Wikipedia

Województwo wrocławskie (1975–1998)

województwo w latach 1975-98

Województwo wrocławskie – województwo ze stolicą we Wrocławiu, jedno z 49 istniejących w latach 1975–1998. Graniczyło z województwami: legnickim, wałbrzyskim, opolskim, leszczyńskim i kaliskim. Po reformie cały jego obszar znalazł się w granicach województwa dolnośląskiego.

Województwo wrocławskie
— województwo —
1975–1998
Państwo

 Polska

Data powstania

1 czerwca 1975

Data likwidacji

31 grudnia 1998

Siedziba wojewody i sejmiku

Wrocław

Powierzchnia

6287 km²

Populacja (1998[1])
• liczba ludności


1 136 700

• gęstość

180,8 os./km²

Tablice rejestracyjne

WR, WO, WC, WW

Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie Polski
Portal Polska

Urzędy Rejonowe Edytuj

 
Mapa województwa w ostatnim dniu jego istnienia z podziałem na gminy
 
Odznaka „Zasłużony dla Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia”
  • Urząd Rejonowy w Miliczu dla gmin: Cieszków, Krośnice i Milicz
  • Urząd Rejonowy w Oleśnicy dla gmin: Bierutów, Dobroszyce, Oleśnica i Twardogóra oraz miasta Oleśnica
  • Urząd Rejonowy w Oławie dla gmin: Borów, Domaniów, Jelcz-Laskowice, Kondratowice, Oława, Strzelin i Wiązów oraz miasta Oława
  • Urząd Rejonowy w Trzebnicy dla gmin: Oborniki Śląskie, Prusice, Trzebnica, Zawonia i Żmigród
  • Urząd Rejonowy w Wołowie dla gmin: Brzeg Dolny, Wińsko i Wołów
  • Urząd Rejonowy we Wrocławiu dla gmin: Czernica, Długołęka, Jordanów Śląski, Kąty Wrocławskie, Kobierzyce, Kostomłoty, Łagiewniki, Malczyce, Mietków, Miękinia, Sobótka, Środa Śląska, Święta Katarzyna, Wisznia Mała i Żórawina oraz miasta Wrocław

Wojewodowie wrocławscy Edytuj

Nr Wojewoda Okres urzędowania
od do
1 Zbigniew Nadratowski
1.06.1975
28.01.1979
2 Janusz Owczarek
28.01.1979
22.05.1990
3 Janisław Muszyński
12.07.1990
22.04.1991
4 Mirosław Jasiński
20.05.1991
4.12.1991
15.01.1992 25.06.1992
5 Janusz Zaleski
30.09.1992
8.01.1998
6 Witold Krochmal
9.01.1998
31.12.1998

Ludność Edytuj

Rok Liczba ludności
1975 (31 grudnia)[2] 1025,7 tys.
1976 (31 grudnia)[3] 1038,1 tys.
1977 (31 grudnia)[4] 1048,9 tys.
1978 (spis powszechny)[5] 1 052 586
1978 (31 grudnia)[6] 1051,9 tys.
1979 (31 grudnia)[7] 1066,1 tys.
1980 (31 grudnia)[8] 1076,2 tys.
1985 (31 grudnia)[9] 1113,9 tys.
1986[10] 1118,8 tys.
1987[11] 1121,1 tys.
1988[12] 1119,2 tys.
1989 (31 grudnia)[13] 1126,3 tys.
1990 (30 czerwca)[14] 1127,3 tys.
1990 (31 grudnia)[14] 1128,8 tys.
1991 (31 grudnia)[15] 1130,7 tys.
1992 (31 grudnia)[16] 1131,6 tys.
1993 (30 czerwca)[17] 1132,7 tys.
1994 (31 grudnia)[18] 1137,3 tys.
1995 (30 czerwca)[19] 1137,3 tys.
1995 (31 grudnia)[20] 1137,7 tys.
1997 (31 grudnia)[21] 1137,3 tys.
 
Wykres zatrudnienia w gospodarce z roku 1980

Województwo wrocławskie w 1977 roku liczyło ponad 1040 tys. mieszkańców. Stawiało je na szóstym miejscu w Polsce. Również gęstość zaludnienia poważnie przekraczała średnią ogólnokrajową i wynosiło 166 osób na 1 km². Zjawisko silnego zurbanizowania Dolnego Śląska było także wyraźnie widoczne na tym terenie. Odsetek ludności mieszkającej w miastach przekraczało już 71% (piąte miejsce w skali kraju). Bez wątpienia wpływ na ten wskaźnik miał Wrocław, zamieszkiwany przez ponad 601 tys. osób.

Wśród innych miast wyróżniały się Oleśnica z 33 tys. i Oława z 26 tys. mieszkańców szybko się nadal rozwijające w oparciu o miejscowy przemysł. Pozostałe miasta to Wołów, Brzeg Dolny, Żmigród, Milicz, Twardogóra, Środa Śląska, Sobótka, Wiązów i Strzelin. Stanowiły one zaplecze administracyjne i usługowo-przetwórcze dla lokalnej produkcji rolniczej i leśnej (zwłaszcza w części północno-wschodniej), w mniejszym zaś stopniu ośrodki przemysłowe. Wyraźny wkład w ich ożywienie miało utworzenie kilku filii dużych wrocławskich przedsiębiorstw jak „Pafawagu” w Trzebnicy i Żmigrodzie czy „Elwro” w Bierutowie. Społeczeństwo tutejsze było młode – liczne były małżeństwa, co pociągało za sobą konieczność silnego rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Zdecydowana większość mieszkańców województwa wrocławskiego zatrudniona była w zawodach nierolniczych, co wynikało choćby z faktu silnej urbanizacji. Związane są one przede wszystkim z gospodarką uspołecznioną, w której pracowało ponad 431 tys. osób (w tym 196 tys. kobiet). Z liczby tej przemysł wiąże 155 tys. osób. Pozostała część obejmowała pracowników kultury i sztuki, naukowców i służbę zdrowia, administracyjne i inne zawody. Ona decyduje m.in. o zajęciu przez Wrocław poczesnego miejsca wśród polskich ośrodków nauki i kultury. Ludność województwa wrocławskiego była jednolitą zintegrowaną społecznością bez różnic etnicznych. Jedynie w północno-zachodniej części, w okolicach Krzelowa, trzeba zwrócić uwagę na osiedle bieszczadzkich Łemków.

Największe miasta Edytuj

Ludność 31.12.1998


Wiadomości ogólne Edytuj

 
Pokrycie terenu w 1998 roku
 
Topografia i hipsometria

Województwo wrocławskie leżało w południowo-zachodniej części kraju, zajmując urozmaicony teren nad środkową Odrą – między doliną Baryczy na północy a pierwszymi wzgórzami Sudetów na południu. Jego usytuowanie geograficzne wyznaczały 16°26′ i 17°35′ długości wschodniej oraz 50°41′ i 51°39′ szerokości północnej. Miało ono kształt zbliżony do trójkąta skierowanego podstawą w kierunku południowym. Otaczały je województwa (od wschodu): opolskie, kaliskie, leszczyńskie, legnickie i wałbrzyskie. Utworzone w 1945 roku województwo wrocławskie zajmowało 24 740 km². Poważnie zmniejszenie jego obszaru nastąpiło w 1950 roku, kiedy to siedem powiatów wyłączono do nowo utworzonych województw zielonogórskiego i opolskiego oraz w 1957 roku, gdy gospodarczy i przestrzenny rozwój Wrocławia upoważnił do utworzenia odrębnego województwa miejskiego. Po kolejnych zmianach administracyjnych w 1975 roku województwo wrocławskie i Wrocław – nadal odrębna jednostka administracyjna, choć połączona odtąd wspólnymi władzami – zajmują 6289 km², czyli 2% powierzchni Polski. Prawdziwy bieg historii tych ziem sprawił, że obszar tych ziem pokrywa się niemal dokładnie z terytorium plemiennych Ślężan – wczesnośredniowiecznego szczepu słowiańskiego, który dał imię całej nadodrzańskiej krainie – Śląskowi. Województwo wsparte było od północy i południa o dwie granice naturalne. Są to Wysoczyzna Leszczyńska i Przedgórze Sudeckie, na które zresztą nieco wkraczało. Podstawowa jednak część województwa wrocławskiego zaliczała się do tzw. niżu śląskiego, w którym wyodrębniają się trzy duże regiony naturalne. Wyraźną, rozległą bruzdę tworzy na północy Obniżenie Głogowsko-Milickie. Powstało ono jak końcowa niecka olbrzymich topniejących czap lądolodu środkowopolskiego stadiału Warty (200–180 tys. lat). Po spłynięciu wielkich mas wody w stronę ówczesnego koryta Odry pradoliną barucko-głogowską, wyłoniły się dwie centralne, wyraźnie zarysowane kotliny – Milicka i Żmigrodzka, o wymiarach ok. 20 × 25 km, rozdzielone wzgórzami Krośnickimi. Kotlina Milicka leży na wysokości 110–117 m n.p.m. Jej oś stanowi podmokłe, zabagnione Obniżenie Grabownickie, zajęte przez dolinę Baryczy. Wznoszą się nad nim nieco Równina Czarnoleska i Równina Kuźnicka, powstałe z glin i iłów. Zachodnią część Obniżenia Milicko-Głogowskiego zajmuje Kotlina Żmigrodzka (80–140 m n.p.m.), wyścielona pospolitymi tu piaskami polodowcowymi i wydmowymi.

Klimat Edytuj

  •  

    Średnia roczna temperatura

  •  

    Średnia temperatura stycznia (najzimniejszego miesiąca)

  •  

    Średnia temperatura lipca (najcieplejszego miesiąca)

  •  

    Średnia roczna suma opadu atmosferycznego

Pogodę i warunki klimatyczne na Niżu Śląskim i Przedgórzu Sudeckim kształtują przede wszystkim masy powietrza polarno-morskiego, napływające znad Atlantyku, stąd województwo wrocławskie znajduje się w zasięgu klimatu oceanicznego. Charakteryzuje się on sporą zmiennością pogody, niezbyt chłodną zimą, ale i nie najładniejszym latem. Wiosna, ze średnimi temperaturami dobowymi powyżej 5 °C, pojawia się jeszcze przed końcem marca od strony Niziny Łużyckiej. Lato trwa średnio 15 tygodni, na południe od Wrocławia nieco dłużej. Średnie temperatury w okresie ciepłym (kwiecień-wrzesień) osiągają niemal 15 °C. O ponad 1 °C są one niższe w części północnej województwa ze względu na wzniesienie Wału Trzebnickiego i dużą ilość wód, których parowanie pochłania ciepło w Obniżeniu Głogowsko-Milickim. Już przed 25 października na zachód od Trzebnicy i Milicza spada, zapowiadający zimę pierwszy śnieg. Trwa on najdłużej na północ od Trzebnicy i na Przedgórzu Sudeckim – 10–12 tygodni, zaś na zachód od Wrocławia poniżej 9 tygodni. Śniegu jest niewiele: jego opady notuje się przez mniej niż 40 dni. Leży też przeważnie krótko. Nie bez znaczenia jest tu jednak fakt, że aż po Wrocław sięgają wpływy fenu – górskiego wiatru z południowego zachodu. Po przekroczeniu bariery Sudetów spada on gwałtownie na dół, znacznie ocieplając, topiąc śnieg lub wysuszając glebę w okresie wiosenno-letnim. Tylko wzgórza Trzebnickie stanowią osłonę przed cieplejszymi masami powietrza, stąd za nimi przeważnie śniegu jest więcej. Opady atmosferyczne są dość wyrównane na całym terenie i wynoszą w skali rocznej 500–600 mm. Ich ilość zwiększa się na Wzgórzach Trzebnickich (ponad 620 mm) i Przedgórzu Sudeckim, osiągając ponad 700 mm. Są to często deszcze ulewne, gdyż rocznie notuje się na Nizinie Śląskiej blisko 23, a na Ślęży aż ponad 36 dni z burzami. Wpływ klimatu kontynentalnego wyraża się w rozkładzie rocznym opadów. Najwięcej (14–16 mm) jest ich w lipcu, zaś najmniej – (nieco ponad 4 mm) w lutym.

Przypisy Edytuj

  1. ↑ Mały Rocznik Statystyczny 1998.
  2. ↑ Rocznik statystyczny 1976, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1976, s. L.
  3. ↑ Rocznik statystyczny 1977, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1977, s. XLVI.
  4. ↑ Rocznik statystyczny 1978, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1978, s. XLVIII.
  5. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. 28 (s. 88 dokumentu PDF).
  6. ↑ Rocznik statystyczny 1979, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1979, s. L.
  7. ↑ Rocznik statystyczny 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. LVIII.
  8. ↑ Rocznik statystyczny województw 1981, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1982, s. 5 (s. 54 dokumentu PDF).
  9. ↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 5 (suplement), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 318.
  10. ↑ Świat w przekroju 1988, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1989, s. 270.
  11. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 409, ISBN 83-01-10416-3.
  12. ↑ Świat w przekroju 1991, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 271, ISSN 0137-6799.
  13. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste pierwsze zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991, s. 657.
  14. ↑ a b Rocznik statystyczny województw 1991, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1991, s. 15 (s. 76 dokumentu PDF).
  15. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 657.
  16. ↑ Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 434.
  17. ↑ Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 435.
  18. ↑ Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 447, ISSN 0079-2608.
  19. ↑ Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 448, ISSN 0079-2608.
  20. ↑ Rocznik statystyczny województw 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 25 (s. 94 dokumentu PDF).
  21. ↑ Rocznik statystyczny województw 1998, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1998, s. XL-XLI (s. 41-42 dokumentu PDF).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_wrocławskie_(1975–1998)&oldid=71100966”