Województwo rawskie
Województwo rawskie leżało w zachodniej części Mazowsza. Jego stolicą była Rawa Mazowiecka. Powstało po inkorporacji do Korony Polskiej ziemi rawskiej i ziemi gostynińskiej w 1462 po śmierci Władysława II i Siemowita VI oraz inkorporacji ziemi sochaczewskiej w 1476 roku. Województwo istniało do 1793, kiedy po II rozbiorze znalazło się w granicach Królestwa Prus.
| ||||
| 1462–1793 | ||||
| ||||
| Sentencja: Relucet Ravae robur[1] | ||||
| Państwo | ||||
|---|---|---|---|---|
| Prowincja | ||||
| Data powstania |
1462 | |||
| Siedziba wojewody i sejmiku | ||||
| Wojewoda |
zobacz: wojewodowie rawscy | |||
| Popis |
pod Sochaczewem[2] | |||
| Powierzchnia |
6 1073[3]. km² | |||
| Populacja (1578) • liczba ludności |
| |||
| • gęstość |
ok. 22,37 os./km² | |||
| Podział administracyjny | ||||
| ||||
| Liczba reprezentantów | ||||
| ||||
Położenie na mapie Rzeczypospolitej
| ||||
(XIII-XVIII wiek)
Województwo posiadało dwóch senatorów większych – wojewodę i kasztelana rawskich, oraz dwóch mniejszych – kasztelanów: sochaczewskiego i gostynińskiego. Na terenie województwa znajdowały się trzy starostwa grodowe: rawskie, sochaczewskie i gostynińskie. Mundur wojewódzki składał się ze szkarłatnego kontusza z czarnymi wyłogami oraz białego żupana, na guzikach umieszczona była litera R.
Podział
edytujSkładało się z trzech ziem, z których każda dzieliła się na dwa powiaty:
Miasta na obszarze dawnego województwa rawskiego
edytujNa terenie historycznego województwa rawskiego leżą następujące miasta:
| Lp. | Miasto | Liczba mieszkańców[4] | Dawna ziemia[5] | Obecne województwo |
|---|---|---|---|---|
| 1. |  Skierniewice |
45 560 | rawska |  łódzkie
|
| 2. |  Kutno |
41 231 | gostynińska | łódzkie
|
| 3. |  Żyrardów |
38 784 | sochaczewska[6] |  mazowieckie
|
| 4. |  Grodzisk Mazowiecki |
34 448 | sochaczewska | mazowieckie
|
| 5. |  Sochaczew |
33 698 | sochaczewska | mazowieckie
|
| 6. |  Łowicz |
26 247 | sochaczewska | łódzkie
|
| 7. |  Gostynin |
17 207 | gostynińska | mazowieckie
|
| 8. |  Rawa Mazowiecka |
16 090 | rawska | łódzkie
|
| 9. |  Głowno |
13 216 | rawska[7] | łódzkie
|
| 10. |  Mszczonów |
6159 | sochaczewska | mazowieckie
|
| 11. |  Gąbin |
4097 | gostynińska | mazowieckie
|
| 12. |  Nowe Miasto nad Pilicą |
3536 | rawska | mazowieckie
|
| 13. |  Biała Rawska |
3048 | rawska | łódzkie
|
| 14. |  Mogielnica |
2144 | rawska | mazowieckie
|
| 15. |  Sanniki |
1746 | gostynińska[8] | mazowieckie
|
| 16. |  Wiskitki |
1421 | sochaczewska | mazowieckie
|
| 17. |  Jeżów |
1268 | rawska | łódzkie
|
| 18. |  Bolimów |
899 | sochaczewska | łódzkie
|
| 19. |  Kiernozia |
831[9] | gostynińska | łódzkie
|
Wojewodowie
edytujLudność
edytujLiczba ludności województwa wynosiła:
- w 1578 ok. 138,7 tys. mieszk. (gęstość ok. 22,37 mieszk./km²)
- w 1662 ok. 76,2 tys. mieszk. (gęstość ok. 12,29 mieszk./km²)
- w 1790 ok. 109,6 tys. mieszk. (gęstość ok. 17,67 mieszk./km²)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 215.
- ↑ Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648-1772), Kraków 1889, s. 10.
- ↑ Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku. PWN, 1973. s. 59. [dostęp 2023-01-17].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku. stat.gov.pl, 2023-07-20. [dostęp 2024-01-01]. (pol.).
- ↑ Oskar Kolberg: Mazowsze. Obraz etnograficzny. T. 1: Mazowsze polne. Cz. 1. Kraków: Drukarnia Wł. L. Anczyca i Spółki, 1885, s. 4. OCLC 812176564. [dostęp 2024-01-01]. (pol.).
- ↑ Żyrardów 1829–1945. Irena Pietrzak-Pawłowska (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, s. 17. ISBN 83-01-00434-7. (pol.).
- ↑ Jędrzej Moraczewski: Starożytności polskie ku wygodzie czytelnika porządkiem abecadłowym zebrane. T. 1. Poznań: Księgarnia Jana Konstantego Żupańskiego, 1842, s. 317. OCLC 749273490. (pol.).
- ↑ Bożena Krzywobłocka: O mieszkańcach Zamku Warszawskiego. Wyd. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 15. ISBN 83-01-06546-X. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Ludność w miejscowościach statystycznych. bdl.stat.gov.pl. [dostęp 2024-01-01]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Gloger Z., Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków 1903; rozdział: Województwo Rawskie
- Ziemia Rawska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 556.
Linki zewnętrzne
edytuj- Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000 (mapa kartograficzna I Rzeczypospolitej z II połowy XVI wieku), autorzy, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin: Atlas Fontium: (1) http://atlasfontium.pl/index.php?article=corona (mapa i indeks do pobrania); (2) http://hgisb.kul.lublin.pl/azm/pmapper-4.2.0/map_default.phtml?config=korona&language=pl&resetsession=ALL
- Stan Wielkopolski i ziem sąsiednich tuż po rozbiorach (mapa Gilly’ego: zabór pruski pod koniec XVIII w.): https://terrasiradiensis.jimdofree.com/mapy/mapa-gilly-ego/