powiat chojnicki 5 186 5,1
  Debrzno Powiat człuchowski 5 045 7,52
  Nowy Staw Powiat malborski 4 227 4,65
  Skórcz Powiat starogardzki 3 624 3,67
  Kępice Powiat słupski 3 581 4,65
  Łeba Powiat lęborski 3 572 14,8
  Hel Powiat pucki 3 240 21,27
  Czarna Woda Powiat starogardzki 2 768 27,75
  Jastarnia Powiat pucki 2 704 8
  Krynica Morska Powiat nowodworski 1 279 102,04

Łącznie 42 miasta.

Ochrona przyrodyEdytuj

Parki Narodowe:

Parki Krajobrazowe

Obszary chronione powiatu słupskiego

DemografiaEdytuj

 
Gęstość zaludnienia w województwie pomorskim terenów wiejskich w osobach na km² (w przekroju gminnym, stan 1 stycznia 2007 roku) [1].

Dane z 30 czerwca 2020[1]

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 2 346 717 100 1 204 396 51 1 142 321 49
Gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		128 66 62
  • Piramida wieku mieszkańców W. pomorskiego w 2014 roku[5].


 

ReligiaEdytuj

Osobny artykuł: Religia w województwie pomorskim.

GospodarkaEdytuj

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. pomorskiego wynosił 93,9 mld zł, co stanowiło 5,8% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 41,0 tys. zł (97,9% średniej krajowej), co plasowało pomorskie na 5. miejscu względem innych województw[6].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. pomorskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3646,08 zł, co lokowało je na 3. miejscu względem wszystkich województw[7].

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 41,1 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 4,4% do aktywnych zawodowo[8].

W 2011 r. 9,1% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. pomorskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[9].

W 2018 dochody województwa wyniosły 1.040.835.988 zł (w tym 435 mln zł dotacji z budżetu państwa, 365,6 mln zł z podatku CIT i 100 mln zł z PIT), a wydatki 1.045.300.683 zł (z czego 578,8 mln zł pochłonęła organizacja transportu na obszarze województwa, 131,8 mln zł ochrona zdrowia i polityka społeczna, 112.6 mln zł kultura i ochrona dziedzictwa narodowego i 39,6 mln zł edukacja). W 2017 dochody województwa wynosiły nieco ponad 800 mln zł, a w 2016 ok. 730 mln zł[10].

Bezpieczeństwo publiczneEdytuj

W województwie pomorskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Gdańsku i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[11].

TransportEdytuj

Transport lotniczyEdytuj

Transport morskiEdytuj

  • Promy do Szwecji

Drogi krajowe i trasy europejskieEdytuj

Trasa europejska Przebieg (kursywą miejscowości poza granicami Polski, pogrubionym tekstem miejscowości w granicach woj. pomorskiego) Ważniejsze miejscowości
E28 Berlin - Kołbaskowo - Szczecin - Goleniów - Koszalin - Słupsk - Gdynia - Gdańsk - Elbląg - Grzechotki - Kaliningrad - Wilno - Mińsk Słupsk, Lębork, Wejherowo, Reda, Rumia, Gdynia, Gdańsk, Nowy Dwór Gdański
E75 Vardø - Oulu - Lahti - Helsinki - Gdańsk - Rusocin - Swarożyn - Grudziądz - Toruń - Włocławek - Kutno - Łódź - Piotrków Trybunalski - Częstochowa - Pyrzowice - Bratysława - Gyór - Budapeszt - Segedyn - Nowy Sad - Belgrad - Skopje - Saloniki - Ateny - Sitia Gdańsk, Pruszcz Gdański, Pelplin
E77 Psków - Ryga - Szawle - Sowieck - Kaliningrad - Gdańsk - Elbląg - Ostróda - Olsztynek - Płońsk - Warszawa - Radom - Kielce - Kraków - Rabka-Zdrój - Chyżne - Bańska Bystrzyca - Budapeszt Gdańsk, Nowy Dwór Gdański
Droga krajowa Przebieg (pogrubionym tekstem miejscowości w województwie) Ważniejsze miejscowości
A1 (Gdańsk) Rusocin - Swarożyn - Grudziądz - Toruń - Włocławek - Kutno - Stryków - Łódź - Rzgów - Piotrków Trybunalski - Radomsko - Częstochowa - Pyrzowice - Zabrze - Gliwice - Gorzyczki   (Ostrawa) Gdańsk, Pruszcz Gdański, Pelplin
S6 (Berlin) Kołbaskowo   - Police - Goleniów - Koszalin - Słupsk - Lębork - Gdynia - Gdańsk - Rusocin (Toruń) Słupsk, Lębork, Szemud, Gdynia, Gdańsk
S7 Gdańsk - Nowy Dwór Gdański - Elbląg - Ostróda - Olsztynek - Płońsk - Warszawa - Grójec - Białobrzegi - Radom - Skarżysko-Kamienna - Kielce - Kraków - Rabka-Zdrój (Budapeszt) Gdańsk, Nowy Dwór Gdański
6 (Berlin) Kołbaskowo   - Szczecin - Goleniów - Koszalin - Słupsk - Lębork - Gdynia - Gdańsk - Rusocin (Toruń) Słupsk, Lębork, Luzino, Wejherowo, Reda, Rumia, Gdynia, Gdańsk
7 Żukowo - Gdańsk - Nowy Dwór Gdański - Elbląg - Ostróda - Olsztynek - Płońsk - Warszawa - Grójec - Białobrzegi - Radom - Skarżysko-Kamienna - Kielce - Kraków - Rabka-Zdrój - Chyżne   (Budapeszt) Żukowo, Gdańsk, Nowy Dwór Gdański
20 Gdynia - Chwaszczyno - Żukowo - Kościerzyna - Bytów - Miastko - Biały Bór - Szczecinek - Drawsko Pomorskie - Stargard (Szczecin) Gdynia, Żukowo, Kościerzyna, Bytów, Miastko
21 Ustka - Słupsk - Miastko (Szczecin) Ustka, Słupsk, Miastko
22 (Berlin) Kostrzyn nad Odrą   - Gorzów Wielkopolski - Wałcz - Jastrowie - Podgaje - Człuchów - Swarożyn - Czarlin - Malbork - Elbląg - Braniewo - Grzechotki   (Kaliningrad) Człuchów, Chojnice, Czersk, Czarna Woda, Starogard Gdański, Malbork, Stare Pole
25 (Koszalin) Bobolice - Biały Bór - Człuchów - Bydgoszcz - Inowrocław - Strzelno - Konin - Kalisz - Ostrów Wielkopolski - Antonin - Oleśnica (Wrocław) Człuchów
55 (Gdańsk) Nowy Dwór Gdański - Nowy Staw - Malbork - Sztum - Kwidzyn - Grudziądz - Stolno (Toruń) Nowy Dwór Gdański, Nowy Staw, Malbork, Sztum, Kwidzyn, Gardeja
89 Gdańsk /węzeł Port/ - Gdańsk /morskie przejście graniczne Westerplatte/ Gdańsk
90 (Gdańsk) Rakowiec - Baldram (Toruń)
91 Gdańsk - Pruszcz Gdański - Czarlin - Grudziądz - Świecie - Toruń - Włocławek - Kowal - Krośniewice - Łęczyca - Zgierz - Łódź - Rzgów - Piotrków Trybunalski - Radomsko - Częstochowa Gdańsk, Pruszcz Gdański, Pszczółki, Tczew, Gniew

Transport kolejowyEdytuj

 
Pociąg SA136-014 Pomorskiej Kolei Metropolitarnej na stacji Gdańsk Port Lotniczy

W roku 2016 w województwie odprawiono 53,7 mln pasażerów korzystających z usług kolei. 94% z nich podróżowało w relacjach regionalnych i aglomeracyjnych. Statystyczny mieszkaniec województwa wykonał w ciągu roku 23,3 podróże, wobec 18,9 w woj. mazowieckim i przeciętnie 7,6 km w skali kraju[12].

Województwo pomorskie jest obecnie właścicielem 28 elektrycznych zespołów trakcyjnych i 27 autobusów szynowych, kupionych przez Urząd Marszałkowski. Stacjonują one w lokomotywowniach Gdynia Cisowa i Chojnice.

Tabor kolejowy należący do województwa
ozn. kolejowe ozn. producenta numery liczba producent przewoźnik
EN57 5B/6B 967, 986, 989, 1100, 1112, 1128, 1184 7 Pafawag Polregio
EN57AL 5B/6B 1324, 1464, 1531, 1550, 1786 5 Pafawag[a]
EN57AP 5B/6B 1435, 1507, 1603, 1618 4 Pafawag[b]
EN71 5Bg/6Bg 006, 014, 018 3 Pafawag
EN90 Impuls 45WE 001–009 9 Newag
SA103 214Ma 006, 011 2 Pesa
SA109 212M 006 1 Kolzam
SA131 218M 001 1 Pesa
SA132 218Mb 005–007 3 Pesa
SA133 218Mc 025–028 4 Pesa
029–031 3 PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście
SA136 Atribo 219M 013–019 7 Pesa
SA137 220M 001–002 2 Newag Polregio
SA138 221M 001–004 4 Newag

Oświata[13]Edytuj

 
Gmach główny, Politechnika Gdańska – najstarsza politechnika w kraju

Szkolnictwo wyższe:

AdministracjaEdytuj

Samorząd wojewódzkiEdytuj

Osobny artykuł: Sejmik Województwa Pomorskiego.

Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Pomorskiego, składający się z 33 radnych[14]. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą sejmiku województwa jest Gdańsk[15]. W Słupsku znajduje się także oddział zamiejscowy urzędu marszałkowskiego[16].

Marszałkowie województwaEdytuj

Nr Marszałek województwa Okres urzędowania
od do
1 Jan Zarębski
01.01.1999
26.11.2002
2 Jan Kozłowski
26.11.2002
22.02.2010
3 Mieczysław Struk
22.02.2010

Zarząd województwa od 26 listopada 2018Edytuj

Marszałek Mieczysław Struk
Wicemarszałkowie Wiesław Byczkowski, Leszek Bonna
Pozostali członkowie Agnieszka Kapała-Sokalska, Józef Sarnowski

Wicemarszałkowie województwa pomorskiego:

Administracja rządowaEdytuj

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Pomorski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Gdańsk[15], posiada on także delegaturę w Słupsku[19].

Wojewodowie pomorscy:

Wicewojewodowie pomorscy:

Logo województwa pomorskiegoEdytuj

Pierwsze logo województwa pomorskiego zostało wyłonione w konkursie i oficjalnie ogłoszone 22 czerwca 2007 roku. Autor logo to Wojciech Janicki, wykładowca poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przedstawiało ono maszerującego człowieka, złożonego z trzech elementów: słońca (głowa postaci) symbolizującego radość, energię, rozwój, fali (tworzącej ręce) podkreślającej nadmorskie położenie województwa, wypoczynek oraz dynamikę oraz strzałki (przypominającej nogi), która z jednej strony wskazuje kurs, kierunek północny, a z drugiej przypomina namiot – oznaczający turystykę lub dach domu – symbol opieki i gościnności. Pod grafiką znajdowało się hasło promujące województwo: „Pomorskie – dobry kurs”, również wyłonione w drodze konkursu[21].

15 kwietnia 2015 zaprezentowano nowe logo województwa autorstwa grafika Andrzeja Pągowskiego. Składa się ono z żółto-czerwonego wykrzyknika i stylizowanego napisu „Pomorskie” w kolorze granatowym[22].

Zobacz teżEdytuj

  Zobacz portal z wiadomościami w serwisie Wikinews na temat Pomorskie

UwagiEdytuj

  1. ↑ Modernizacja w ZNTK Mińsk Mazowiecki.
  2. ↑ Modernizacja w zakładach Newag.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b c d e Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-11-18].
  2. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
  3. ↑ Raport o stanie lasów w Polsce 2012. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78. ISSN 1641-3229.
  4. ↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  5. ↑ http://www.polskawliczbach.pl/pomorskie, w oparciu o dane GUS.
  6. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-01-12, s. 625. ISSN 1230-5820.
  7. ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
  8. ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r., stat.gov.pl [dostęp 2019-11-21] (pol.).
  9. ↑ Ubóstwo w Polsce w 2011 r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
  10. ↑ Gazeta Pomorskie nr 2/2019
  11. ↑ Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112 (pol.). uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27].
  12. ↑ Sławomir Lewandowski W województwie pomorskim chętnie jeździmy koleją, Pomorskie – magazyn samorządu województwa pomorskiego nr 2/2017
  13. ↑ Polska w Liczbach: Poziom wykształcenia mieszkańców (w wieku 13 lat i więcej) w pomorskim (pol.). Polska w Liczbach. [dostęp 2015-05-18].
  14. ↑ Zarządzenie nr 56/10 Wojewody Pomorskiego z dnia 4 marca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2010 r. Nr 35, poz. 594]).
  15. ↑ a b (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
  16. ↑ Oddział Zamiejscowy Urzędu w Słupsku. W: Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. [dostęp 2011-10-30].
  17. ↑ Mieczysław Struk ponownie wybrany marszałkiem województwa pomorskiego. Znamy też zarząd województwa. pomorskie.eu, 2018-11-26. [dostęp 2018-11-27].
  18. ↑ Leszek Bonna już oficjalnie nowym wicemarszałkiem województwa pomorskiego. pomorskie.eu, 2019-11-08. [dostęp 2018-11-08].
  19. ↑ Delegatura w Słupsku. Pomorski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2011-10-30].
  20. ↑ Powołanie II Wicewojewody Pomorskiego. gdansk.uw.gov.pl/. [dostęp 2020-05-27].
  21. ↑ Magazyn Pomorskie: Województwo Pomorskie ma swoje logo. s. 3.
  22. ↑ Nowa jakość w promocji regionu. 2015-04-15.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_pomorskie&oldid=61430289”