Województwo poznańskie (II Rzeczpospolita)

województwo w II Rzeczypospolitej

Województwo poznańskiewojewództwo II Rzeczypospolitej istniejące w latach 1919–1939 ze stolicą w Poznaniu.

województwo poznańskie
województwo
1919–1939
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Data powstania

12 sierpnia 1919

Siedziba wojewody i sejmiku

Poznań

Wojewoda

Ludwik Bociański

Powierzchnia

(1931) 26 564 km²
(1939) 28 089[1] km²

Populacja (1931)
• liczba ludności


2 106 500[2]

• gęstość

79,3 os./km²

Tablice rejestracyjne

PZ

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Gołębia 1
Poznań
Podział administracyjny
Plan województwa poznańskiego
Liczba powiatów miejskich

2

Liczba powiatów ziemskich

27

Liczba gmin miejskich

100

Liczba gmin wiejskich

237

Położenie na mapie II Rzeczypospolitej
Położenie na mapie Polski
Województwo poznańskie w szczegółowych danych statystycznych spisu powszechnego z 30 września 1921 i spisu powszechnego z 9 grudnia 1931
Województwo poznańskie - oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1921
Skorowidz miejscowości 1921 – szczegółowe dane GUS spisu powszechnego 1921 – województwo poznańskie
Województwo poznańskie - oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1931
Urząd Wojewódzki Poznański w Poznaniu - widok współczesny
Starostwo Krajowe w Poznaniu - widok współczesny
Polska, gęstość zaludnienia (1931)

Główne miasta: Poznań, Bydgoszcz (do 1938), Kalisz (od 1938), Gniezno, Inowrocław, Jarocin, Krotoszyn, Leszno, Międzychód, Ostrów Wielkopolski, Rawicz.

Jedno z dwóch województw (obok województwa pomorskiego), w których istniał samorząd stopnia wojewódzkiego. Działał on na podstawie pozostawionych przepisów pruskich. Organami tego samorządu były: sejmik wojewódzki (Sejmik Krajowy Poznański), wydział wojewódzki oraz starosta krajowy.

Podział administracyjny

edytuj

Powierzchnia powiatów według stanu na 1939 r., w przypadku wcześniejszego zniesienia lub zmiany przynależności wojewódzkiej powiatu na ostatni rok istnienia w ramach danego województwa. Liczba ludności na podstawie spisu powszechnego z 1931 r., w przypadku powiatów zniesionych lub przeniesionych przed tą datą, dane ze spisu powszechnego z 1921 r.

Powiat Powierzchnia
(km²)
Liczba mieszkańców Siedziba
(liczba mieszkańców)
bydgoski (do 1938)[a] 1334 58 100 Bydgoszcz
(117 528)
Bydgoszcz (do 1938)[a] 75 117 528
chodzieski 893 44 500 Chodzież
(7511)
czarnkowski 919 43 300 Czarnków
(4737)
Gniezno (od 1925)[b] 18 29 924 Gniezno
(29 924)
gnieźnieński[b][c] 1126 57 300
gostyński 701 55 900 Gostyń
(6815)
grodziski (do 1932)[d] 430 35 672 Grodzisk
(5604)
Inowrocław (od 1925 do 1938)[b][a] 37 30 862 Inowrocław
(30 862)
inowrocławski (do 1938)[b][a] 1267 67 500
jarociński[e] 1124 87 500 Jarocin
(8688)
kaliski (od 1938)[f] 1478 196 700 Kalisz
(55 125)
kępiński[g] 1179 86 800 Kępno
(7182)
kolski (od 1938)[f] 1097 109 800 Koło
(13 771)
koniński (od 1938)[f] 2152 188 000 Konin
(10 390)
kościański[h] 1057 78 900 Kościan
(10 275)
koźmiński (do 1932)[i] 453 34 496 Koźmin
(4999)
krotoszyński[i] 915 75 500 Krotoszyn
(12 969)
leszczyński 827 61 200 Leszno
(19 258)
międzychodzki 755 31 000 Międzychód
(5126)
mogileński[j][a] 1059 70 300 Mogilno
(5200)
nowotomyski[d] 1276 87 300 Nowy Tomyśl
(2550)
obornicki 966 50 400 Oborniki
(5244)
odolanowski (do 1932)[k] 629 43 217 Odolanów
(2437)
ostrowski[k] 1194 104 100 Ostrów Wielkopolski
(19 555)
ostrzeszowski (do 1932)[g] 572 40 082 Ostrzeszów
(5413)
pleszewski (do 1932)[e] 483 38 234 Pleszew
(7638)
Poznań[l] 77 246 698 Poznań
(246 698)
poznański (od 1925)[m] 1227 91 200
poznański wschodni (do 1924)[m] 664 51 530 Poznań
(169 793)
poznański zachodni (do 1924)[m] 638 45 337
rawicki 523 49 900 Rawicz
(10 827)
strzelneński (lub strzeliński) (do 1932)[j] 615 39 913 Strzelno
(4927)
szamotulski 1076 67 700 Szamotuły
(8307)
szubiński (do 1938)[a] 917 47 800 Szubin
(3271)
śmigielski (do 1932)[h] 554 37 955 Śmigiel
(3754)
średzki 800 49 900 Środa
(8087)
śremski 921 57 300 Śrem
(7652)
turecki (od 1938)[f] 1591 130 500 Turek
(9421)
wągrowiecki 1037 54 300 Wągrowiec
(7555)
witkowski (do 1927)[c] 588 30 248 Witkowo
(1605)
wolsztyński 754 47 900 Wolsztyn
(4580)
wrzesiński[c] 608 43 700 Września
(8148)
wyrzyski (do 1938)[a] 1163 66 900 Wyrzysk
(1642)
żniński 739 41 500 Żnin
(5090)

Ludność

edytuj

Ludność województwa w 1921 roku wynosiła 1 967 865 osób[3].

Podział ludności ze względu na narodowość[3]:

Podział ludności ze względu na wyznanie[3]:

Struktura demograficzna (1931)[2]

edytuj

Liczba ludności (dane z 9 grudnia 1931):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 2 106 500 100 1 100 788 52,26 1 005 712 47,74
Miasto 838 405 39,80 442 735 21,02 395 670 18,78
Wieś 1 268 095 60,20 658 053 31,24 610 042 28,96

Wojewodowie poznańscy w II Rzeczypospolitej

edytuj
Wicewojewodowie
  1. a b c d e f g 1 kwietnia 1938 roku z woj. poznańskiego wyłączono powiaty wyrzyski, szubiński, bydgoski i inowrocławski, powiaty miejskie Bydgoszcz i Inowrocław oraz części powiatu mogileńskiego (miasto Kruszwica i gminy Kruszwica i Chełmce, które przyłączono do powiatu inowrocławskiegoDz.U. z 1938 r. nr 19, poz. 154) i włączono je do woj. pomorskiego (Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350).
  2. a b c d 1 lipca 1925 r. utworzono powiaty miejskie w Gnieźnie i Inowrocławiu (Dz.U. z 1925 r. nr 59, poz. 416, Dz.U. z 1925 r. nr 59, poz. 417).
  3. a b c 1 kwietnia 1927 r. zniesiono powiat witkowski, a jego terytorium włączono do powiatu gnieźnieńskiego i wrzesińskiego (Dz.U. z 1927 r. nr 17, poz. 130).
  4. a b 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat grodziski, a jego terytorium włączono do powiatu nowotomyskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35).
  5. a b 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat pleszewski, a jego terytorium włączono do powiatu jarocińskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35).
  6. a b c d 1 kwietnia 1938 roku do woj. poznańskiego przeniesiono powiaty kaliski, kolski, koniński i turecki z woj. łódzkiego (Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350).
  7. a b 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat ostrzeszowski, a jego terytorium włączono do powiatu kępińskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35).
  8. a b 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat śmigielski, a jego terytorium włączono do powiatu kościańskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35).
  9. a b 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat koźmiński, a jego terytorium włączono do powiatu krotoszyńskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35).
  10. a b 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat strzelneński, a jego terytorium włączono do powiatu mogileńskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35).
  11. a b 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat odolanowski, a jego terytorium włączono do powiatu ostrowskiego (Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35).
  12. 29 stycznia 1925 r. zniesiono starostwo grodzkie w Poznaniu przekazując jego uprawnienia prezydentowi miasta (Dz.U. z 1925 r. nr 8, poz. 61).
  13. a b c 1 stycznia 1925 r. zniesiono powiaty poznański wschodni i poznański zachodni i utworzono z ich terytorium powiat poznański (Dz.U. z 1924 r. nr 117, poz. 1044).

Przypisy

edytuj
  1. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
  2. a b Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1.
  3. a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom X - Województwo Poznańskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924
  4. Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 7, s. 92, 7 kwietnia 1929.